Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 47 oppslagsord

idédugnad, idedugnad

substantiv hankjønn

Opphav

avløysar for engelsk brainstorming

Tyding og bruk

intens drøfting av ei sak eller eit problem ved at mange kjem med spontane idear
Artikkelside

heit

adjektiv

Opphav

norrønt heitr

Tyding og bruk

  1. særs varm
    Døme
    • fylle gryta med heitt vatn;
    • ein uvanleg heit sommar;
    • guten må ha feber, han er så heit;
    • den heitaste dagen på lenge
  2. Døme
    • heit debatt;
    • heit kjærleik;
    • det er heitt mellom dei
    • brukt som adverb
      • gå heitt for seg
  3. mykje omtalt;
    Døme
    • det heitaste bandet på festivalen;
    • ho er eit heitt namn i media om dagen
  4. Døme
    • ha heitt blod;
    • ei heit dame
  5. brukt i banning
    Døme
    • kva i heitaste helvete er det du gjer?
    • kva i heitaste har skjedd her?

Faste uttrykk

  • bli heit om øyra
    bli opphissa
  • få det heitt
    få det svært vanskeleg
    • han kjem til å få det heitt når dette blir oppdaga
  • heit i toppen
    sint
    • ho blei heit i toppen da ho såg kva ungane hadde funne på
Artikkelside

metta

adjektiv

Tyding og bruk

  1. i kjemi: (om stoff) som har teke opp i seg størst mogleg mengd av eit anna stoff
    Døme
    • metta damp;
    • ein metta løysning;
    • metta feittsyrer;
    • i metta tilstand
  2. som er fylt opp heilt eller fylt opp av noko anna
    Døme
    • ein metta marknad gjorde at dei måtte redusere produksjonen
  3. intens eller konsentrert
    Døme
    • blåfargen var veldig metta og djup
Artikkelside

mildne

mildna

verb

Opphav

av mild

Tyding og bruk

gjere mindre kraftig;
få svakare kraft;
bli mindre intens
Døme
  • mildne smertene;
  • ho prøvde å mildne svaret med eit smil;
  • den varme lufta vart mildna av ein kjøleg bris;
  • auga mildna ved synet av barna
Artikkelside

lysboge, ljosboge

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

intens, bogeforma flamme av elektrisitet mellom to elektrodar
Artikkelside

djup 2

adjektiv

Opphav

norrønt djúpr

Tyding og bruk

  1. som rekk langt nedetter eller innetter;
    som har botnen langt nede frå overflata eller langt inne
    Døme
    • eit djupt vatn;
    • sjøen er 80 famnar djup;
    • ein djup dal;
    • eit djupt sår
    • brukt som adverb
      • grave djupt;
      • skipet ligg djupt i sjøen
  2. i overført tyding: tung, sterk, hard, stor
    Døme
    • familien er i djup sorg;
    • noko ein må ta på djupaste alvor;
    • historia gjorde eit djupt inntrykk
    • brukt som adverb
      • ser kvarandre djupt inn i auga;
      • orda såra henne djupt;
      • vere djupt religiøs
  3. som ligg lågt på toneskalaen;
    Døme
    • ei djup røyst
  4. Døme
    • djupt mørker
    • brukt som adverb
      • djupt blå
  5. vanskeleg (å fatte);
    løynd, underliggjande
    Døme
    • eit djupt blikk;
    • eit djupt svar;
    • den gåta er for djup for meg;
    • ha ei djupare meining
  6. Døme
    • gå i djupe tankar;
    • vere ein djup natur

Faste uttrykk

  • på djupt vatn
    ta ein sjanse, risiko
    • vi kasta han eigenleg ut på djupt vatn utan å vite om han ville klare det
Artikkelside

livleg

adjektiv

Opphav

norrønt lífligr

Tyding og bruk

  1. full av liv;
    frisk, kvikk, munter
    Døme
    • eit livleg barn;
    • livleg aktivitet;
    • ein livleg diskusjon
  2. prega av rørsle og verksemd
    Døme
    • eit livleg forretningsstrøk
    • brukt som adverb:
      • handelen går livleg
  3. sterk, intens
    Døme
    • ha livleg fantasi;
    • livlege fargar
Artikkelside

klappjakt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. jakt der viltet blir jaga mot jegerane (til dømes ved at ein klappar med trestykke)
  2. i overført tyding: intens, omsynslaus forfølging av personar
    Døme
    • nazistane dreiv klappjakt på jødar
Artikkelside

fait, fight

substantiv hankjønn

Uttale

fait

Opphav

av engelsk fight

Tyding og bruk

intens kamp;
hardt oppgjer
Døme
  • det var hard fait om førsteplassen
Artikkelside

ha nervane i høgspenn

Tyding og bruk

vere i ein tilstand av intens uro eller spenning (1, 3);
Sjå: høgspenn
Døme
  • ha nervane i høgspenn før eksamen;
  • vente på valresultatet med nervane i høgspenn
Artikkelside
Side 2 av 5