Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
38 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 38 oppslagsord

dødsmesse

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • halde ei katolsk dødsmesse;
  • komponisten har skrive ei dødsmesse for kor og orkester
Artikkelside

dødsbu

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Døme
  • kjøpe opp dødsbu;
  • dødsbuet skal delast mellom ungane
Artikkelside

daud, død 2

adjektiv

Opphav

norrønt dauðr

Tyding og bruk

  1. ikkje lenger i live, avliden (1)
    Døme
    • ho er død no;
    • død eller levande;
    • bli erklært død;
    • ein daud fisk;
    • daude fluger i vinduskarmen;
    • daude planter
    • brukt som substantiv:
      • følgje den døde til grava;
      • stå opp frå dei døde
  2. som framstår livlaus
    Døme
    • bleike og daude augo;
    • snakke med ei daud røyst
  3. som har lite ferdsel, liv eller verksemd;
    Døme
    • staden verkar daud;
    • her er det heilt daudt
  4. som ikkje blir brukt meir;
    Døme
    • latin er eit daudt språk;
    • denne tradisjonen har vore daud lenge
  5. som ikkje fungerer meir;
    Døme
    • motoren er daud;
    • telefonen min er heilt daud
  6. som ikkje er relevant eller aktuell lenger
    Døme
    • bluesen er ikkje daud;
    • saka er heilt daud
  7. som kjennest slapp;
    Døme
    • daud i kroppen;
    • ein daud fot
  8. i ro;
    Døme
    • sjøen låg daud og still;
    • det er daudt i vêret;
    • ballen låg daud;
    • eit daudt publikum
  9. som er ugyldig;
    som ikkje tel (med)
    Døme
    • eit daudt kast;
    • eit daudt hopp

Faste uttrykk

  • daud og gravlagd
    • avliden og lagd i jorda
      • keisaren er død og gravlagd for fleire hundre år sidan
    • i overført tyding: avslutta og gløymd (2
      • stykket er ikkje daudt og gravlagt heilt enno
  • daud som ei sild
    livlaus slik ei sild er når ein trekkjer ho opp av vatnet;
    steindaud
    • liggje daud som ei sild
  • daudt løp
    uavgjort resultat (i konkurranse, kamp eller strid)
    • det var daudt løp mellom konkurrentane
  • daudt prosjekt
    noko som er nyttelaust, fåfengd (2;
    fånytte
    • å klippe blautt gras er eit daudt prosjekt
Artikkelside

bålferd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt bálfǫr

Tyding og bruk

om norrøne forhold: det at ein avliden (2) blir brend på bål;
Døme
  • Balders bålferd
Artikkelside

avdød

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål; frå dansk

Tyding og bruk

Døme
  • den avdøde forfattaren
  • brukt som substantiv
    • avdøde ynskte ikkje blomstrar på båra
Artikkelside

arveøl

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt erfiǫl

Tyding og bruk

om eldre forhold: gilde for arvingar til minne om ein avliden (2);
jamfør gravøl
Artikkelside

arvefølgje, arvefylgje, arvefølge

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rekkjefølgje for arveretten som kvar einskild måtte ha etter ein avliden (2)
Døme
  • regelen om mannleg arvefølgje
Artikkelside

arve 2

arva

verb

Opphav

av arv; jamfør erve (2

Tyding og bruk

  1. få (noko) til eige frå (avliden) person
    Døme
    • arve ein formue;
    • arve trona etter mora si;
    • arve klede
  2. få, ta over
    Døme
    • arve mange problem frå den førre regjeringa
  3. få overført eigenskapar eller særmerke (gjennom kjønnsceller) frå opphavsindivid
    Døme
    • arve nasen til faren og humøret til mora

Faste uttrykk

  • arve ned
    la gå i arv;
    gi i arv
    • huset blir arva ned til neste generasjon;
    • ord som er arva ned
Artikkelside
Side 4 av 4