Avansert søk

19 treff

Bokmålsordboka 11 oppslagsord

uren, urein

adjektiv

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • urene hender;
    • en uren kjele;
    • det er ikke bra å drikke urent vann
  2. ujevn, uklar, grumsete;
    oppblandet;
    iblandet feil
    Eksempel
    • urene farger;
    • uren uttale;
    • urene toner
    • brukt som adverb:
      • elevene sang urent
  3. ikke korrekt;
    ureglementert, ulovlig;
    sjofel
    Eksempel
    • de ble beskyldt for å bruke urene metoder
  4. usedelig, syndig
    Eksempel
    • ha urene tanker
  5. i religion: regnet som syndig, uverdig eller besmittet og derfor farlig eller noe en må holde seg helt borte fra
    Eksempel
    • uren mat;
    • urene ånder;
    • kasteløse ble regnet for å være ureine

Faste uttrykk

  • urent farvann
    • sjøvei (1) med mange båer og skjær
    • uoversiktlig og vanskelig situasjon
      • statsråden hadde beveget seg inn i svært urent farvann
  • urent trav
    • brudd på regelen om at hesten skal gå i trav (1, 1) i travløp
      • bli diskvalifisert for urent trav
    • uredelig virksomhet;
      ureglementert eller skittent spill
      • ha mistanke om urent trav i saken

syndig

adjektiv

Betydning og bruk

  1. belastet med, preget av synd
    Eksempel
    • et syndig menneske;
    • denne syndige verden;
    • jeg har aldri i mitt syndige liv opplevd noe sånt
  2. Eksempel
    • holde et syndig leven

urettferdig

adjektiv

Betydning og bruk

  1. ikke i samsvar med rimelig dom, fordeling eller lignende;
    ikke rett og rimelig
    Eksempel
    • en urettferdig dommer;
    • urettferdig fordeling av samfunnsgodene
  2. Eksempel
    • en urettferdig beskyldning
  3. i religiøst språk: syndig, syndefull
    • brukt som substantiv:
      • Gud lar det regne over rettferdige og urettferdige

ugudelig

adjektiv

Betydning og bruk

  1. som ikke tror på Gud;
    jamfør gudelig (2)
    Eksempel
    • ugudelige mennesker
    • brukt som substantiv:
      • presten prøvde å få de ugudelige i tale
  2. Eksempel
    • ugudelig livsførsel
    • brukt som adverb:
      • leve ugudelig
  3. Eksempel
    • et ugudelig spetakkel
    • brukt som adverb:
      • gressklipperen larmet noe ugudelig;
      • bruke ugudelig lang tid

brødefull

adjektiv

Opphav

av brøde

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • en brødefull fortid
  2. Eksempel
    • med en brødefull mine

lastefull

adjektiv

Opphav

av last (2

Betydning og bruk

Eksempel
  • lastefulle mennesker;
  • leve et lastefullt liv

ukristelig

adjektiv

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • ukristelige tanker
  2. som adverb, brukt forsterkende:
    Eksempel
    • det er ukristelig kaldt ute

syndefull

adjektiv

Betydning og bruk

Eksempel
  • syndefulle mennesker

avkle

verb

Opphav

norrønt afklæða

Betydning og bruk

  1. særlig i religiøst språk: legge av seg
    Eksempel
    • avkle seg en syndig natur
  2. i overført betydning: avdekke;
    Eksempel
    • avkle urettferdig maktbruk;
    • fotballaget ble avkledd av motstanderne

avlat

substantiv hankjønn

Opphav

fra lavtysk; jamfør norrønt aflát

Betydning og bruk

  1. i den katolske kirke: ettergivelse av straff for en syndig gjerning
  2. i overført betydning: bot (3) for noe galt en har gjort
    Eksempel
    • kjøpe seg avlat for miljøsynder

Nynorskordboka 8 oppslagsord

avlat

substantiv inkjekjønn eller hankjønn

Opphav

frå lågtysk; jamfør norrønt aflát

Tyding og bruk

  1. i den katolske kyrkja: ettergjeving av straff for ei syndig handling
  2. i overført tyding: bot (3) for noko gale ein har gjort
    Døme
    • kjøpe seg avlat for miljøsynder

urein

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ureine hender;
    • ureine koppar;
    • eg liker ikkje å symje i ureint vatn
  2. ujamn, uklar, grumsete;
    oppblanda;
    iblanda feil
    Døme
    • ureine fargar;
    • urein sikt;
    • ureint vêr;
    • urein uttale;
    • ein urein tone
    • brukt som adverb:
      • syngje ureint
  3. ikkje rett;
    ureglementert, ulovleg;
    sjofel
    Døme
    • bruke ureine metodar
  4. usømeleg, syndig
    Døme
    • ha ureine tankar;
    • leve eit ureint liv
  5. i religion: rekna som syndig, uverdig eller smitta og derfor farleg eller noko ein må halde seg heilt borte frå
    Døme
    • urein mat;
    • ureine dyr;
    • ureine ånder;
    • dei kastelause vart rekna for å vere ureine

Faste uttrykk

  • ureint farvatn
    • sjøveg (1) med mange skjer
    • uoversiktleg og vanskeleg stode
      • økonomien var på veg inn i ureint farvatn
  • ureint trav
    • brot på regelen om at hesten skal gå i trav (1) i travløp
      • bli diskvalifisert for ureint trav
    • ureieleg verksemd;
      ureglementert eller skite spel
      • ha mistanke om ureint trav i saka

syndig

adjektiv

Opphav

norrønt syndugr

Tyding og bruk

  1. som gjer, valdar synd;
    som har synda;
    full av synd
    Døme
    • eit syndig menneske;
    • denne syndige verda;
    • eg har aldri i mitt syndige liv sett så galeeg har aldri nokon gong sett så gale
  2. Døme
    • halde eit syndig leven

urettferdig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje i samsvar med rimeleg dom, fordeling eller liknande;
    ikkje rett og rimeleg;
    Døme
    • læraren var urettferdig;
    • urettferdige avgjerder;
    • urettferdig fordeling
  2. Døme
    • ei urettferdig skulding
  3. i religiøst mål: syndig, syndefull
    • brukt som substantiv:
      • Gud lèt det regne over rettferdige og urettferdige

avkle, avklede

avkleda

verb

Opphav

norrønt afklæða

Tyding og bruk

  1. særleg i religiøst språk: leggje av seg
    Døme
    • avkle seg ein syndig natur
  2. i overført tyding: avdekkje;
    Døme
    • politikken deira vart avkledd;
    • fotballaget vart avkledd av motstandarane

syndefull

adjektiv

Tyding og bruk

full av synd;
Døme
  • syndefulle menneske

syndigskap

substantiv hankjønn

Opphav

sjå -skap (1

Tyding og bruk

det å vere syndig

lastefull

adjektiv

Opphav

av last (2

Tyding og bruk

Døme
  • lastefulle menneske;
  • leve eit lastefullt liv