Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
397 результатів

Словник букмола 191 oppslagsord

stat

іменник чоловічий

Походження

gjennom lavtysk; fra latin status ‘tilstand’

Значення та вживання

  1. geografisk om­råde som ut­gjør en selvstendig politisk enhet;
    Приклад
    • Europas stater;
    • en fri og selvstendig stat
  2. Приклад
    • staten Ohio i USA
  3. fellesbetegnelse for de politiske, administrative og juridiske organene som styrer en stat (1)
    Приклад
    • være ansatt i staten;
    • betale skatt til stat og kommune;
    • staten må støtte utsatte næringer

Фіксовані вирази

  • stat i staten
    organ eller institusjon som har (for) stor makt og selvstendighet i et land
    • i middelalderen var kirken en stat i staten
Сторінка статті

statseid, statseiet

прикметник

Значення та вживання

som eies av en stat
Приклад
  • statseide oljeselskaper
Сторінка статті

sterk

прикметник

Походження

norrønt sterkr

Значення та вживання

  1. som har stor kraft;
    Приклад
    • være sterk i armene;
    • en sterk mann;
    • bilen har sterk motor
  2. som tåler mye, varer lenge;
    solid, holdbar
    Приклад
    • en sterk kjetting;
    • sterke sko
  3. Приклад
    • en sterk stat;
    • opposisjonen er sterk
  4. Приклад
    • ha en sterk vilje;
    • være sterk i troen;
    • ha en sterk vilje
  5. med stor innvirkning;
    handlekraftig
    Приклад
    • hun er regjeringens sterke kvinne
  6. Приклад
    • bruke sterke midler;
    • sterke ord
  7. Приклад
    • være i sterk sinnsbevegelse;
    • komme i sterk fart;
    • stå i sterk kontrast til hverandre;
    • filmen har en del sterke scener
  8. kraftig, intens
    Приклад
    • en sterk lyd;
    • sterk varme
    • brukt som adverb:
      • det regnet sterkt;
      • ha sterkt blå øyne;
      • prisene er sterkt nedsatt;
      • føle sterkt for noe
  9. flink, god
    Приклад
    • være sterk i regning;
    • en sterk løper;
    • gå et sterkt løp
  10. med kraftig smak, lukt eller virkning
    Приклад
    • sterk kaffe;
    • sterkt brennevin
  11. i grammatikk: uten ending i grunnform eller bøyning;
    til forskjell fra svak (9)

Фіксовані вирази

  • sterk bøyning
    om verb i germanske språk: bøyning uten tillagt endelse i preteritum, ofte med vokalendring i rotstavelsen;
    jamfør svak bøyning
    • verb som ‘grine’ og ‘bite’ har sterk bøyning
  • sterk side
    god egenskap
    • scenografien er en sterk side ved forestillingen;
    • kommunikasjon er ikke vår sterkeste side
  • sterke saker
    • alkohol eller andre rusmidler
    • noe som vekker oppsikt eller er sjokkerende
      • seks mål på bortebane er sterke saker
  • sterke verb
    i germanske språk: verb som danner preteritum uten bøyningsendelse, ofte med vokalendring i rotstavingen;
    til forskjell fra svake verb
    • 'grine' og 'bite' er eksempler på sterke verb
Сторінка статті

totalitær stat

Значення та вживання

stat med diktatur (1) som styreform;
Сторінка статті

totalitær

прикметник

Походження

fra fransk

Значення та вживання

  1. om samfunnssystem, stat, ideologi: som favner om og krever kontroll over alt;
    som underordner alt under staten;
    Приклад
    • et totalitært regime;
    • fascisme og kommunisme er totalitære ideologier
  2. om person: som vil ha all kontoll og makt;
    Приклад
    • en totalitær styreleder

Фіксовані вирази

Сторінка статті

storsamfunn

іменник середній

Значення та вживання

menneskene i en stat (med felles institusjoner, lover, sedvaner, tradisjoner og lignende);
Сторінка статті

utenlandsgjeld, utalandsgjeld

іменник жіночий або чоловічий

Значення та вживання

gjeld (1, 1) som en stat har til utlandet, fordi landet importerer for mer enn det eksporterer
Сторінка статті

teokrati

іменник середній

Походження

av teo- og -krati

Значення та вживання

  1. styreform der prestene rår;
  2. stat med teokrati (1)
Сторінка статті

god prise

Значення та вживання

fartøy som eies av en fiendestat (eller nøytralt fartøy som har brutt nøytralitetsreglene) som en krigførende stat har rett til å føre i land og tilegne seg;
Se: prise
Приклад
  • skipet ble erklært god prise
Сторінка статті

sette under formynderskap

Значення та вживання

(midlertidig) frata en stat eller region selvråderett som følge av vanstyre;
Приклад
  • landet ble satt under formynderskap grunnet høy gjeld
Сторінка статті

