Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 264 oppslagsord

månad

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt mánaðr; av måne , opphavleg ‘tida frå nymåne til nymåne’

Tyding og bruk

  1. i astronomi: tid som månen bruker på ein runde rundt jorda (frå nymåne til nymåne)
  2. kvar av dei tolv delane av eit år, tidsrom på om lag 30 dagar;
    forkorta md.
    Døme
    • april månad;
    • bladet kjem to gonger i månaden;
    • tidlegare i månaden;
    • månaden ut;
    • ein månads tid;
    • husleiga er 12 000 kr månaden;
    • bli oppsagd med tre månaders varsel;
    • vere gravid i femte månaden
  3. brukt i datering;
    forkorta d.m.
    Døme
    • den 23. denne månaden

Faste uttrykk

  • kvit månad
    månad utan alkoholbruk
Artikkelside

kvit månad

Tyding og bruk

månad utan alkoholbruk;
Sjå: kvit, månad
Artikkelside

kvit magi

Tyding og bruk

hekseri og trolldom som ikkje skader andre;
Sjå: kvit, magi
Artikkelside

magi

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk; jamfør mager (1

Tyding og bruk

  1. det å bruke overnaturlege krefter til å påverke omgjevnadene;
  2. oppleving eller stemning som bergtek
    Døme
    • konserten var rein magi

Faste uttrykk

  • kvit magi
    hekseri og trolldom som ikkje skader andre
  • svart magi
    trolldom som siktar mot å skade eller drepe;
    svartekunst
Artikkelside

naturell

adjektiv

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

  1. i naturleg tilstand;
    med lite tillaging, smakstilsetjing og liknande
    Døme
    • eg likar både det røykte og naturelle pinnekjøtet
  2. Døme
    • naturell kvit ull
Artikkelside

naudlygn, naudløgn, nødlygn, nødløgn

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lygn som ein tyr til i eit knipetak;
Artikkelside

makrofag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kvit blodcelle som kan ta opp i seg og fjerne bakteriar, døde celler og andre partiklar;
jamfør fagocytt
Artikkelside

makrellterne

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

fugl i underfamilien terner, kvit og grå med svart hette og smale, spisse venger;
Sterna hirundo
Artikkelside

måle 2

måla

verb

Opphav

norrønt mála; av lågtysk malen

Tyding og bruk

  1. dekkje med måling
    Døme
    • måle huset;
    • måle stolen kvit
  2. lage målarstykke
    Døme
    • måle landskapsbilete;
    • Kitty Kielland har måla ‘Torvmyr’
  3. i overført tyding: framstille, uttrykkje, skildre
    Døme
    • han målar situasjonen temmeleg svart;
    • redsla stod måla i andletet hennar

Faste uttrykk

  • måle fanden på veggen
    svartmåle stoda eller framtida
  • måle med brei pensel
    skildre i kraftige og tydelege ordelag
  • måle seg inn i eit hjørne
    sjølv vere skuld i at ein hamnar i ein vanskeleg situasjon
  • måle seg
    sminke seg
  • måle ut
    skildre på ein levande og utførleg eller overdriven måte
    • måle ut om studentlivet
Artikkelside

kvit elefant

Tyding og bruk

noko dyrt og unyttig;
Sjå: elefant, kvit
Artikkelside
Side 7 av 27