Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 736 oppslagsord

pastill

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk og spansk, frå latin ‘lita kake’; jamfør pasta

Tyding og bruk

tablettliknande sukkertøy, ofte tilsett middel som lindrar forkjølingssymptom i halsen
Artikkelside

paternalisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tilhøve mellom over- og underordna som er prega av ei vernande, og ofte betrevitande eller nedlatande, haldning frå den overordna
Artikkelside

pengelens

adjektiv

Tyding og bruk

som manglar pengar
Døme
  • han var ofte pengelens
Artikkelside

politikarspråk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

språk som er prega av uforpliktande utsegner, og som ofte er vanskeleg å skjøne
Artikkelside

primadonnanykke

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

av primadonna

Tyding og bruk

ofte i fleirtal: krav om særbehandling
Døme
  • ho har fått primadonnanykker etter suksessen
Artikkelside

polyandri

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk aner ‘mann’; jamfør poly-

Tyding og bruk

ekteskap mellom éi kvinne og fleire menn, ofte brør;
jamfør polygyni
Artikkelside

politipatrulje

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

politi som patruljerer i eit område, ofte i bil
Artikkelside

gong 1

substantiv hankjønn

Opphav

av gå (1; same opphav som gang

Tyding og bruk

  1. einskilt tilfelle da noko hender
    Døme
    • det var ein gong ein konge;
    • ein gong i neste månad;
    • det hende mange gonger at …;
    • ein sjeldan gong;
    • enda ein gong;
    • ein gong til;
    • mang ein gong;
    • nokre gonger;
    • kvar einaste gong;
    • dei treftest einkvan gongen;
    • denne gongen var det ho som vann;
    • førre gongen tapte ho;
    • neste gong går det betre;
    • det er siste gongen eg gjer det;
    • eg var der for første gong
  2. brukt om kvar einskild oppattaking av viss mengd eller storleik, ofte som uttrykk for multiplikasjon
    Døme
    • Noreg er åtte gonger større enn Danmark;
    • vi fiska tre gonger så mykje som dei;
    • tre gonger tre er ni
  3. Døme
    • ein gong med øl

Faste uttrykk

  • ein gong imellom
    av og til, stundom
    • dei reiste bort ein gong imellom
  • ender og gong
    somme tider;
    stundom
  • for éin gongs skyld
    berre denne eine gongen
  • gong og annan
    somme tider;
    stundom
  • gong på gong
    stadig vekk
  • med éin gong
    straks
  • om gongen
    så mykje eller så mange (av det som er nemnt) for kvar einskild gong
    • kome to og to om gongen;
    • vere vald for fire år om gongen
  • på éin gong
    samstundes
  • éin gong for alle
    slik at ein ikkje treng ta det opp att meir
    • seie det éin gong for alle;
    • betale éin gong for alle
Artikkelside

-oid 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk og latin -oides ‘med liknande form’

Tyding og bruk

som liknar på det som førsteleddet nemner, ofte brukt i kjemiske nemningar;
i ord som alkaloid, metalloid og steroid
Artikkelside

som oftast

Tyding og bruk

som regel;
Sjå: ofte
Døme
  • det går som oftast bra til slutt
Artikkelside
Side 7 av 74