Словник нюношка 206 oppslagsord

stat

іменник чоловічий

Походження

gjennom lågtysk; frå latin status ‘tilstand’

Значення та вживання

  1. geografisk om­råde som dannar ei sjølvstendig politisk eining;
    Приклад
    • statane i Europa;
    • ein fri og sjølvstendig stat
  2. Приклад
    • staten Sonora i Mexico
  3. samnemning for dei politiske, administrative og juridiske organa som styrer ein stat (1)
    Приклад
    • vere tilsett i staten;
    • betale skatt til stat og kommune;
    • staten bør hjelpe næringane i utkantstrøka

Фіксовані вирази

  • stat i staten
    organ eller institusjon som har (for) stor makt og sjølvstende i eit land
    • i somme land er hæren ein stat i staten
Сторінка статті

sekulær

прикметник

Значення та вживання

  1. som ikkje er åndeleg eller religiøs;
    Приклад
    • ein sekulær stat
  2. som gjeld eit hundreår;
    som hender kvart hundreår
Сторінка статті

statleg

прикметник

Походження

av stat

Значення та вживання

som gjeld eller høyrer inn under staten
Приклад
  • statlege oppgåver;
  • få statlege løyvingar til eit tiltak;
  • vere under statleg kontroll
Сторінка статті

fri 2

прикметник

Походження

av lågtysk vri

Значення та вживання

  1. om person, stat eller styre: som har eller gjev fulle politiske rettar
    Приклад
    • frie borgarar;
    • innbyggjarane er frie;
    • landet har ein fri riksskipnad;
    • den frie verda;
    • frie val
  2. politisk sjølvstyrt;
    uavhengig
    Приклад
    • eit fritt land;
    • eitt fritt folk;
    • den frie pressa
  3. verna av lova;
    trygg for åtak
    Приклад
    • ha fritt leide
  4. ikkje innesperra eller i fangenskap
    Приклад
    • på fri fot
    • brukt som adverb
      • sleppe fri;
      • setje nokon fri
  5. utan stengsel eller hinder (for ferdsel, rørsle, sikt eller liknande)
    Приклад
    • fritt armslag;
    • fritt farvatn;
    • fri bane;
    • fritt utsyn;
    • på fri mark;
    • i Guds frie natur
    • brukt som adverb
      • puste fritt;
      • vekse fritt;
      • falle fritt;
      • garden ligg fritt til
  6. ikkje kontrollert eller regulert (av det offentlege);
    tillaten for alle;
    Приклад
    • fri konkurranse;
    • den frie marknaden;
    • fritt fiske;
    • fritt tilgjenge;
    • fritt ord
  7. ikkje strengt bunden til reglar, mønster, førebilete eller liknande;
    Приклад
    • fri oppseding;
    • fri rytme;
    • fri assosiasjon;
    • fri fantasi;
    • fri kjærleik
    • brukt som adverb
      • fritt omsett etter tysk
  8. utan særleg påverknad eller omsyn av noko slag;
    Приклад
    • ha fritt val;
    • av fri vilje;
    • den frie viljen;
    • på fritt grunnlag;
    • fri utvikling
    • brukt som adverb
      • kunne velje fritt;
      • stille nokon fritt;
      • stå heilt fritt
  9. utan særleg tvang, restriksjonar eller liknande
    Приклад
    • leve eit fritt liv
    • brukt som adverb
      • ha det fritt på jobben
  10. lausriven frå band, plikter, ansvar og liknande
    Приклад
    • kjenne seg fri som fuglen;
    • vere fri og frank
  11. trygg, open og direkte;
    Приклад
    • ha eit fritt blikk;
    • føre eit fritt språk;
    • det rådde ein fri tone i laget;
    • vere fri av seg;
    • får eg vere så fri å …
    • brukt som adverb
      • dette meiner eg fritt;
      • snakke fritt ut
  12. som har (mellombels) fritak frå arbeid, skule eller andre plikter;
    friteken, unnateken
    Приклад
    • ta seg fri frå skulen;
    • ha fri frå jobben;
    • eg vil be meg fri;
    • sleppe fri frå militæret
  13. som unngår;
    som er spart for;
    Приклад
    • gå fri all sut;
    • fri for angst;
    • bli fri sjukdomen
  14. ikkje skyldig eller innblanda;
    jamfør frikjenne
    Приклад
    • kjenne nokon fri;
    • dømme nokon fri
  15. som er utan;
    Приклад
    • vere fri for mat;
    • det er fritt for mus no;
    • boka er fri for humor
  16. brukt som etterledd i samansetningar: utan fare for;
    trygg, sikker
  17. Приклад
    • fri kost og losji;
    • fri skyss
    • brukt som adverb
      • få boka fritt tilsend
  18. i fysikk og kjemi: som ikkje er bunden til noko;
    ikkje i sambinding
    Приклад
    • frie elektron;
    • fri energi

