Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
409 результатів

Словник букмола 204 oppslagsord

først

прислівник

Походження

norrønt fyrstr, jamfør førre; opprinnelig superlativ av før (3

Значення та вживання

  1. tidligst, før noe annet, i begynnelsen
    Приклад
    • først i uka;
    • først på dagen;
    • først kom Ola, så Per;
    • du kan gjøre det først;
    • først må vi vaske opp
  2. ikke før
    Приклад
    • jeg fikk vite det først for en halv time siden;
    • vi reiser først i overmorgen;
    • først da hun la seg, merket hun hvor sliten hun var
  3. Приклад
    • når du først har reist så langt, får du vel få overnatte;
    • har en først begynt, går det ganske fort
  4. som den eller det første i rekkefølge;
    Приклад
    • komme med hodet først;
    • gå først i toget;
    • stå først på lista

Фіксовані вирази

  • da først
    ikke før
    • da først gikk sannheten opp for meg
  • den som kommer først til mølla, får først malt
    den som er først ute, får noe først;
    det har fordeler å være først ute
  • fra først til sist
    tvers gjennom, fra begynnelse til slutt
    • dette er historieforfalskning fra først til sist
  • først av alt
    framfor alt, aller først
    • jeg vil først av alt takke komitéen
  • først og fremst
    framfor alt;
    særlig
    • de er først og fremst opptatt av kvalitet
  • først som sist
    uten å utsette til senere
    • de kan like gjerne tilstå først som sist
  • først til mølla
    brukt for å si at den som er først ute, får noe først;
    jamfør den som kommer først til mølla, får først malt
    • for denne stillingen gjelder prinsippet om å være først til mølla
  • nå først
    ikke før nå
    • nå først skjer det noe
Сторінка статті

hode

іменник середній

Походження

norrønt hǫfuð

Значення та вживання

  1. kroppsdel over eller foran halsen hos mennesker og dyr, med hjerne, sanseorganer, munn og åpning til luftveiene
    Приклад
    • få en snøball i hodet;
    • ha vondt i hodet;
    • slå noen i hodet;
    • et troll med tre hoder
  2. Приклад
    • pålegge befolkningen skatt per hode;
    • det blir 500 kroner per hode
  3. Приклад
    • ha hodet fullt av planer;
    • det er bare sport som står i hodet på dem;
    • ikke være helt riktig i hodet;
    • fordreie hodet på noen;
    • kunne noe i hodet
  4. øvre del av noe eller noe med form som kan ligne på et hode (1)
    Приклад
    • en fele med utskåret hode

Фіксовані вирази

  • bli rød i hodet
    bli opphisset
  • bruke hodet
    tenke klokt
    • nå må du bruke hodet her
  • bry hodet sitt med noe
    spekulere på eller gruble over noe vanskelig
    • dette trenger du ikke bry hodet ditt med
  • bøye hodet
    vise tegn på ydmykhet, skam eller sorg
  • følge sitt eget hode
    ikke bry seg om råd fra andre
  • få noe inn i hodet på noen
    få noen til å forstå eller lære noe
    • læreren prøvde å få pensumet inn i hodet på elevene
  • gjøre et hode kortere
    henrette ved å hogge hodet av
  • gå på hodet
    falle forover
  • gå til hodet på
    • bli ør eller beruset
      • vinen gikk rett til hodet på meg
    • bli overmodig
      • suksessen gikk til hodet på henne
  • ha et godt hode
    være intelligent
    • hun har et godt hode
  • ha/holde hodet over vannet
    så vidt greie seg
    • nå har vi endelig hodet over vannet;
    • det er så vidt bedriften holder hodet over vannet uten driftstilskudd
  • ha stort hode og lite vett
    være dum
  • ha tak over hodet
    ha husrom
  • henge med hodet
    være motløs eller nedtrykt
  • holde hodet høyt
    vise tegn på stolthet eller selvfølelse
  • holde hodet kaldt
    bevare dømmekraften eller tenke klart, særlig i en vanskelig situasjon
  • hull i hodet
    dumt, vanvittig, bort i natta;
    høl i huet
  • klø seg i hodet
    vise tegn på rådvillhet
  • kreve noens hode på et fat
    (etter Matt 14,8 f. og Mark 6,25 f.) forlange noen henrettet;
    forlange noen ofret som syndebukk
  • la hodene rulle
    • begå massehenrettelse
    • nådeløst avsette eller dømme ledende personer
  • legge hodet i bløt
    spekulere grundig over noe
  • lyst hode
    flink og intelligent person
    • han er klassens lyse hode
  • med hodet i hendene
    initiativløs;
    uten å gjøre noe
  • med hodet under armen
    uten å tenke;
    ikke bruke hodet
  • med løftet hode
    med stolthet;
    med selvtillit
  • miste hodet
    miste fatningen;
    bli rådvill
    • han mister hodet når han blir stresset
  • over hodet på noen
    • ligge på for høyt nivå for målgruppen
      • forelesningen gikk over hodet på studentene
    • ta en avgjørelse uten først å rådspørre eller uten å varsle den det gjelder
      • beslutningen ble tatt over hodet på de ansatte
  • regne i hodet
    regne i tankene, uten oppskrevne tall
  • riste på hodet
    gi uttrykk for nekting, resignasjon eller oppgitthet
  • sette/stille saken på hodet
    snu opp ned på eller framstille en sak stikk imot de faktiske forhold
    • kommunen har satt saken på hodet;
    • forsvarerne stiller saken på hodet
  • sette seg noe i hodet
    være fast bestemt på å gjennomføre noe;
    få en fiks idé som en ikke vil forandre på
  • stange/renne hodet mot veggen
    møte uovervinnelige hindringer
    • hun stanget hodet mot veggen i jakta på suksess;
    • da gikk de trøtt av å renne hodet mot veggen
  • stikke hodene sammen
    legge hemmelige planer eller lignende
  • stikke hodet fram
    våge å tre fram eller vise seg
    • hun har flere ganger stukket hodet fram i avisdebatten
  • stikke hodet i sanden
    ikke ville se ubehagelige sannheter i øynene
  • stå på hodet
    • stå opp ned
    • være endevendt eller i vill uorden
      • hele huset sto på hodet etter festen
  • ta seg vann over hodet
    ta på seg noe en ikke greier
    • jeg er redd huset var så dyrt at vi har tatt oss vann over hodet
  • vokse en over hodet
    vinne over en;
    ta makten fra en
    • alle arbeidsoppgavene vokser meg over hodet
Сторінка статті

