Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
149 результатів

Словник букмола 81 oppslagsord

ad 1

прийменник

Походження

fra dansk, jamfør norrønt at; samme opprinnelse som ad (2

Значення та вживання

jamfør at (2
Приклад
  • få høre noe ad omveier

Фіксовані вирази

  • opp ad stolper og ned ad vegger
    i det uendelige;
    i det vide og det brede
    • saken er blitt diskutert opp ad stolper og ned ad vegger
Сторінка статті

ad 2

прийменник

Походження

fra latin ‘til’

Значення та вживання

  1. vedrørende, om (2, 4), til (2
    Приклад
    • ad punkt 2 på lista
  2. i latinske uttrykk;
Сторінка статті

aspirere

дієслово

Вимова

aspireˊre

Походження

fra latin ‘puste til noe’, av ad ‘til’ og spirare ‘puste, ånde’

Значення та вживання

  1. strebe (etter), ha ambisjoner om, være kandidat til
    Приклад
    • aspirerende forfatter;
    • å aspirere mot det profesjonelle
  2. uttale en språklyd med en tydelig pustelyd
    Приклад
    • p, t og k er aspirerte lyder i norsk

Фіксовані вирази

  • aspirere til
    sikte mot, ønske seg, være kandidat til
    • aspirere til en stilling i administrasjonen
Сторінка статті

opp ad stolper og ned ad vegger

Значення та вживання

om løst og fast, i det uendelige;
Se: ad, stolpe
Сторінка статті

dag

іменник чоловічий

Походження

norrønt dagr; beslektet med døgn

Значення та вживання

  1. del av døgnet da det er lyst
    Приклад
    • dag og natt;
    • midt på lyse dagen;
    • dagen gryr;
    • arbeide mens det er dag
  2. brukt i hilsen
    Приклад
    • god dag!
    • ha en fin dag!
  3. Приклад
    • arbeide halv dag;
    • være ferdig for dagen
  4. døgn som tidsrom
    Приклад
    • for tre dager siden;
    • om 14 dager;
    • året har 365 dager
  5. døgn som tidspunkt;
    dato
    Приклад
    • hver dag;
    • neste dag;
    • i dag
  6. brukt om ubestemt tidsangivelse
    Приклад
    • en svart dag;
    • en dag hendte det at …;
    • en vakker dag er alt slutt;
    • her en dag
  7. tid akkurat nå
    Приклад
    • dagens tilbud;
    • dagens rett;
    • dagens ungdom;
    • dagen i dag
  8. i flertall: brukt om tidsrom
    Приклад
    • i våre dager;
    • i gamle dager;
    • leve herrens glade dager;
    • det kommer dager etter disse;
    • den gamle låven har sett bedre dager
  9. i flertall: liv, levetid
    Приклад
    • han er blitt pratsom på sine gamle dager
  10. brukt som etterledd i flertall i navn på arrangement eller kampanje som varer i minst to dager
    Приклад
    • Oslodagene

Фіксовані вирази

  • all sin dag
    all sin tid;
    hele livet
    • hun hadde stelt med kyr all sin dag
  • dagen derpå
    dagen etter en større fest eller rangel
  • dags dato
    i dag
    • per dags dato;
    • til dags dato har det ikke skjedd;
    • med virkning fra dags dato
  • den dag i dag
    ennå
    • vi gikk sammen på skolen, og vi er gode venner den dag i dag
  • en av dagene
    med det første;
    snart
    • jeg stikker innom en av dagene
  • gi en god dag i
    ikke bry seg om;
    gi blaffen i
    • mange gir en god dag i fredningsbestemmelsene
  • ha dagen
    være heldig, lykkes
    • ingen så ut til å ha dagen
  • her om dagen
    nylig
    • her om dagen dukket han opp
  • i alle dager
    i uttrykk for undring
    • i alle dager, hva er dette for noe;
    • hva i alle dager var det som skjedde?
    • hvorfor i alle dager er de ikke blitt enige?
  • i disse dager
    nå, hvilken dag som helst
  • klart som dagen
    innlysende
    • budskapet er klart som dagen
  • komme for en dag
    vise seg, bli kjent, åpenbart
    • sannheten vil komme for en dag
  • legge for dagen
    vise
    • han er fornøyd med innsatsen som spillerne la for dagen
  • nå om dagen
    nå for tiden
  • nå til dags
    nå for tiden
  • opp ad dage
    svært lik (en slektning)
    • hun er sin mor opp ad dage
  • opp i dagen
    • på jordoverflaten;
      synleg
      • nå skal bekken ut av rørene og opp i dagen
    • tydelig, klart fram
      • konflikten kom opp i dagen på landsmøtet
  • se dagens lys
    • bli født
    • bli til virkelighet;
      bli skapt
      • kafeen så dagens lys på 70-tallet
  • ta av dage
    drepe
  • være dags for
    være tid for eller på tide med
  • år og dag
    lang tid
    • det er år og dag siden jeg så henne
Сторінка статті

