Avansert søk

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 124 oppslagsord

krystallkule

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kule av krystall (3)
Døme
- han fekk krystallkula for samanlagtsigeren i verdscupen
kule ein ser inn i og prøver å spå om framtida
Døme
- spåkona såg inn i krystallkula

krympe

krympa

verb

Opphav

samanheng med kreppe (

Tyding og bruk

trekkje seg saman;
minke i omfang;
skrumpe inn
Døme
- trøya krympar i ermane;
- tøyet krympar i vask
gjere mindre;
redusere (1)
Døme
- vi må krympe utgiftene
vri seg eller ynke seg (i smerte, skam eller liknande)
Døme
- krympe seg i smerte;
- eleven krympa seg da læraren såg strengt på han
feire med å drikke alkohol
Døme
- krympe sigeren

meine

meina

verb

Opphav

norrønt meina; frå lågtysk

Tyding og bruk

ha i tankane;
tenkje på;
sikte til
Døme
- pengane var meinte som ei gåve;
- kva meiner du med det?
- eg skjønar ikkje kva du meiner
føle eller tenkje inst inne
Døme
- det var ikkje så gale meint som det var sagt;
- seie det ein meiner;
- meine alvor;
- meine det godt;
- det var sikkert godt meint
tru, synast
Døme
- eg meiner eg såg det i avisa i går;
- meine seg snytt;
- ho visste ikkje kva ho skulle meine om den saka
brukt for å framheve noko som eit faktum
Døme
- ja, det skulle eg meine!

Faste uttrykk

meine på
hevde, påstå;
ha til siktemål
han meinte på å dra

korgje

determinativ kvantor

Opphav

norrønt hvárgi, hvár(t)ki

Tyding og bruk

ein eller eitt av to
Døme
- eg såg etter begge, men fann ikkje korgje
ikkje nokon;
ingen (av to)
Døme
- for mykje og for lite er korgje godt

more 1

mora

verb

Opphav

Tyding og bruk

vekkje lystig stemning hos;

muntre, glede

Døme

filmen såg ut til å more barna

Faste uttrykk

more seg
- oppleve eller gjere noko som gjer ein i godt humør
  more seg over noko;
  more seg godt;
  more seg kongeleg;
  gå ut på byen og more seg
- halde på med noko som tidtrøyte eller fordi det er interessant
  more seg med noko

heit

adjektiv

Opphav

norrønt heitr

Tyding og bruk

særs varm
Døme
- fylle gryta med heitt vatn;
- ein uvanleg heit sommar;
- guten må ha feber, han er så heit;
- den heitaste dagen på lenge
intens, heftig (1), inderleg (1)
Døme
- heit debatt;
- heit kjærleik;
- det er heitt mellom dei
- brukt som adverb
  gå heitt for seg
mykje omtalt;
populær (1)
Døme
- det heitaste bandet på festivalen;
- ho er eit heitt namn i media om dagen
kjenslevarm;
lidenskapeleg
Døme
- ha heitt blod;
- ei heit dame
brukt i banning
Døme
- kva i heitaste helvete er det du gjer?
- kva i heitaste har skjedd her?

Faste uttrykk

bli heit om øyra
bli opphissa
få det heitt
få det svært vanskeleg
han kjem til å få det heitt når dette blir oppdaga
heit i toppen
sint
ho blei heit i toppen da ho såg kva ungane hadde funne på

heit i toppen

Tyding og bruk

sint;

Sjå: heit

Døme

ho blei heit i toppen da ho såg kva ungane hadde funne på

måneskin

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

skin (1) frå månen

Døme

det var måneskin om natta

Faste uttrykk

ikkje sjå ut i måneskin
sjå lite tiltalande ut;
vere stygg
det gamle skuret ser ikkje ut i måneskin;
han blødde i fjeset og såg ikkje ut i måneskin

ikkje sjå ut i måneskin

Tyding og bruk

sjå lite tiltalande ut;

vere stygg;

Sjå: måneskin

Døme

det gamle skuret ser ikkje ut i måneskin;
han blødde i fjeset og såg ikkje ut i måneskin

festdrakt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

folkedrakt til bruk ved høgtidelege eller festlege høve
Døme
- ei glitrande festdrakt frå Pakistan;
- alle hadde festdrakter frå sine land, og norske jenter gjekk i bunad
klesdrakt til høgtidelege høve som er inspirert av norske folkedrakter og bunader, men utan å vere typisk for eitt visst distrikt;
jamfør bunad (1)
Døme
- blant konfirmantane såg vi både tradisjonelle bunader og nyare festdrakter

Side 4 av 13

Resultat per side: