Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 58 oppslagsord

regulere

regulera

verb

Opphav

frå latin; av regula ‘regel’

Tyding og bruk

ordne, leie eller dirigere (etter ein viss plan)
Døme
  • regulere trafikken;
  • dei regulerte prisane etter at renta steig;
  • kommunen har planar om å regulere område til bustader;
  • ungane må lære å regulere kjenslene sine
  • brukt som adjektiv:
    • eit regulert vassdrag
Artikkelside

demme opp

Tyding og bruk

Sjå: demme
  1. stengje eller regulere elv, vatn eller liknande
    Døme
    • demme opp ein bekk;
    • demme opp for vatnet
  2. Døme
    • demme opp for påverknad frå det engelske språket;
    • demme opp for den negative folketalsutviklinga
Artikkelside

trafikklyssignal, trafikkljossignal

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

elektriske signallampar på ein veg eller i gatekryss til å regulere trafikken av gåande og køyrande
Artikkelside

familieplanlegging

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

planlegging av talet på barn i ein familie (ved å regulere talet på fødslar)
Artikkelside

kartell

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk, av latin charta; same opphav som kart (3

Tyding og bruk

  1. samanslutning av bedrifter i same eller nærskylde bransjer for å regulere konkurransen
  2. avtale om samarbeid mellom organiserte grupper;
Artikkelside

høgdehus

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

spesialbygd hus eller rom der ein med å regulere oksygeninnhaldet i lufta kan simulere høgdetrening
Artikkelside

nøkkelharpe, nykelharpe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tradisjonelt svensk strengeinstrument med boge, strengar og nøklar til å regulere tonehøgd med
Artikkelside

spak 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med lågtysk spake ‘hjuleike’

Tyding og bruk

  1. (vekt)stong til å flytte eller lyfte noko med;
  2. stong, handtak til å regulere eller setje i funksjon ein reiskap(sdel), maskin, eit apparat eller liknande
    Døme
    • girspak;
    • flykapteinen sat sjølv ved spaken – styrte sjølv flyet;
    • spakane på ein gravemaskin

Faste uttrykk

  • bak spakane
    • med beteninga av eit fly eller anna køyretøy
      • min første gang bak spakane i eit fly
    • i musikk og film: med ansvar for miksebordet
      • bandet hadde ein dyktig lydteknikar bak spakane
Artikkelside

blendar

substantiv hankjønn

Opphav

av blende (3

Tyding og bruk

innretning på ymse optiske apparat (til dømes fotoapparat) som tener til å regulere lysverknaden
Artikkelside

plantehormon

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

hormon som bidreg til å regulere fysiologiske prosessar i planter
Artikkelside
Side 1 av 6