Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

djupneskarpleik

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

avstand mellom nærmaste og fjernaste skarpe punkt i eit bilete av eit tredimensjonalt motiv
Døme
  • djupneskarpleiken i bilete avgjer ofte i kva grad bakgrunnen i motivet er skarp eller uskarpt

dempe

dempa

verb

Opphav

frå lågtysk , opphavleg ‘få (eld) til å dampe, ryke (og dermed slokne)'; samanheng med damp

Tyding og bruk

  1. gjere svakare, mildare eller mindre;
    Døme
    • dempe lyden;
    • dempe veksten i arbeidsløysa
    • brukt som adjektiv
      • det var dempa musikk i bakgrunnen
  2. gradvis få til å stoppe
    Døme
    • dempe ballen;
    • pendelsvingingane blir dempa
    • brukt som adjektiv
      • dempa svingingar

Faste uttrykk

  • dempe seg
    vere mindre høgmælt;
    roe seg
    • demp deg!
    • læraren bad dei dempe seg

basrelieff

substantiv inkjekjønn

Uttale

baˊrelief

Opphav

av fransk bas ‘låg’

Tyding og bruk

relieff der figurane står lite fram frå bakgrunnen;
til skilnad frå hautrelieff

bakgrunnsstoff

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

stoff (3) som utgjer bakgrunnen, grunnlaget for eit verk
Døme
  • samle bakgrunnsstoff til ein dokumentarroman

bakgrunnsmusikk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dempa musikk i bakgrunnen;
skildrande musikk til ei framføring eller framsyning av noko

akkompagnement

substantiv inkjekjønn

Uttale

akompanjemanˊg

Opphav

frå fransk; jamfør akkompagnere

Tyding og bruk

  1. musikk som følgjer melodiberande song eller instrument;
    (notar til) tonefølgje
    Døme
    • song med akkompagnement frå piano
  2. i overført tyding: lyd eller støy i bakgrunnen
    Døme
    • kome seg unna under akkompagnementet frå maskingeværa