Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

talg

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt tolg f, uvisst opphav

Tyding og bruk

feitt frå drøvtyggjarar, særleg i innmat og innvolar
Artikkelside

talge

talga

verb

Tyding og bruk

smørje eller stryke med talg
Artikkelside

podevoks

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

blanding av harpiks, talg og voks og liknande som ein smør på sårflatene etter poding (1) for å hindre uttørking
Artikkelside

netje 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt netja; samanheng med nett (1

Tyding og bruk

feitthinne kring innvolane på slaktedyr, særleg sau og gris;
jamfør talg
Artikkelside

lys 1, ljos 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av dansk lys; norrønt ljós

Tyding og bruk

  1. utstråling frå sola eller ei kunstig lyskjelde som gjer omgjevnadene synlege;
    tilstand da det er opplyst og klart;
    motsett mørker
    Døme
    • lys og skugge;
    • vere ute i lyset
  2. i fysikk: straum av elektromagnetisk stråling som eit menneskeauge kan registrere
    Døme
    • lyset går med ein fart på 300 000 km i sekundet
  3. Døme
    • vi såg lyset frå fyret;
    • sitje i lyset frå bålet
  4. Døme
    • levande lys
  5. Døme
    • slå lys;
    • gjere lys
  6. forma masse av stearin, voks, talg eller liknande, med veike som brenn og gjev lys (1, 1) når han blir tend
    Døme
    • støype lys;
    • setje lys i lysekrona
  7. elektrisk straum som gjev lys (1, 1) frå lyspære, lampe, lykt eller liknande
    Døme
    • leggje inn lys;
    • slå av lyset;
    • skru på lyset;
    • tenne lyset
  8. i overført tyding: måte å sjå ting på;
    synsvinkel
    Døme
    • sjå saka i eit nytt lys
  9. dyktig, evnerik person;
    jamfør skulelys

Faste uttrykk

  • brenne eit blått lys for
    nærme seg slutten for
    • det brenn eit blått lys for skyssbåten
  • brenne lyset i begge endane
    drive seg for hardt
  • føre bak lyset
    narre, lure, villeie
  • grønt lys
    • trafikklys som varslar klar bane
    • klarsignal, løyve
      • få grønt lys for å setje i verk planen
  • gå opp eit lys for
    brått skjøne samanhengen
  • kaste lys over
    gjere forståeleg;
    opplyse (3)
    • dokumenta kastar lys over ei ukjend side av historia
  • kome fram i lyset
    bli oppdaga eller avslørt
    • overgrepa kom fram i lyset
  • rak/rett som eit lys
    svært rak
    • han sat rak som eit lys på benken
  • raudt lys
    stoppsignal
    • få bot for å køyre på raudt lys
  • setje/stille lyset sitt under ei skjeppe
    la vere å vise kor flink eller dyktig ein er
  • sitje som eit tent lys
    vere svært lydhøyr
  • sjå dagens lys
    • bli fødd
    • bli til røyndom;
      bli skapt
      • jazzfestivalen såg dagens lys i 1964
  • sjå lyset
    brått forstå eller bli overtydd
Artikkelside

hudorm

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

samling av utskild talg i huda (som liknar ein liten orm eller makk når han blir utklemd);
Artikkelside

talglys, talgljos

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

lys støypt av talg
Artikkelside

talgbleie

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

hinne av talg (rundt innvolar på dyr)
Artikkelside

stearin

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk av; gresk stear ‘talg’ og II -in

Tyding og bruk

produkt av visse feittstoff som særleg blir brukt til lys (1, 5)
Artikkelside