Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 125 oppslagsord

i elden

Tyding og bruk

Sjå: eld
  1. i kamp;
    midt i striden
    Døme
    • soldatane måtte i elden
  2. (stå for tur til å) vere med i hard prøve eller konkurranse
    Døme
    • bandet skal snart i elden
Artikkelside

etterkome, etterkomme

etterkoma, etterkomma

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

rette seg etter;
gå med på;
Døme
  • etterkome eit krav;
  • no kan dei snart etterkome ynsket vårt
Artikkelside

min 1

determinativ possessiv

Opphav

norrønt minn

Tyding og bruk

  1. brukt for å vise eigedoms- og tilhøyrsleforhold til pronomenet eg (2
    Døme
    • eg finn ikkje veska mi;
    • den boka er mi;
    • bussen min går snart;
    • ho er syster mi;
    • det hende før mi tid;
    • eg gjekk min veg
    • brukt som substantiv:
      • eg syter for meg og mine;
      • ikkje sjå skilnad på mitt og ditt
  2. brukt i tiltale med venleg eller vernande tone
    Døme
    • kom hit du, venen min!
  3. brukt føre skjellsord eller liknande som den talande rettar til seg sjølv
    Døme
    • min tosk, så dum eg var!

Faste uttrykk

  • du store min!
    brukt for å uttrykkje overrasking
Artikkelside

gje nokon veslefingeren

Tyding og bruk

gje litt etter, slik at det fører til eit ynske om meir;
Døme
  • i denne saka er det viktig at partiet ikkje gjev veslefingeren
Artikkelside

først 2, fyrst 3

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei setning som uttrykkjer tid;
    så snart
    Døme
    • først eg snur meg, er ungen borte
  2. kvar gong, når
    Døme
    • det er vent først våren kjem
  3. dersom
    Døme
    • først eg berre våga, gjorde eg det
  4. sidan, ettersom
    Døme
    • først det er gjort, får det vere slik
  5. all den stund, når
    Døme
    • kvifor gjorde du det, først du lova å la vere
Artikkelside

når 1

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer på eit tidspunkt i framtida;
    så snart som, på det tidspunktet da
    Døme
    • når ho døyr, tek sonen over;
    • eg kjem når eg har vaska koppane
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko hender ofte eller er vanleg;
    kvar gong, så ofte som
    Døme
    • når eg er i byen, går eg alltid på kino;
    • han vart irritert når studentane kom for seint til førelesinga
  3. innleier ei leddsetning som uttrykkjer årsak;
    ettersom, sidan
    Døme
    • når du ikkje vil, får det vere;
    • når du ikkje øver, blir du heller ikkje betre
  4. innleier ei leddsetnings som uttrykkjer vilkår;
    dersom, viss
    Døme
    • når eg først får start på bilen, går han fint
Artikkelside

så snart 1, so snart 1

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer like etter noko anna;
straks (2, like etter at
Døme
  • ho sovna så snart ho la hovudet på puta;
  • så snart det ikkje regna, løp dei ut
Artikkelside

straks 2

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer rett etter;
med det same, så snart
Døme
  • straks dei kom, sette vi oss til bords
Artikkelside

om 3

subjunksjon

Opphav

norrønt ef; truleg omlaging av svensk um

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer eit indirekte spørsmål eller uttrykkjer tvil eller uvisse
    Døme
    • dei spurde om eg ville kome;
    • han lurte på om det ikkje snart skulle slutte å snø;
    • eg veit ikkje om det er sant;
    • eg undrast om ho kjem
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer føresetnad eller vilkår;
    Døme
    • om det skulle hende, er det ille;
    • bli med om du kan;
    • om du ikkje kjem no, går vi utan deg
  3. innleier ei leddsetning som uttrykkjer vedgåing;
    Døme
    • dei kom på møtet jamvel om dei ikkje måtte;
    • om eg så må krype, skal eg på den konserten
  4. brukt i utrop som uttrykkjer forsikring, forbanning eller liknande
    Døme
    • om vi gler oss!
    • neimen om eg veit;
    • ikkje søren om eg gjer dette igjen!

Faste uttrykk

  • som om
    innleier ei leddsetning som uttrykkjer ei hypotetisk samanlikning
    • det såg ut som om lynet hadde slått ned;
    • ho heldt fram som om ingenting hadde skjedd
Artikkelside

så lenge 2, so lenge 2

adverb

Opphav

av så (5 og lenge (2 eigenleg ‘så lang tid som det er naudsynt’

Tyding og bruk

Døme
  • gå ut so lenge
  • i helsing når ein snart møtest att:
    • ha det so lenge
Artikkelside
Side 5 av 13