Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 102 oppslagsord

staude

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk, samanheng med stue (3; støtte (2 og stå (3

Tyding og bruk

fleirårig (pryd)plante
Artikkelside

skorstein

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skorsteinn; frå lågtysk schorsten truleg av schore ‘skorde, støtte’

Tyding og bruk

  1. open, mura eldstad;
    Døme
    • kveikje opp på skorsteinen
  2. kanal, røyr som leier røyk opp (eller ut) i det fri
    Døme
    • eit dampskip med to skorsteinar
Artikkelside

skjold 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skjǫldr m, eigenleg ‘kløyvd trestykke’

Tyding og bruk

  1. vern (1) av tre, metall eller plast med handtak på innsida
    Døme
    • ta imot eit hogg med skjoldet;
    • politiet som passa på demonstrantane, var utstyrt med køller og skjold;
    • lyfte på skjold – fagne, hylle
  2. Døme
    • du er mitt skjold og verje
  4. lag som dekkjer;
    Døme
    • ryggskjold;
    • eingong låg Noreg under eit skjold av is
  5. brot, skjerm på lue
Artikkelside

rygg

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hryggr

Tyding og bruk

  1. bakre del av overkropp
    Døme
    • rette ryggen;
    • vere brei over ryggen;
    • falle ein i ryggen – gå til åtak bakanfrå, svike;
    • bak ryggen på ein – utan at vedkomande veit om det, i smug
  2. øvste del av dyrekropp
    Døme
    • okserygg;
    • sitje på ryggen av ein hest;
    • katten skyt rygg
  3. (øvste del av) langstrekt fjell, høgdedrag og liknande
    Døme
    • fjellrygg;
    • åsrygg;
    • bølgjerygg
  4. del på stol, benk og liknande til å lene ryggen mot;
  5. bakarste del av bok
    Døme
    • skinnrygg
  6. del av klesplagg som dekkjer ryggen
    Døme
    • hol i ryggen på jakka

Faste uttrykk

  • ha i ryggen
    kunne lite på (noko(n)) til hjelp og støtte
  • ha ryggen fri
    vere sikra retrett
  • ha sterk rygg
    i overført tyding: tole mykje
  • leggje ryggen til
    hjelpe til
  • med ryggen mot veggen
    (kjempe) på siste skanse; (slåst) for livet
  • ta på ryggen
    ta på seg ei bør el. eit tungt ansvar
  • vende ryggen til
    vise (nokon) frå seg, svikte, forsmå
Artikkelside

ryggdekning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

støtte (utanfrå)
Døme
  • skaffe seg ryggdekning
Artikkelside

regionsteater, regionteater

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

teaterverksemd som er organisert med tanke på å dekkje eit distrikt, og som får offentleg støtte
Artikkelside

post 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin postis ‘dørstolpe’

Tyding og bruk

særleg i samansetningar: stolpe (1, støtte (1;
Døme
  • dobbel låvedør med post i midten;
  • vasspost;
  • vindaugspost
Artikkelside

forsørgingsplikt, forsyrgingsplikt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

plikt til å støtte (2 ektefelle og barn økonomisk;
Artikkelside

forsterking, forsterkning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. noko som forsterkar
    Døme
    • buksa har forsterking på kneet
  2. i fleirtal: hjelpetroppar, støtte (1
    Døme
    • sende forsterkingar til fronten;
    • ha behov for forsterkingar
Artikkelside

folkeparti

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

politisk parti som har eller ynskjer å ha støtte i alle lag av folket
Døme
  • frå klasseparti til folkeparti
Artikkelside
Side 9 av 11