Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
304 treff

Bokmålsordboka 84 oppslagsord

røre 3

verb

Opphav

norrønt hrǿra

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • ikke røre en finger;
    • ikke røre (på) seg;
    • myndighetene begynte å røre på seg – ta affære
  2. blande masse eller væske med sleiv, tvare eller lignende
    Eksempel
    • røre i gryta, malingen;
    • røre sammen noe;
    • røre ut noe (i vann, melk)
  3. Eksempel
    • hva er det du rører om?
  4. Eksempel
    • bli rørt til tårer
  5. berøre, ta i
    Eksempel
    • se, men ikke røre;
    • ikke rør kniven!
    • røre ved noe;
    • han rørte ikke maten;
    • pengene i banken skal vi ikke røre

Faste uttrykk

  • røre på seg
    bruke beina, gå; mosjonere; i overført betydning begynne å gjøre seg gjeldende
Artikkelside

røre 1

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

sammenrørt masse
Eksempel
  • eggerøre, vaffelrøre
Artikkelside

røre 2

substantiv hankjønn, hunkjønn eller intetkjønn

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • alt var i en eneste røre
  2. Eksempel
    • uttalelsen skapte mye røre
    • livlig virksomhet
      • nå ble det liv og røre i bygda
Artikkelside

brygge 2

verb

Opphav

av mellomnorsk bryggja; samme opprinnelse som infinitiv av norrønt brugginn (perfektum partisipp)

Betydning og bruk

  1. lage øl
    Eksempel
    • brygge øl til jul;
    • brygge og bake
  2. lage en drikk av vann, alkohol eller annet
    Eksempel
    • brygge en kopp kaffe

Faste uttrykk

  • brygge opp til
    være i ferd med å komme;
    nærme seg
    • det brygger opp til krangel;
    • det brygger opp til en regnskur
  • brygge på
    • være i første stadium (av en sykdom)
      • jeg brygger på en forkjølelse
    • forberede, planlegge
      • han brygger på en historie
  • brygge sammen
    lage i full fart;
    dikte, røre sammen
    • brygge sammen en røverhistorie
Artikkelside

opprør

substantiv intetkjønn

Opphav

av lavtysk rør; beslektet med røre (2

Betydning og bruk

  1. organisert motstand, ofte voldelig, mot styresmaktene
    Eksempel
    • folket gjorde opprør mot juntaen;
    • det var et væpnet opprør
  2. protest mot autoritet eller norm
    Eksempel
    • punken var et opprør mot de konservative;
    • ungdommens opprør mot foreldrene
  3. sterk reaksjon eller sinnsstemning;
    uro
    Eksempel
    • salen var i fullt opprør;
    • nyheten satte sinnet hennes i sterkt opprør
Artikkelside

luke 1

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

fra lavtysk

Betydning og bruk

  1. lem, liten dør til å stenge en åpning med;
    lem til å dekke lasterom med
    Eksempel
    • mannskapet tok av lukene
  2. åpning, glugge i en vegg, et skipsdekk eller lignende
    Eksempel
    • sitte i luka på postkontoret;
    • skalke lukene
  3. lasterom på skip
    Eksempel
    • skipet har fem luker, to akterut og tre forut
  4. lomme (2), mellomrom, tomrom, for eksempel mellom spillere på en fotballbane
    Eksempel
    • parkere i en luke;
    • det oppstod farlige luker i forsvaret;
    • det ble en luke på ti meter mellom teten og hovedfeltet

Faste uttrykk

  • luft i luka
    liv og røre
Artikkelside

mase 1

verb

Opphav

av lavtysk maschen ‘røre sammen’

Betydning og bruk

knuse, gjøre til en masse
Eksempel
  • mase bær gjennom en sikt
Artikkelside

mølje

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt mylja ‘knuse’

Betydning og bruk

  1. rett av flatbrød oppbløtt i varm kjøtt- eller fiskekraft med fett i
  2. nordnorsk rett av kokt torsk, lever og rogn
  3. uordnet mengde;
    Eksempel
    • lage mølje;
    • spillerne ble liggende i en mølje foran mål
Artikkelside

mørje

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

jamfør mølje

Betydning og bruk

  1. haug med aske eller glør
  2. myk masse;
    rotete blanding;
    Eksempel
    • en mørje med folk
Artikkelside

intakt

adjektiv

Opphav

av latin intactus, av in- og tangere ‘røre’

Betydning og bruk

i fullgod stand;
Eksempel
  • produksjonsutstyret var intakt etter brannen;
  • organisasjonsapparatet er fremdeles intakt
Artikkelside

Nynorskordboka 220 oppslagsord

røre 2

røra

verb

Opphav

norrønt hrǿra

Tyding og bruk

  1. lee, setje i rørsle, flytte, rikke, røyve (2, 3)
    Døme
  2. blande masse eller væske med sleiv, tvore eller liknande
    Døme
    • røre i gryta, målinga;
    • røre hop, saman;
    • røre ut (i vatn, mjølk)
  3. tale utan eigenleg meining, tulle, vase, tøve
    Døme
    • kva er det du rører om?
  4. gripe, gjere inntrykk på, kløkkje
    Døme
    • bli rørt til tårer
    • i presens partisipp:
      • rørande – sjå det
  5. ta på, kome borti;
    gjere noko med
    Døme
    • sjå, men ikkje røre;
    • ikkje rør kniven!
    • røre ved noko;
    • han rørte ikkje maten;
    • pengane i banken skal vi ikkje røre

