Avansert søk

17 treff

Nynorskordboka 17 oppslagsord

sope

sopa

verb

Opphav

norrønt sópa

Tyding og bruk

  1. reinse med kost;
    Døme
    • sope golvet;
    • sope i hop noko;
    • sope i saman noko
  2. skyve eller feie med rask rørsle
    Døme
    • stormen sopte hus og bryggjer på sjøen

Faste uttrykk

  • sope inn
    få tak i store mengder av noko verdifullt
    • sope inn pengar
  • sope til seg
    skaffe seg på grådig vis
    • sope til seg potten

supe 2

supa

verb

Opphav

norrønt súpa

Tyding og bruk

  1. dra (væske) inn i munnen;
    drikke, svelgje;
    jamfør supe (3
    Døme
    • han saup i seg suppa
  2. puste eller suge inn
    Døme
    • supe inn den kalde, reine lufta

sopen

adjektiv

Tyding og bruk

søppelbrett

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør brett (2

Tyding og bruk

brett til å sope opp rusk og søppel frå golvet på;

søppel

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

samanheng med sope

Tyding og bruk

  1. verdilause restar frå industri, hushald eller liknande;
    Døme
    • tømme søppel;
    • gå ut med søppelet
  2. i overført tyding: noko som er verdilaust;
    Døme
    • filmen er berre noko søppel

feie

feia

verb

Opphav

av lågtysk vegen, norrønt fægja ‘gjere rein’; samanheng med fager

Tyding og bruk

  1. sope, reingjere med kost eller liknande
    Døme
    • feie pipa
  2. Døme
    • feie andre til side
  3. Døme
    • feie forbi

Faste uttrykk

  • feie av
    avvise (litt bryskt)
  • feie for eiga dør
    ordne sine eigne saker før ein bryr seg med andre
    • ho bør feie for eiga dør før ho kritiserer meg;
    • fei for di eiga dør!
  • feie noko under teppet
    skyve problem eller liknande unna
  • nye kostar feiar best
    nye folk er ivrige og flinke i arbeidet

sope til seg

Tyding og bruk

skaffe seg på grådig vis;
Sjå: sope
Døme
  • sope til seg potten

sope inn

Tyding og bruk

få tak i store mengder av noko verdifullt;
Sjå: sope
Døme
  • sope inn pengar

sop

substantiv inkjekjønn

Opphav

av sope

Tyding og bruk

ihopsopt bos;
støv, oppsop

kare 3

kara

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

samanheng med tysk kehren ‘sope’ og islandsk kar ‘skit, slim’

Tyding og bruk

rote eller grave med noko kvast;
Døme
  • kare saman glør

Faste uttrykk

  • kare seg
    slepe seg fram (med ulyst);
    kreke seg
    • ho bør klare å kare seg til finalen
  • kare til seg
    grave til seg, tileigne seg (på ein tvilsam måte)
    • dei har kara til seg store verdiar