Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
13 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 13 oppslagsord

sjølvstende

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å vere sjølvstendig;
Døme
  • kjempe for nasjonalt sjølvstende
Artikkelside

stat

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin status ‘tilstand’

Tyding og bruk

  1. geografisk om­råde som dannar ei sjølvstendig politisk eining;
    Døme
    • statane i Europa;
    • ein fri og sjølvstendig stat
  2. Døme
    • staten Sonora i Mexico
  3. samnemning for dei politiske, administrative og juridiske organa som styrer ein stat (1)
    Døme
    • vere tilsett i staten;
    • betale skatt til stat og kommune;
    • staten bør hjelpe næringane i utkantstrøka

Faste uttrykk

  • stat i staten
    organ eller institusjon som har (for) stor makt og sjølvstende i eit land
    • i somme land er hæren ein stat i staten
Artikkelside

stat i staten

Tyding og bruk

organ eller institusjon som har (for) stor makt og sjølvstende i eit land;
Sjå: stat
Døme
  • i somme land er hæren ein stat i staten
Artikkelside

fridom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å ha rett og høve til å gjere, seie og tenkje som ein ynskjer, utan band, restriksjonar eller tvang
    Døme
    • ha fridom til å velje;
    • fridom under ansvar;
    • striden for politisk fridom;
    • fridom til å røyste;
    • demokratiet er ein heilskap av fridomar og rettar
  2. Døme
    • folket mista fridomen sin;
    • landet fekk att fridomen sin
  3. det å ikkje vere i fangenskap;
    høve til å ferdast fritt
    Døme
    • eit liv i fridom
  4. det å vere utan;
    det å sleppe
    Døme
    • fridom frå naud;
    • fridom frå skulegang
Artikkelside

deklarere

deklarera

verb

Uttale

deklareˊre

Opphav

av latin de- og clarus ‘klar’; jamfør de-

Tyding og bruk

  1. uttrykkje offentleg;
    Døme
    • landet har deklarert fullt sjølvstende;
    • han deklarerer at vi ikkje har noko å frykte
  2. gje skriftleg melding om innhald;
    registrere varer til fortolling eller liknande
    Døme
    • deklarere farleg avfall;
    • deklarere varer ved import;
    • alle ingrediensane skal deklarerast
Artikkelside

fridomsrørsle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rørsle (3) som kjempar for politisk fridom eller nasjonalt sjølvstende
Artikkelside

frigjeringskrig

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • dei oppnådde fullt sjølvstende etter ein intens frigjeringskrig
Artikkelside

fridomskjempar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som kjempar for politisk fridom eller nasjonalt sjølvstende
Døme
  • ein fridomskjempar i eksil
Artikkelside

avkolonisering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å frigjere koloniar frå koloniherredøme
    Døme
    • avkoloniseringa av land i Afrika
  2. i overført tyding: det å oppnå (meir) sjølvstende
    Døme
    • avkolonisering av akademia
Artikkelside

integritet

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin integritas, av integer ‘heil, urørt’

Tyding og bruk

  1. rett ein stat har til å vere sjølvstendig;
    sjølvstende
    Døme
    • garantere integriteten til dei små landa
  2. rett til å ikkje bli audmjuka;
    det å vere ukrenkjeleg
    Døme
    • ta vare på integriteten og verdigheita til pasienten
  3. det å ikkje la seg påverke av haldningar og meiningar andre har
    Døme
    • ta vare på integriteten sin
  4. datatryggleik som hindrar hacking og systemfeil
Artikkelside
Side 1 av 2