Faste uttrykk

  • røre opp
    rote opp frå grunnen av
  • røre på seg
    lee på seg; mosjonere;
    i overført tyding: ta til å gjere seg gjeldande
Artikkelside

røre 1

substantiv hokjønn

Opphav

eller gjennom dansk røre, frå lågtysk ror(e); av røre (2

Tyding og bruk

  1. samanrørt masse, blanding, mørje
  2. Døme
    • alt var i ei einaste røre
  3. Døme
    • tala skapte mykje røre
    • livleg verksemd
      • liv og røre i bygda
Artikkelside

røren

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside

ein 2, éin

determinativ kvantor

Opphav

norrønt einn, ein, eitt

Tyding og bruk

grunntalet 1;
det første talet i talrekkje
Døme
  • ein og ein er to;
  • ein meter, ei mil, eit hekto;
  • alt på ein gong;
  • på ei og same tid;
  • alt låg i ei røre;
  • ein i senn;
  • ein om gongen;
  • ein etter ein gjekk sin veg;
  • det er ei som kan skrive!
  • ta for seg ein for ein

Faste uttrykk

  • alt i eitt
    • stadig
      • ho måtte alt i eitt kike bort på han
    • samling av fleire opplysingar, funksjonar eller liknande
      • religion, nasjon og identitet – alt i eitt
  • bli nummer éin
    bli best;
    vinne
  • ein dagen
    her om dagen
  • ein eller annan
    noko eller nokon;
    ein viss;
    einkvan
    • på ein eller annan måte;
    • i sentrum av ein eller annan by;
    • der inne stod ein eller annan;
    • på eit eller anna vis
  • ein og annan
    nokre (få)
  • eitt og anna
    mangt, ymse
    • kome med eitt og anna hint
  • eitt og hitt
    mangt eit
  • eitt å gjere
    éin utveg eller éi løysing som må veljast
    • dei har eitt å gjere;
    • her er det berre eitt å gjere
  • gå i eitt
    • flyte saman
      • gå i eitt med omgjevnadene
    • halde fram utan stans
      • dagen går i eitt, utan pause
  • i eitt køyr
    utan opphald
  • i eitt og alt
    på alle måtar
    • dei var samde i eitt og alt
  • i eitt vekk
    stadig
    • han fortalde vitsar i eitt vekk
  • kvar ein
    alle
    • kvar ein busk;
    • kvart eit menneske
  • kvar og ein
    alle
    • kvar og ein må ta ansvar
  • med eitt
    brått
  • med éin gong
    straks
  • på ein, to, tre
    svært raskt;
    på ein augeblink
    • vere ferdig på ein, to, tre;
    • huset vart ikkje bygt på ein, to, tre
  • under eitt
    samla
    • sakene blir handsama under eitt
Artikkelside

pumpe 2

pumpa

verb

Tyding og bruk

  1. suge eller presse væske eller gass gjennom (røyr)leidning eller kanal ved hjelp av ei pumpe (1
    Døme
    • pumpe vatn;
    • pumpe opp ballen
  2. røre seg rytmisk eller støytvis
    Døme
    • blodet pumpa ut av såret

Faste uttrykk

  • pumpe inn
    tilføre (i stor mengd)
    • det er pumpa mykje pengar inn i prosjektet
  • pumpe jern
    trene med vekter
  • pumpe nokon for noko
    få noko ut av nokon
    • dei pumpa henne for siste nytt
  • vere pumpa
    vere tom eller utsliten
    • han var heilt pumpa på slutten av dagen
Artikkelside

putre

putra

verb

Opphav

lydord

Tyding og bruk

  1. koke lett;
    Døme
    • grauten putrar i gryta
    • brukt som adjektiv:
      • røre i den putrande gryta
  2. gje frå seg små lydar;
    tøffe
    Døme
    • motoren putra og gjekk
    • brukt som adjektiv:
      • putrande slag frå motoren
  3. kviskre, mulle (for seg sjølv)
Artikkelside

puske

puska

verb

Tyding og bruk

  1. halde på med småarbeid;
    pusle (med)
    Døme
    • far min puskar med noko i hagen
  2. knette, rasle, røre på seg
    Døme
    • det var noko som puska i matbua
Artikkelside

retusjere

retusjera

verb

Opphav

frå fransk, av re- og toucher ‘røre ved’

Tyding og bruk

etterbehandle og fjerne småfeil på eller finpusse eit bilete eller kunstverk
Døme
  • retusjere eit fotografi
Artikkelside

rikke

rikka

verb

Opphav

same opphav som vrikke; jamfør rige

Tyding og bruk

  1. røre, lee, flytte
    Døme
    • rikke på seg;
    • sleden rikka seg ikkje;
    • dei kunne ikkje rikke steinen
  2. i overført tyding: få til å endre meining
    Døme
    • ho var sta og ikkje til å rikke
Artikkelside

lam 2

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt lami

Tyding og bruk

ute av stand til å røre ein eller fleire kroppsdelar på grunn av skade i nervesystemet
Døme
  • vere lam i begge beina;
  • vere lam frå livet og ned
Artikkelside
Side 1 av 22