Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 36 oppslagsord

metronymikon

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk, av meter ‘mor’ og onyma ‘namn’

Tyding og bruk

namn som er danna av førenamnet til mora og ordet for son eller dotter, som i Ivar Elison og Klara Åstedotter;
motsett patronymikon
Artikkelside

eldsteson

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

eldste son i ein syskenflokk
Artikkelside

lam 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt lamb

Tyding og bruk

  1. unge av sau opp til eittårsalderen
    Døme
    • lamma vart sende på beite i utmarka
  2. Døme
    • grilla lam
  3. i kristen symbolikk: Kristus, Guds son
    Døme
    • Guds lam

Faste uttrykk

  • snill som eit lam
    uskuldig, harmlaus;
    godmodig
    • privat er ho snill som eit lam
Artikkelside

kongevørdnad, kongevyrdnad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rang som konge
Døme
  • kongevørdnaden gjekk frå far til son i same ætt
Artikkelside

junior 1

substantiv hankjønn

Opphav

av junior (2

Tyding og bruk

  1. (klasse for) yngre idrettsdeltakar
    Døme
    • han er junior enno;
    • NM for juniorar;
    • stille i junior
  2. i ubunden form eintal: den yngste av to mannlege familiemedlemer;
    son i huset
    Døme
    • kvar er junior?
  3. yngre eller urøynd person på ein arbeidsplass eller liknande
    Døme
    • juniorane i firmaet
Artikkelside

kadett

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk cadet, opphavleg ‘yngre son’; av latin caput ‘hovud’

Tyding og bruk

elev ved befalsskule
Artikkelside

hosianna 2

interjeksjon

Opphav

frå hebraisk ‘gje frelse!’, ‘hjelp!'

Tyding og bruk

jødisk hyllingsrop
Døme
  • hosianna, Davids son!
Artikkelside

far 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt faðir; same opphav som fader

Tyding og bruk

  1. mann som har barn
    Døme
    • han blir snart far;
    • bli far til ei jente;
    • far og son;
    • faren til Per;
    • far min er sterk;
    • god natt, far!
    • han far er ute;
    • far sjølv i stova
  2. i fleirtal: forfedrar
    Døme
    • landet som fedrane bygde
  3. særleg om Gud: vernar (1)
    Døme
    • himmelske Far;
    • vår Far i himmelen
  4. Døme
    • far til lova
  5. i tiltale til gut eller mann
    Døme
    • å nei, far, den går ikkje!

Faste uttrykk

  • sjuande far i huset
    (etter folkeeventyret Den sjuande far i huset) eldre, gretten person som følgjer med på alt og vil ha det avgjerande ordet
    • pensjonisten har ikkje tenkt å bli ein sjuanda far i huset
Artikkelside

fø fram

Tyding og bruk

ale eller fostre opp;
Sjå: fø
Døme
  • fø fram ein kalv;
  • ho fødde fram ein son
Artikkelside

fegge etter fegge

Tyding og bruk

son etter far
Artikkelside
Side 2 av 4