Фіксовані вирази

  • det er ikkje fritt for
    ein kan ikkje nekte for
    • det er ikkje fritt for at det breier seg ein viss skepsis
  • frie hender
    full handlefridom
    • ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
  • fritt fall
    • fall som ikkje blir hindra av mekanisk motstand
    • rask og kraftig nedgang i verdi, prestisje eller liknande
      • verdsøkonomien var i fritt fall
  • gå fri
    sleppe straff;
    sleppe unna
  • ha ryggen fri
    • vere sikra mot kritikk og åtak fordi ein handla etter reglane eller på andre måtar har gardert seg
    • vere sikra mot fysisk angrep bakfrå
  • i det fri
    utandørs
    • frukost i det fri
  • ikkje vere fri for
    måtte vedgå at nokon er eller gjer det som er nemnt
    • han er ikkje fri for å vere tjuvaktig
Сторінка статті

autonom

прикметник

Вимова

æutonoˊm

Походження

frå gresk; jamfør auto- og -nom (2

Значення та вживання

sjølvstendig, sjølvstyrande;
Приклад
  • ein autonom stat
Сторінка статті

de jure

прислівник

Походження

av latin de og jus ‘rett’; jamfør de (2 og jus (2

Значення та вживання

etter lova;
til skilnad frå de facto
Приклад
  • landet er de jure ein uavhengig stat
Сторінка статті

sterk

прикметник

Походження

norrønt sterkr

Значення та вживання

  1. som har stor kraft;
    Приклад
    • vere sterk i armane;
    • ein sterk mann;
    • bilen har sterk motor
  2. som toler mykje, varer lenge;
    solid, varig
    Приклад
    • ein sterk kjetting;
    • sterke sko
  3. Приклад
    • ein sterk stat;
    • opposisjonen er sterk
  4. Приклад
    • vere sterk i trua;
    • ha ein sterk vilje
  5. med stor innverknad;
    handlekraftig
    Приклад
    • han vil vere den sterke mannen i regjeringa
  6. Приклад
    • bruke sterke ord;
    • bruke sterke middel
  7. Приклад
    • vere i sterk sinnsrørsle;
    • filmen hadde mange sterke scener
  8. intens, kraftig
    Приклад
    • sterk lyd;
    • sterk varme;
    • sterk storm
    • brukt som adverb:
      • føle sterkt for noko;
      • det regna sterkt;
      • ha sterkt blå auge;
      • prisane er sterkt nedsette
  9. flink, god
    Приклад
    • vere sterk i rekning;
    • eit felt med mange sterke løparar;
    • gå eit sterkt løp
  10. med kraftig lukt, smak eller verknad
    Приклад
    • sterk kaffi;
    • sterkt brennevin
  11. i grammatikk: utan ending i grunnform eller bøying;
    til skilnad frå svak (9)

Фіксовані вирази

  • sterk bøying
    om verb i germanske språk: bøying utan tillagd ending i preteritum, ofte med vokalendring i rotstavinga;
    jamfør linn bøying og svak bøying
    • verb som ‘grine’ og ‘bite’ har sterk bøying
  • sterk side
    god eigenskap
    • viljen til å hjelpe dei som er i naud, er ei sterk side ved folk;
    • kommunikasjon er ikkje den sterkaste sida deira
  • sterke saker
    • alkohol eller andre rusmiddel
    • noko som vekkjer oppsikt eller er sjokkerande
      • vald og brotsverk er ofte sterke saker
  • sterke verb
    i germanske språk: verb som dannar preteritum utan bøyingsending, ofte med vokalendring i rotstavinga;
    til skilnad frå linne verb
    • 'grine' og 'bite' er døme på sterke verb
Сторінка статті

totalitær stat

Значення та вживання

stat med diktatur (1) som styreform;
Сторінка статті

totalitær

прикметник

Походження

frå fransk

Значення та вживання

  1. om samfunnssystem, stat, ideologi: som femner om og krev kontroll over alt;
    som underordnar alt under staten;
    Приклад
    • fascisme og kommunisme er totalitære ideologiar;
    • eit totalitært regime
  2. om person: som vil ha all kontroll og makt;
    Приклад
    • den totalitære styreleiaren i burettslaget

Фіксовані вирази

Сторінка статті

storsamfunn

іменник середній

Значення та вживання

menneska i ein stat (med sams institusjonar, lover, sedvanar, tradisjonar og liknande);
Сторінка статті