Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
13 treff

Bokmålsordboka 5 oppslagsord

sprelle

verb

Opphav

av sprade (2

Betydning og bruk

gjøre livlige bevegelser med lemmer og kropp
Eksempel
  • barnet lå og sprellet på gulvet;
  • fisken spreller i garnet
  • brukt som adjektiv:
    • bøtter med sprellende fisk
Artikkelside

sprell 1

substantiv intetkjønn

Opphav

av sprelle

Betydning og bruk

  1. det å sprelle;
    sprellende bevegelse
    Eksempel
    • fisken gjorde et veldig sprell og forsvant
  2. påfunn, løssluppen handling
    Eksempel
    • med så lav lønn kan en ikke tillate seg mange sprell

Faste uttrykk

  • gjøre/lage sprell
    få i stand leven;
    vekke oppstuss
    • komikeren lagde sprell med forestillingen;
    • hun liker å gjøre sprell
Artikkelside

sprelling

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Betydning og bruk

det å sprelle
Eksempel
  • det ble en del sprelling med armer og bein
Artikkelside

sprade 2

verb

Opphav

beslektet med sprelle

Betydning og bruk

drive rundt eller promenere (for å ta seg ut)
Eksempel
  • hun sprader rundt i lekre kjoler;
  • han spradet inn på scenen
Artikkelside

spjette

verb

Opphav

trolig av lavtysk spatten

Betydning og bruk

Eksempel
  • spjette med armer og bein
Artikkelside

Nynorskordboka 8 oppslagsord

sprelle

sprella

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

truleg samanheng med sprale

Tyding og bruk

gjere livlege rørsler med lemene og kroppen;
Døme
  • fisken spreller på kroken;
  • barnet låg og sprelte i senga
  • brukt som adjektiv:
    • halde i ein sprellande fisk
Artikkelside

sprell 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av sprelle

Tyding og bruk

  1. det å sprelle;
    sprellande rørsle
    Døme
    • fisken gjorde eit kraftig sprell og vart borte
  2. laussleppt handling;
    Døme
    • med så lita løn kan du ikkje tillate deg store sprell

Faste uttrykk

  • gjere/lage sprell
    få i stand leven;
    vekkje oppstuss
    • komikarane var kjende for å gjere sprell;
    • naboane lagar sprell i gata
Artikkelside

med 2

preposisjon

Opphav

norrønt með

Tyding og bruk

  1. i nærleiken av;
    hos, ved, attmed
    Døme
    • vere saman med nokon;
    • gå tur med hunden;
    • vere ute med kameratane;
    • bu med ein slektning;
    • biff med lauk;
    • det eine med det andre
  2. Døme
    • arbeidet kjem på 900 kr med moms
  3. samstundes som
    Døme
    • trekkfuglane kjem med våren;
    • bli større med tida;
    • med det same;
    • med ein gong
  4. i same retning som;
    motsett mot (3
    Døme
    • leikarringen dansa med sola;
    • ha vinden med seg
  5. brukt i uttrykk for semje, støtte eller liknande
    Døme
    • halde med nokon
  6. som har eller inneheld;
    som ber på, som er utstyrt med
    Døme
    • eit hus med tre dører;
    • gå med hatt;
    • kome med mat til den sjuke;
    • kome med eit svar;
    • han er ein mann med idear;
    • du med dei vitsane dine!
    • eit fat med olje;
    • ein dunge med sand;
    • det var fullt med folk
  7. om reiskap, middel: ved hjelp av
    Døme
    • hogge med øks;
    • klare seg med eiga hjelp;
    • nå fram i tide med å ta ein snarveg;
    • reise med toget;
    • kle veggen med plater
  8. brukt ved nemning av kroppsdel som er i rørsle
    Døme
    • blunke med auga;
    • sprelle med beina
  9. brukt for å nemne måte noko blir gjort på
    Døme
    • gjere noko med glede;
    • ete med måte;
    • ta nokon med det gode;
    • ta det med ro
  10. med omsyn til;
    når det gjeld
    Døme
    • korleis går det med deg?
    • vente med maten;
    • det er så rart med det;
    • vere varsam med noko;
    • det er godt med mat
  11. brukt for å uttrykkje at noko aukar eller minkar
    Døme
    • auke prisane med 12 %;
    • driftstilskotet skal reduserast med 500 000 kroner i året
  12. brukt for å uttrykkje gjensidig forhold, verksemd eller liknande
    Døme
    • vere i slekt med nokon;
    • snakke med nokon;
    • vere samd med nokon;
    • han er jamgammal med meg;
    • vere god med nokon;
    • jamføre noko med noko
  13. brukt som adverb for å uttrykkje følgje eller deltaking
    Døme
    • vere med på noko;
    • følgje med
  14. brukt som adverb: òg, også
    Døme
    • han lo, han Ole med;
    • no veit eg dette med;
    • dei har vore her med

Faste uttrykk

  • ikkje kunne med
    ikkje forstå seg på;
    ikkje vere van med
    • eg kan ikkje med sånne appar
  • kome vel med
    kome til nytte
  • med andre ord
    sagt på ein annan måte;
    det vil seie;
    forkorta m.a.o.
  • med eitt
    brått
  • med fleire
    inkludert fleire;
    forkorta mfl.
  • med meir
    og anna (av same slaget);
    og meir;
    forkorta m.m.
    • naturressursar som fisk, olje, vassenergi med meir
  • med rette
    med god grunn
    • han er med rette uroleg for klimaet
  • stryke med håra
    føye eller smiske med
    • det er best å stryke han med håra
  • vere med barn
    vere gravid
  • vere med på
    vere samd i
Artikkelside

sprelling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å sprelle
Døme
  • det vart ei sprelling utan like av all fisken
Artikkelside

spratle

spratla

verb

Opphav

samanheng med sprale

Tyding og bruk

Døme
  • han spratlar med beina
Artikkelside

sprale

sprala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

samanheng med spenne (3

Tyding og bruk

  1. vri kroppen eller lemene hit og dit;
    Døme
    • fisken spralar og sprett
    • brukt som adjektiv:
      • spralande fiskar
  2. gå og vere kar;
Artikkelside

sprade 2

sprada

verb

Opphav

samanheng med sprelle

Tyding og bruk

drive rundt eller promenere (for å ta seg ut)
Døme
  • dei spradar rundt i dressane sine;
  • han sprada opp hovudgata
Artikkelside

spjette

spjetta

verb

Opphav

truleg av lågtysk spatten ‘sprelle’

Tyding og bruk

Døme
  • spjette med hender og føter
Artikkelside