adrenalin

іменник середній

Вимова

adrenaliˊn

Походження

av latin ad ‘til’ og renes ‘nyrer’; jamfør -in (2

Значення та вживання

  1. hormon dannet i binyremargen som øker blodtrykket og mengden av blodsukker, og som har karsammentrekkende virkning
    Приклад
    • være full av adrenalin og energi
  2. (legemiddel av) ekstrakt fra binyre eller produsert syntetisk
Сторінка статті

redusere ad absurdum

Значення та вживання

vise at noe er urimelig eller meningsløst;
Сторінка статті

ta seg ad notam

Значення та вживання

legge merke til;
legge seg på sinne;
Сторінка статті

vei, veg

іменник чоловічий

Походження

norrønt vegr

Значення та вживання

  1. (bearbeidet) smal strekning i terrenget for ferdsel
    Приклад
    • utbedre veien;
    • stikke ut, anlegge ny vei;
    • veien mellom Fagernes og Lærdal;
    • trafikkert vei;
    • privat, offentlig vei;
    • hullet vei;
    • asfaltert vei
    • kjørebane
      • gå ute i veien;
      • gå ut i veien
    • i sammensetninger om kanaler i kroppen:
      • fordøyelsesveiene, luftveiene
  2. ofte i overført betydning: bevegelse, gang (mot et mål)
    Приклад
    • ha bare tida og veien – se tid;
    • hun er tre måneder på vei – gravid i tredje måned;
    • være på vei inn i, ut av politikken;
    • være langt på vei enige;
    • hva er i veien? – hva står på?
    • legge hindringer i veien – lage hindringer;
    • oppleve noe på veien hjem;
    • være på vei til skolen
  3. Приклад
    • prøve nye veier i undervisningen;
    • gå veien om departementet med en sak;
    • finne veien til fred;
    • en gate med trafikk begge veier, bare én vei
  4. Приклад
    • den korteste veien mellom to punkter er den rette linjen;
    • ha lang vei til skolen
    • rom, plass for passasje
      • av vei(en)!
      • bane seg vei gjennom folkemengden
  5. Приклад
    • klesvei, matvei;
    • ad lovlig vei

Фіксовані вирази

  • gjøre/lage vei i vellinga
    få tingene unna, rydde kraftig opp i noe
  • gå i veien
    være til hinder
  • gå sin vei
    gå vekk
  • gå sine egne veier
    være selvstendig
  • ikke gå av veien for
    ikke ha motforestillinger mot noe
    • han gikk ikke av veien for å bruke noen ulovlige knep
  • ikke komme noen vei
    ikke ha framgang
  • ikke være av veien
    være ein god idé;
    være bra
    • litt sunt folkevett er ikke av veien;
    • det er ikke av veien å forbedre språkkunnskapene sine
  • komme til veis ende
    nå sluttpunktet i en utvikling, bli ferdig med noe
  • legge i vei
    fare av sted
    • hun la i vei på langtur
  • rydde av veien
    fjerne, ta livet av
  • skaffe til veie
    få tak i
    • skaffe til veie penger
  • stå i veien for
    hindre (noen) i å komme fram
  • ta på vei
    bli sint;
    fare opp
    • han tar på vei for ingenting;
    • ikke ta slik på vei
Сторінка статті

vegg

іменник чоловічий

Походження

norrønt veggr

Значення та вживання

  1. loddrett avgrensning av en bygning utad;
    loddrett flate som skiller mellom rom
    Приклад
    • skillevegg, stuevegg, yttervegg, tømmervegg;
    • luke i veggen mellom stua og kjøkkenet;
    • tapetsere, male en vegg;
    • rødmalte låvevegger;
    • skodda var tjukk som en vegg;
    • holde misnøyen innenfor husets fire vegger;
    • prate opp ad vegger og ned ad stolper – se stolpe (1
  2. (loddrett) side(flate)
    Приклад
    • bukvegg, fjellvegg, sylindervegg

Фіксовані вирази

  • bort i/borti staur og vegger
    riv ruskende galt
    • tilbudet var helt bort i staur og vegger;
    • beløpet er borti staur og vegger
  • bort i/borti veggene
    fullstending meningsløst;
    urimelig (1)
    • nedbemanningen var helt bort i veggene;
    • forslaget er borti veggene
  • male fanden på veggen
    svartmale tilstanden eller framtiden
  • møte veggen
    gå tom for krefter;
    bli utbrent (2)
  • sette til veggs
    stoppe motparten i en diskusjon eller lignende med vanskelige spørsmål eller svært overbevisende argumenter slik at hen blir svar skyldig
  • stange/renne hodet mot veggen
    møte uovervinnelige hindringer
    • hun stanget hodet mot veggen i jakten på suksess;
    • da gikk de trøtt av å renne hodet mot veggen
  • vegg i vegg
    ved siden av hverandre (som naboer)
    • de bodde vegg i vegg;
    • vi hadde kontor vegg i vegg
Сторінка статті