især

прислівник

Походження

norrønt , av i og sér, dativ av pronomenet sik ‘seg’; jamfør seg

Значення та вживання

  1. hver for seg;
    hver enkelt
    Приклад
    • ønske hver især en god jul
  2. først og fremst;
    Приклад
    • de fleste innslagene var morsomme, især det siste
Сторінка статті

fortrinnsvis

прислівник

Значення та вживання

først og fremst;
Приклад
  • vi støtter fortrinnsvis lokale investorer
Сторінка статті

robot

іменник чоловічий

Вимова

roˊbot

Походження

av tsjekkisk robotnik ‘slave’, først brukt av forfatteren K. Čapek 1890–1938

Значення та вживання

  1. maskin som kan utføre rutinearbeid
  2. i overført betydning: person som arbeider automatisk uten å tenke
Сторінка статті

lur 4

прикметник

Походження

av lure (1

Значення та вживання

  1. Приклад
    • et lurt gjemmested;
    • det var ikke så lurt likevel;
    • så lur du er!
    • lur som en rev
    • brukt som adverb:
      • blunke lurt
  2. Приклад
    • det er lurt å spørre først
  3. Приклад
    • isen kan være lur
Сторінка статті

stjernekikker, stjernekiker

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. person som studerer stjernehimmelen
  2. barn som blir født med nakken bakoverbøyd slik at ansiktet (og ikke bakhodet) kommer først ut
Сторінка статті

koble/sette inn turboen

Значення та вживання

sette opp farten;
Se: turbo
Приклад
  • løperen koblet inn turboen og sprintet fra alle;
  • hun satte inn turboen og gikk først i mål
Сторінка статті

turbo

іменник чоловічий

Значення та вживання

kortord for turboladning
Приклад
  • nå er det vanlig med turbo både for bensin- og dieselmotorer

Фіксовані вирази

  • koble/sette inn turboen
    sette opp farten
    • løperen koblet inn turboen og sprintet fra alle;
    • hun satte inn turboen og gikk først i mål
Сторінка статті

barokk 1

іменник чоловічий

Вимова

baråkˊk

Походження

substantivering av barokk (2

Значення та вживання

stilart utviklet i renessansen og avløst av rokokkoen, vanlig i Europa på 1600- og først på 1700-tallet;
jamfør barokkstil
Сторінка статті

