Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 63 oppslagsord

operatør

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør operere

Tyding og bruk

  1. lege som opererer;
  2. person som bruker, passar eller steller med eit apparat eller ein maskin
  3. person eller føretak som set i gang eller organiserer noko;
    jamfør turoperatør
    Døme
    • operatørane på oljefelta
Artikkelside

for så vidt, for so vidt

adverb

Tyding og bruk

brukt for å uttrykkje ei viss grad av semje eller visse;
i og for seg, for den saks skuld;
Døme
  • ho kan for så vidt kome inn no, men det passar betre i morgon;
  • eg kan for så vidt gå med på det
Artikkelside

passform

substantiv hokjønn

Opphav

av passe (5

Tyding og bruk

form på klesplagg eller bruksgjenstand som passar brukaren
Døme
  • skoa har god passform
Artikkelside

passe seg

Tyding og bruk

søme seg;
Sjå: passe
Døme
  • ein kan vere i tvil om kva som passar seg
Artikkelside

match

substantiv hankjønn

Uttale

mætsj

Opphav

frå engelsk , opphavleg ‘likemann’; same opphav som make (1

Tyding og bruk

  1. kamp mellom to lag eller to utøvarar
    Døme
    • ein lett match
  2. noko eller nokon som passar godt saman
    Døme
    • dei to var ein veldig god match
Artikkelside

mekanikar

substantiv hankjønn

Opphav

av mekanikk

Tyding og bruk

fagutdanna person som konstruerer, passar eller reparerer maskinar, instrument og liknande (i ein mekanisk verkstad)
Artikkelside

kaki 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom engelsk khaki; frå hindi khaki ‘støvfarga’

Tyding og bruk

  1. sterkt bomullstøy med lys gråbrun til gulvoren farge, brukt mellom anna til fritidsklede og uniformer
  2. farge som på kaki (1, 1)
    Døme
    • kaki og mellomblått passar godt saman
Artikkelside

kalender

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå mellomalderlatin calendarium ‘skuldliste’ av calendae ‘første dagen i månaden’

Tyding og bruk

  1. oversikt over dagar, veker og månader i eit visst år;
    Døme
    • sjå på kalenderen
  2. bok, program eller liknande til å halde orden på avtaler, gjeremål og merkedagar
    Døme
    • eg skal skrive det ned i kalenderen;
    • møtet ligg i kalenderen på mobilen;
    • eg skal sjekke i kalenderen om det passar for meg den dagen
  3. system for tidsrekning
    Døme
    • den julianske kalenderen
  4. årbok (med namnelister og liknande)
Artikkelside

hår

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hár

Tyding og bruk

  1. trådforma utvokster eller hudvedheng hos fleircella dyregrupper;
    særleg brukt om tynt strå av forhorna overhudsceller hos menneske og andre pattedyr
    Døme
    • han hadde ikkje mange håra att på hovudet
  2. samla hårvekst, særleg på hovudet
    Døme
    • ha raudt, tjukt hår;
    • få grått hår;
    • vaske og føne håret;
    • setje opp håret i ein topp
  3. i botanikk: trådliknande utvokster frå cellene i overhuda på planter

Faste uttrykk

  • eit hår i suppa
    noko som er ubehageleg eller passar dårleg
  • gje nokon grå hår
    vere årsak til at nokon opplever sorg eller irritasjon
  • henge i eit hår
    så vidt kunne bergast;
    henge i ein tynn tråd
  • ikkje eit hår betre
    ikkje det spor betre
  • ikkje krumme eit hår på hovudet til nokon
    ikkje skade nokon fysisk i det heile
  • ikkje skode hunden på håra
    ikkje døme nokon etter det ytre
  • lyfte seg sjølv etter håret
    setje seg sjølv i ein betre situasjon ved hjelp av eigne krefter
  • med hud og hår
    fullstendig
    • ulven slukte byttet med hud og hår;
    • han slukte historia med hud og hår
  • med hår på brystet
    mandig;
    sterk og barsk
    • laget treng ein spelar med hår på brystet
  • på hengande håret
    berre så vidt;
    med naud og neppe
  • på håret
    så vidt
    • det var på håret at vi rakk ferja
  • slå ut håret
    (etter engelsk let one’s hair down) slå seg laus og more seg
  • stryke med håra
    føye eller smiske med
    • det er best å stryke han med håra
Artikkelside

eit hår i suppa

Tyding og bruk

noko som er ubehageleg eller passar dårleg;
Sjå: hår
Artikkelside
Side 2 av 7