Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 38 oppslagsord

sjakk

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skák f, gjennom lågtysk opphavleg frå persisk; same opphav som sjah

Tyding og bruk

brettspel (1) med brikker (offiserar og bønder) for to personar
Døme
  • spele (eit parti) sjakk;
  • setje kongen (i) sjakk – truge kongen til motstandaren slik at han må flyttast i neste trekk;
  • bli, stå, vere (i) sjakk

Faste uttrykk

  • halde i sjakk
    halde i age, under kontroll
Artikkelside

remisere

remisera

verb

Opphav

av remis (1

Tyding og bruk

i sjakk: spele remis (2, 1)
Artikkelside

remis 2

adjektiv

Uttale

remiˊ

Opphav

frå fransk, av remettre ‘setje attende’

Tyding og bruk

  1. i sjakk: uavgjord (2)
    Døme
    • spele remis
  2. om spelar: korkje vinne eller tape
    Døme
    • ho vart remis
Artikkelside

remis 1

substantiv hankjønn

Uttale

remiˊ

Opphav

av remis (2

Tyding og bruk

uavgjort spel i sjakk
Døme
  • partiet enda med remis
Artikkelside

brettspel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. spel der ein nyttar brikker eller liknande på eit brett som er oppdelt i felt
    Døme
    • sjakk er eit brettspel;
    • spele brettspel
  2. brett med brikker eller liknande som ein nyttar til å spele med
    Døme
    • ho fekk eit brettspel i gåve
Artikkelside

patt 1

substantiv hankjønn

Opphav

av italiensk patta ‘det å stå likt i spel’

Tyding og bruk

i sjakk: det at ein spelar ikkje kan flytte brikker utan at kongen hans blir sett i sjakk
Døme
  • setje i patt
Artikkelside

patt 2

adjektiv

Tyding og bruk

i sjakk, om kongen eller spelaren: i ein situasjon der ein spelar ikkje kan flytte brikker utan at kongen hans blir sett i sjakk
Døme
  • vere patt;
  • setje kongen patt
Artikkelside

offiser

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin , av officium

Tyding og bruk

  1. militært befal (1), i Noreg frå og med fenrik til og med general eller admiral
    Døme
    • offiserar og meinige
  2. befal (2) i handelsflåten
    Døme
    • offiserar og mannskap
  3. person med høgare stilling i ein organisasjon med militær oppbygging
    Døme
    • ho er offiser i Frelsesarmeen
  4. kvar av dei åtte viktigaste brikkene i sjakk, det vil seie alle utanom bøndene
Artikkelside

parti

substantiv inkjekjønn

Opphav

av fransk partir ‘dele’, frå latin; samanheng med part

Tyding og bruk

  1. del av ein heilskap;
    avgrensa område
    Døme
    • eit smalt parti på ein bakketopp;
    • eit vakkert parti langs den gamle postvegen
  2. del av litterært verk eller musikkstykke
    Døme
    • musikkstykket har lyriske parti
  3. varemengd
    Døme
    • eit parti billige skjorter
  4. gruppe av personar med sams interesser eller gjeremål
    Døme
    • politisk parti
  5. omgang i spel
    Døme
    • eit parti sjakk
  6. Døme
    • gjere eit godt parti;
    • ho er eit godt parti

Faste uttrykk

  • rått parti
    konkurranse der den eine parten er utan sjanse til å vinne
  • ta parti
    velje standpunkt;
    vere samd med ein av partane
    • han vart tvungen til å ta parti;
    • ho tek parti for dei undertrykte i samfunnet;
    • dei tek parti med oss
  • vere på parti med
    ha felles interesser med;
    stø
    • ho er på parti med dei unge
Artikkelside

langsjakk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sjakk der spelarane har normal tenkjetid;
Artikkelside
Side 1 av 4