Словник нюношка 205 oppslagsord

først 1, fyrst 2

іменник чоловічий

Значення та вживання

Приклад
  • vere med frå førsten
Сторінка статті

først 2, fyrst 3

підрядний сполучник

Значення та вживання

  1. innleier ei setning som uttrykkjer tid;
    så snart
    Приклад
    • først eg snur meg, er ungen borte
  2. kvar gong, når
    Приклад
    • det er vent først våren kjem
  3. dersom
    Приклад
    • først eg berre våga, gjorde eg det
  4. sidan, ettersom
    Приклад
    • først det er gjort, får det vere slik
  5. all den stund, når
    Приклад
    • kvifor gjorde du det, først du lova å la vere
Сторінка статті

først 3, fyrst 4

прислівник

Походження

norrønt fyrstr, opphavleg superlativ av før (3; jamfør førre

Значення та вживання

  1. tidlegast;
    før noko anna;
    i byrjinga
    Приклад
    • først går vi på kafé, og så på kino;
    • aller først må vi pakke;
    • først på dagen
  2. ikkje før
    Приклад
    • eg reiser først i morgon;
    • først no skjønar eg det
  3. berre
    Приклад
    • du får bli ei stund når du først har reist så langt;
    • er ein først i form, går alt lett
  4. som den eller det første i rekkjefølgje
    Приклад
    • lande med beina først;
    • stå først i rekkja;
    • kome først i mål

Фіксовані вирази

  • den som kjem først til mølla, får først male
    den som er først ute, får noko først;
    det har fordelar å vere først ute
  • då først
    ikkje før
    • då først kunne eg tenkje klart
  • frå først til sist
    tvers gjennom, frå byrjing til slutt
    • det var ei fantastisk bok, frå først til sist
  • først av alt
    aller først; framfor alt
    • først av alt vil eg få takke alle som kom
  • først og fremst
    framfor alt, særleg
    • først og fremst må vi vere rolege
  • først som sist
    utan utsetjing
    • dei kan like godt seie sanninga først som sist
  • først til mølla
    brukt for å seie at den som er først ute, får noko først;
    jamfør den som kjem først til mølla, får først male
    • det er berre 200 billettar, så her gjeld det å vere først til mølla
  • no først
    ikkje før no
    • no først merka han at han var utsliten
Сторінка статті

robot

іменник чоловічий

Вимова

roˊbot

Походження

av tsjekkisk robotnik ‘træl’, først brukt av forfattaren K. Čapek 1890–1938

Значення та вживання

  1. maskin som kan gjere rutinearbeid
  2. i overført tyding: person som arbeider automatisk utan å tenkje
Сторінка статті

stjernekikar, stjernekikkar

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. person som studerer stjernehimmelen
  2. barn som blir fødd med nakken bøygd bakover slik at andletet (og ikkje bakhovudet) kjem først ut
Сторінка статті

prerogativ

іменник середній

Походження

frå latin, opphavleg ‘som blir spurd først’

Значення та вживання

Сторінка статті

stupe

stupa

дієслово

Походження

norrønt stúpa ‘stå i vêret’; samanheng med stuv

Значення та вживання

  1. kaste eller styrte (seg) med hovudet føre
    Приклад
    • kaste kleda og stupe i sjøen;
    • stupe frå timeteren;
    • hauken stuper rett ned på byttet;
    • jagarflya stupte ned frå 5000 meters høgd
  2. falle framover
    Приклад
    • stupe så lang ein er
  3. segne fordi ein er utsliten
    Приклад
    • drive på til ein stuper
  4. gå rett ned i
    Приклад
    • fjellet stupte i sjøen
  5. minke i omfang eller verdi
    Приклад
    • temperaturen stuper;
    • omsetnaden stupte i januar
    • brukt som adjektiv:
      • stupande omsetnad

Фіксовані вирази

  • stupe kråke
    rulle rundt (med hovudet eller framparten først);
    slå kollbytte (1)
  • stupe uti
    våge å begynne med
    • han tok over butikken og stupte uti det
Сторінка статті

slemme 1

slemma

дієслово

Походження

av tysk schlämmen opphavleg ‘reinse for slam’

Значення та вживання

  1. skilje grovare og finare delar i stoff, pulver og liknande ved å blande det i væske slik at dei grove delane botnfeller seg først
  2. dynke eller smørje ei blanding av sement og vatn eller tynn mørtel på mur eller betong;
Сторінка статті

strøyming 2

іменник жіночий

Походження

etter engelsk; jamfør streaming

Значення та вживання

overføring eller avspeling av lyd eller film direkte frå internett utan å lagre først
Сторінка статті

tonic

іменник чоловічий

Вимова

tånnik

Походження

av engelsk ‘tonic’; frå gresk tonikos ‘å spenne’

Значення та вживання

  1. leskedrikk (1) med kolsyre, brukt som blandevatn i drinkar;
    Приклад
    • blande seg ein gin og tonic;
    • hell først gin, så tonicen i glaset
Сторінка статті