Словник нюношка 68 oppslagsord

ad

прийменник

Походження

frå latin ‘til’; jamfør åt (2

Значення та вживання

  1. Приклад
    • ad punkt 2 på saklista
  2. i latinske uttrykk;
Сторінка статті

gaum

іменник чоловічий

Походження

norrønt gaumr; samanheng med gå (2

Значення та вживання

Приклад
  • lese boka med gaum

Фіксовані вирази

  • gje gaum på
    leggje merke til, anse (vel) etter, ta ad notam
Сторінка статті

morganatisk

прикметник

Походження

av mellomalderlatin (matrimonium ad) morganaticam ‘(ekteskap med) morgongåve (men ikkje del i eigedomen til mannen)'; av gammalhøgtysk morgan ‘morgon(gåve)'

Фіксовані вирази

  • morganatisk ekteskap
    ekteskap mellom ein mann av fyrsteleg ætt og ei kvinne av lågare rang der kona (og barna) ikkje får arverett;
    ekteskap til venstre hand
Сторінка статті

avis

іменник жіночий

Вимова

aviˊs

Походження

frå fransk ‘meining, melding’; av latin ad ‘til’ og visum ‘syn, tanke’

Значення та вживання

  1. regelbunden publikasjon som inneheld aktuelle saker og nyhende;
    Приклад
    • abonnere på ei avis;
    • det står i avisa;
    • lese aviser på nettet
  2. økonomisk føretak som gjev ut ei avis (1)
    Приклад
    • starte ei ny avis
  3. lokale der ei avis (2) held til
    Приклад
    • klassa besøkte avisa

Фіксовані вирази

  • kome i avisa
    bli omtalt i avisa
Сторінка статті

av 2

прийменник

Походження

norrønt af

Значення та вживання

  1. står til nemning for utgangspunktet for ei rørsle eller for det som noko blir skilt frå
    Приклад
    • dette av hesten;
    • hogge greinene av treet;
    • ikkje kome av flekken;
    • gå ut av huset;
    • kome opp av vatnet;
    • kome ned av fjellet;
    • slite helsa av seg;
    • kome ut av kontroll
  2. står til nemning for opphav
    Приклад
    • vere av same ætta;
    • abortlova av 1978;
    • ny av året;
    • lære av noko;
    • ha glede av noko;
    • få låne noko av nokon;
    • ein roman av ein debutant
  3. står til nemning for årsak til eller motiv for ei gjerning eller ein tilstand
    Приклад
    • sjuk av sorg;
    • klok av skade;
    • skjemmast av noko;
    • gjere noko av fri vilje;
    • det lyser av dag;
    • melde avbod på grunn av sjukdom;
    • vere avhengig av nokon;
    • av samanhengen ser vi at …;
    • ha eit inntrykk av at …
  4. står til nemning for emne, slag, middel, reiskap eller måte
    Приклад
    • ein ring av gull;
    • leve av fiske;
    • ta i av alle krefter;
    • vere av same meining;
    • i ein fart av 80 km i timen;
    • kan du ta eit bilete av meg?
  5. står til nemning for ein heilskap eller ei mengd
    Приклад
    • kvar og ein av oss;
    • for mykje av det gode;
    • pengar har eg nok av;
    • resten av dagen
  6. med omsyn til;
    når det gjeld
    Приклад
    • norsk av ætt og sinn;
    • liten av vekst
  7. brukt i uttrykk for samband mellom eigar og eigedom og for tilknytingssamband
    Приклад
    • eigaren av ein gard;
    • kven er du dotter av?
    • sitje ved enden av bordet;
    • summen av to tal;
    • føremonen av å ha gode evner
  8. står til det logiske subjektet i setninga
    Приклад
    • boka er skriven av ein kjend forfattar;
    • han var likt av alle
  9. står til ein karakteristikk
    Приклад
    • ein mann av få ord;
    • ein formidlar av rang
  10. brukt i visse uttrykk som omtolking av opphavleg norrønt at (eller dansk ad)
    Приклад
    • le av noko;
    • gå inn av døra
  11. brukt i uttrykk for mengd
    Приклад
    • 97 av 100 gonger;
    • vere full av lovord
  12. står til noko eller nokon som det blir gjort noko med
    Приклад
    • restaurering av kulturminne;
    • ho gjorde narr av han
  13. står til refleksivt pronomen som tillegg til adjektiv eller adverb for å skildre ein person
    Приклад
    • vere redd av seg;
    • han var uroleg og ute av seg
  14. står til noko eller nokon som blir samanlikna med noko anna
    Приклад
    • ein thriller av ein fotballkamp;
    • ein brande av ein kar
  15. brukt som adverb: bort, i veg, til sides, unna;
    jamfør av stad
    Приклад
    • smyge seg av;
    • vegen bøyer av sørover;
    • ta av til venstre;
    • vere av etter ved og vatn;
    • vike av frå den rette linja;
    • skremme nokon av;
    • leggje av pengar;
    • kvar skal du av?
  16. brukt som adverb: om lausriving, fråskiljing, deling, etterlikning
    Приклад
    • ta av loket;
    • gå av på neste stasjon;
    • ta av seg skoa;
    • slite av eit tau;
    • skilje seg av med noko;
    • venje ein av med noko;
    • setje av pengar til noko;
    • skrive av noko
  17. brukt som adverb: viser at noko blir avbrote eller tek slutt
    Приклад
    • slå av varmen;
    • skru av lyset
  18. brukt som adverb: viser at noko minkar eller får eit resultat
    Приклад
    • bløme av;
    • stilne av;
    • fyre av eit skot;
    • det blir det ikkje noko av

