Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
54 treff

Bokmålsordboka 16 oppslagsord

Nynorskordboka 38 oppslagsord

endskap

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

endeleg avslutning;
Døme
  • få endskap på striden;
  • sjå endskapen på arbeidet;
  • endskapen vart at ingen fekk vere med
Artikkelside

embetsmannsstyre

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

styreform med stor eller avgjerande makt til embetsfolk
Døme
  • dei deltok i striden mot embetsmannsstyret
Artikkelside

utanfor, utafor

preposisjon

Tyding og bruk

  • på eller ved utsida av;
    ikkje innanfor;
    • stå utanfor døra, huset;
    • bli med utanfor;
    • livet utanfor fengselsmurane;
    • bu utanfor byen;
    • ha arbeid utanfor heimekommunen;
    • vere utanfor rekkjevidd, synsvidd;
    • utanfor fare;
    • dette er utanfor alle reglar, all skam;
    • ha barn utanfor ekteskap
  • ikkje med (i)
    • stå utanfor (EU , partia, striden);
    • vere heilt utanfor – uvitande; åndeleg el. fysisk i ulag

Faste uttrykk

  • halde utanfor
    la vere å informere (nokon), ikkje la bli med
  • kjenne seg utanfor
    ikkje informert; framand, isolert
Artikkelside

vetostrid

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal: striden i 1880-åra om Kongen hadde absolutt veto i grunnlovssaker
Artikkelside

usåra

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • kome usåra frå striden
Artikkelside

usiger

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • lide, få usiger i striden
Artikkelside

uroe

uroa

verb

Tyding og bruk

  1. skiple freden og roa for;
    Døme
    • uroe nokon i middagskvila;
    • uroe ikkje vognføraren!
    • orsak at eg uroar
  2. Døme
    • uroe oppstillinga
  3. gjere uroleg og ottefull
    Døme
    • striden uroar meg;
    • de treng ikkje uroe dykk over dette – ikkje bli urolege
Artikkelside

ulivssår

substantiv inkjekjønn

Opphav

truleg av norrønt sárr til úlífis ‘dødeleg såra’

Tyding og bruk

    • få ulivssår i striden
  2. i overført tyding:
    • bedrifta har fått ulivssåret
Artikkelside

ragnarok

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ragnarǫk, av regin ‘gudar’ og rǫk ‘utvikling, lagnad’

Tyding og bruk

  1. i norrøn mytologi: den store striden mellom gudar og jotnar når verda går under
  2. i overført tyding: katastrofe, undergang
    Døme
    • kjernefysisk ragnarok
Artikkelside

fridom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å ha rett og høve til å gjere, seie og tenkje som ein ynskjer, utan band, restriksjonar eller tvang
    Døme
    • ha fridom til å velje;
    • fridom under ansvar;
    • striden for politisk fridom;
    • fridom til å røyste;
    • demokratiet er ein heilskap av fridomar og rettar
  2. Døme
    • folket mista fridomen sin;
    • landet fekk att fridomen sin
  3. det å ikkje vere i fangenskap;
    høve til å ferdast fritt
    Døme
    • eit liv i fridom
  4. det å vere utan;
    det å sleppe
    Døme
    • fridom frå naud;
    • fridom frå skulegang
Artikkelside
Side 3 av 4