Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

turt

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

korgblomstra plante med blå blomstrar;

Cicerbita alpina

Artikkelside

tørr, turr

adjektiv

Opphav

norrønt þurr

Tyding og bruk

som ikkje inneheld eller er dekt av (særleg mykje) væte;
fri for væske, ikkje våt, ikkje fuktig;
uttørka
Døme
- klesvasken er tørr;
- tørt høy, korn;
- tørr ved;
- vere tørr på føtene – ikkje våt;
- skifte på seg tørt – tørre klede;
- den grana er tørr – inntørka på rot, død;
- halde krutet tørt;
- tørr jord;
- tørr nysnø;
- tørr luft;
- vegen er tørr att etter regnet;
- det er tørt (i skogen) i sommar;
- tørt vêr, klima;
- ein tørr sommar;
- bekken er tørr – utan vatn;
- tørre kaker;
- tørt brød – med lite væskeinnhald;
- ha ein god og tørr kjellar;
- maten må stå tørt;
- gå tørr – om mjølkedyr: ikkje gje mjølk, vere oppsina;
- eit tørt gjestebod – alkoholfritt;
- vere tørr i munnen, halsen;
- tørr hud – med lite feittstoff;
- tørt hår;
- gråte tørre tårer – etter norr: ikkje sørgje
som vatnet ikkje når;
som er på landjorda
Døme
- båten står tørr – slik at floda ikkje når han;
- skjeret fell tørt ved fjære sjø;
- kome på tørt land el.tørr grunn – på landjorda
skrinn, mager (2
Døme
- ei tørr bygd;
- ein mager og tørr mann
om vin: sec, skarp, bitter, snerpande, ikkje søt
om lyd: skarp (2, knirkande
Døme
- tørr stemme;
- tørr latter
utan (vanleg) tilhøyr, utan tillegg;
snau (2, berr, naken;
nøktern, objektiv (2
Døme
- ete maten tørr el. ete tørt – ete utan drikke til, jamfør tyd. 1;
- ete brødet tørt – utan drikke til; utan smør el. pålegg i det heile;
- fange fisk med tørre fingrane;
- gå laus på tørre veggene;
- dette er dei tørre tala, fakta – utan kommentarar el. tilleggsopplysningar;
- turre sanninga;
- sagt med tørre ord
kort, lakonisk, uttrykkslaus, (med vilje) kjølig
Døme
- eit tørt svar;
- «å, er det slik,» sa ho tørt
keisam, dåmlaus, upersonleg
Døme
- eit tørt fagspråk;
- ei tørr bok, framstilling;
- ein tørr førelesar
lite intelligent;
tungnæm
sparsam, knipen

Faste uttrykk

bli tørr
om småbarn: ikkje væte seg
ha sitt på det tørre
vere sikra, ha gardert seg
halde seg tørr
- hindre at ein blir våt
- avstå frå alkohol eller anna rusmiddel
korkje vått eller tørt
korkje drikke eller mat
eg fekk ikkje i meg korkje vått eller tørt
på tørre nevar
utan våpen
tørr bak øyra
vaksen, med naudsynt røynsle
ho har berre så vidt fylt 18 og er knapt tørr bak øyra;
han er framleis ikkje tørr bak øyra
tørr hoste
hoste utan losna slim
tørr humor
humor framstilt alvorleg og uttrykkslaust (for å skape verknad)
tørr mat
mat utan drikke til, jamfør tyd. 6 og tørrmat