Фіксовані вирази

  • av og til
  • av seg sjølv
    ved eiga kraft
    • dette vil gå av seg sjølv
  • frå … av
    i uttrykk for tid: frå (eit gjeve tidspunkt) og på uviss tid framover
    • frå morgonen av;
    • frå no av
Сторінка статті

assosiere

assosiera

дієслово

Вимова

asosieˊre

Походження

av latin associare ‘sameine’, av ad ‘til’ og socius ‘samlagsbror’

Значення та вживання

  1. binde, knyte saman med assosiasjon
    Приклад
    • du og eg assosierer likt;
    • assosiere reker med sommar
  2. slutte seg til (særleg på ein lausare måte);
    gjere seg forbunden med
    Приклад
    • vere assosiert med ein organisasjon;
    • å assosiere seg med målsaka

Фіксовані вирази

  • assosiert medlem
    person eller ting som er praktisk tilknytt eit fellesskap eller ein kategori utan å oppfylle dei formelle krava for medlemskap
    • vere assosiert medlem av eit band;
    • landet er assosiert medlem av EU
Сторінка статті

assistere

assistera

дієслово

Вимова

asisteˊre

Походження

frå latin ‘stille seg bortåt, stå attmed’, av ad ‘til’ og sistere ‘stille’

Значення та вживання

  1. Приклад
    • assistere nokon i arbeidet;
    • assistere eit fartøy i havsnaud

Фіксовані вирази

  • assisterande direktør
    nemning for stilling (5) som er avløysar for direktør;
    nestleiar
  • assisterande rektor
    nestleiar av skule;
    vara for rektor
  • assistert befrukting
    befrukting som skjer utanfor kroppen eller ved inseminasjon
  • assistert sjølvmord
    prosedyre der ein pasient får hjelp til å ta sitt eige liv, til dømes ved at ein lege gjev pasienten medikament
Сторінка статті

aspirere

aspirera

дієслово

Вимова

aspireˊre

Походження

av latin aspirare ‘puste til noko’, av ad ‘til’ og spirare ‘puste, ande’

Значення та вживання

  1. streve, ha ambisjonar om, vere kandidat til
    Приклад
    • aspirerande forfattar;
    • aspirere mot det profesjonelle
  2. i språkvitskap: uttale ein språklyd med ein tydeleg pustelyd etter (eller meir sjeldan) føre
    Приклад
    • p, t og k er aspirerte lydar i norsk

Фіксовані вирази

  • aspirere til
    trå, streve, stunde etter (noko);
    ha sjanse til å bli eller få (noko)
    • aspirere til ei stilling i departementet
Сторінка статті

anno

прислівник

Походження

av latin annus ‘år’

Значення та вживання

brukt ved opplysning av år: i året, frå året;
jamfør pro anno
Приклад
  • Noreg anno 2015;
  • eit hus anno 1850

Фіксовані вирази

  • anno Domini
    i det Herrens år;
    forkorta AD el. a.D.
Сторінка статті

alliere

alliera

дієслово

Походження

gjennom fransk; frå latin alligare ‘binde, halde fast’ av ad ‘til’ og ligare ‘sameine’

Значення та вживання

  1. perfektum partisipp som adjektiv som er i samband
    Приклад
    • allierte land;
    • dei allierte sigra i begge verdskrigane

Фіксовані вирази

  • alliere seg med
    refleksivt i uttrykk
    gjere samband med;
    inngå ein allianse;
    skaffe seg hjelp frå nokon
    • alliere seg med andre firma;
    • alliere seg med ein kjentmann
Сторінка статті