Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
1440 результатів

Словник нюношка 1440 oppslagsord

opphavleg, opphaveleg

прикметник

Походження

norrønt upphafligr ‘som ein byrjar med’; jamfør opphav

Значення та вживання

  1. som fanst i byrjinga;
    Приклад
    • gå ut ifrå den opphavlege teksten
  2. brukt som adverb: frå først av;
    i byrjinga
    Приклад
    • opphavleg var det 30 elevar i klassa, no er det berre 25
Сторінка статті

hauste

hausta

дієслово

Походження

norrønt hausta, opphavleg ‘bli haust’

Значення та вживання

  1. samle inn og få avlinga under tak
    Приклад
    • vi kjem til å hauste tidleg i år;
    • eg har hausta inn epla;
    • ho hausta honningen frå bikubene;
    • dei haustar inn kveiten allereie
  2. i overført tyding: få (2, 1) eller oppnå noko som løn eller resultat av ein innsats
    Приклад
    • ho hausta stor applaus frå tilhøyrarane;
    • han hausta anerkjenning for arbeidet

Фіксовані вирази

  • det haustast
    det går mot haust
    • det haustast og trea blir gule
  • ein haustar som ein sår
    ein får dei resultata ein fortener
  • hauste fruktene av noko
    nyte fordelane av eit (godt) utført og kanskje vanskeleg arbeid
    • no kan ho endeleg hauste fruktene av ti års hardt arbeid
  • hauste juletreet
    ta pynten av juletreet
  • hauste storm
    få sterk kritikk for noko;
    jamfør så vind og hauste storm
    • dei har hausta stor storm med planane sine
  • så vind og hauste storm
    seie eller gjere noko tilsynelatande lite som får uventa negative konsekvensar
    • dei har sådd vind og hausta storm med forslaget sitt
Сторінка статті

basis

іменник чоловічий

Походження

frå gresk ‘grunnvoll’, opphavleg ‘steg’

Значення та вживання

  1. fundament, underlag (for eit byggverk);
    fot (1, 5) på ei søyle
  2. grunnlag, føresetnad for noko
    Приклад
    • drøfte spørsmålet på brei basis;
    • arbeide på frivillig basis
  3. i matematikk: grunnflate i sylinder, kjegle og liknande;
    grunntal i eit tal- eller logaritmesystem
  4. i landmåling: avstandsmålt linje som dannar grunnlag for målestokken i triangulering
  5. grunndel av noko
    Приклад
    • måling med olje som basis
Сторінка статті

skabrøs

прикметник

Походження

gjennom fransk, frå latin; opphavleg ‘ujamn, skiten’

Значення та вживання

støytande, usømeleg
Приклад
  • skabrøse historier
Сторінка статті

eigen

детермінатив

Походження

norrønt eiginn; opphavleg perfektum partisipp av eige (2

Значення та вживання

  1. som (berre) høyrer til, vedkjem eller skriv seg frå ein sjølv;
    som ein sjølv høyrer til;
    personleg
    Приклад
    • min eigen unge;
    • vårt eige land;
    • gå i sine eigne tankar;
    • ikkje vite sitt eige beste;
    • det var hans eigen feil;
    • gå mot sitt eige parti;
    • gjere noko på eige ansvar;
    • sjå noko med eigne auge
    • brukt som substantiv
      • tale til sine eigne;
      • krinse om sitt eige;
      • det er av sine eigne ein skal ha det
  2. som ein har for seg sjølv;
    Приклад
    • ha sitt eige rom;
    • ha eigen inngang til hybelen;
    • ha si eiga meining om noko;
    • gå sin eigen veg;
    • det er eigne reglar for dette;
    • landet fekk sin eigen konge;
    • bygda vart eigen kommune
  3. Приклад
    • ha eit eige lag med barn;
    • ein eigen sjarm;
    • ein eigen dåm
Сторінка статті

romantisk

прикметник

Походження

gjennom tysk; frå fransk, opphavleg ‘som førekjem i eller minner om ein roman’

Значення та вживання

  1. som er særmerkt for eller høyrer til romantikken
    Приклад
    • romantisk musikk og dikting
  2. som er vakker eller stemningsfull;
    Приклад
    • ein romantisk landsby
  3. som er prega av eller styrt av kjensler, ynske og lengsler;
    Приклад
    • vere romantisk av seg;
    • romantiske draumar
  4. rik på romantikk (2);
    Приклад
    • ei romantisk kjærleikssoge
Сторінка статті

vinkel

іменник чоловічий

Походження

frå lågtysk; samanheng med vinke, opphavleg ‘bøying’

Значення та вживання

  1. geometrisk figur som er avgrensa av to rette linjer frå same punktet;
    opning mellom to rette linjer som skjer kvarandre
  2. posisjon som ein ser eller gjer noko frå
    Приклад
    • eit knallhardt skot frå skrå vinkel;
    • ta biletet frå ein annan vinkel
  3. i overført tyding: synsvinkel
    Приклад
    • sjå noko frå ulike vinklar
  4. reiskap til å måle (rette) vinklar med
  5. kryss (1, 3) (i fotballmål)
    Приклад
    • skotet gjekk heilt opp i vinkelen
  6. militær distinksjon (2) i form av ein omvend V
    Приклад
    • ein korporal med to vinklar på jakka

Фіксовані вирази

  • i vinkel
    med 90° vinkel mellom to delar i ein heilskap
    • dørkarmen er ikkje i vinkel;
    • stova er bygd i vinkel
  • klikke i vinkel
    miste fatninga;
    bli rasande;
    gå frå konsepta
  • konkav vinkel
    vinkel mindre enn 180°
  • konveks vinkel
    vinkel større enn 180°
  • like vinkel
    vinkel på 180° = rett linje
  • rett/bein vinkel
    vinkel på 90°
  • spiss vinkel
    • vinkel under 90°
    • i lagspel: utgangspunkt for spark, kast eller skot langt nede mot dødlinja på sida av målet
      • skyte ballen frå spiss vinkel
  • stump vinkel
    vinkel mellom 90° og 180°
Сторінка статті

bygg 1

іменник чоловічий або середній

Походження

norrønt bygg, opphavleg ‘det som ein dyrkar’

Значення та вживання

  1. gras- og kornplante i grasfamilien;
    Hordeum
Сторінка статті

rom 2

іменник чоловічий

Походження

frå romanes ‘mann’

Значення та вживання

person som høyrer til ei (tradisjonelt omreisande) folkegruppe som opphavleg utvandra frå India og har romanes som språk;
til skilnad frå romanifolk
Приклад
  • romane har status som éin av dei fem nasjonale minoritetane i Noreg;
  • ho har ein ven som er rom;
  • mange norske romar feirar den internasjonale romdagen 8. april
Сторінка статті

romhelg

іменник жіночий

Походження

av norrønt adjektiv rúmheilagr ‘som ikkje er heilag etter lova’

Значення та вживання

dagane mellom andre juledag og nyårsdag, opphavleg fram til trettandedag eller tjuandedag
Сторінка статті