Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 11 oppslagsord

monopol

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk , av mono- og polein ‘selje, handle’; jamfør mono-

Tyding og bruk

  1. marknadssituasjon der det på tilbodssida berre finst éin seljar eller produsent;
    Døme
    • ha monopol på noko;
    • skaffe seg monopol på noko
  2. seljar, produsent som er aleine på ein marknad
  3. i overført tyding: det å vere den einaste som har rett til å gjere eller utnytte noko

Faste uttrykk

  • ha monopol på sanninga
    meine at ein er aleine om i vite sanninga
    • han trur han har monopol på sanninga
Artikkelside

oligopol

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter mønster av monopol

Tyding og bruk

marknadssituasjon der det finst berre nokre få dominerande produsentar eller seljarar
Artikkelside

monopolistisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld eller særmerkjer eit monopol (1)
Artikkelside

monopolisere

monopolisera

verb

Tyding og bruk

ha eller skaffe seg einerett til;
Døme
  • monopolisere brennevinshandelen
Artikkelside

forvalte sanninga

Tyding og bruk

kunne definere kva som er den rette oppfatninga av ei sak;
Døme
  • stadig fleire hevdar å forvalte sanninga;
  • ha monopol på å forvalte sanninga
Artikkelside

handelskompani

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

om eldre forhold: selskap med særrettar og monopol på handel, særleg i koloniane
Døme
  • eit britisk handelskompani med føremål å kolonisere, drive handel og administrere koloniane;
  • handelskompania tok heile skipslaster med porselen heim frå aust
Artikkelside

duopol

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin duo ‘to', etter mønster av monopol

Tyding og bruk

marknadssituasjon med to dominerande produsentar eller seljarar;
Døme
  • marknaden er dominert av eit duopol
Artikkelside

statsmonopol

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

monopol som staten har på handel med visse varer
Artikkelside

forvalte

forvalta

verb

Opphav

frå tysk; samanheng med vald (2

Tyding og bruk

  1. styre (2, 2), ha hand om;
    ha tilsyn med
    Døme
    • forvalte eigedomen;
    • ho forvalta formuen godt
  2. ha tilsyn med;
    ta hand om
    Døme
    • korleis er hjorteflokken forvalta?
    • forvalte kulturarven på best mogleg måte

Faste uttrykk

  • forvalte sanninga
    kunne definere kva som er den rette oppfatninga av ei sak
    • stadig fleire hevdar å forvalte sanninga;
    • ha monopol på å forvalte sanninga
Artikkelside

forpakte

forpakta

verb

Opphav

frå tysk, av for- (2 og pakte; samanheng med pakt

Tyding og bruk

  1. leige bruksretten til
    Døme
    • forpakte jord;
    • forpakte ein gard
  2. gje inntrykk av å ha monopol på
    Døme
    • forpakte sanninga

Faste uttrykk

  • forpakte bort
    leige bort bruksretten til
    • forpakte bort garden
Artikkelside
Side 1 av 2