Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

laken

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

klede til å dekkje underlaget i ei seng med eller til å ha mellom overbreisla og kroppen
Døme
  • skifte laken på senga

Faste uttrykk

  • kvit som eit laken
    svært bleik
    • han vart kvit som eit laken i andletet
Artikkelside

lake 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk ‘ståande vatn, saltlake’; jamfør leke (3

Tyding og bruk

  1. løysning av sukker eller salt i vatn, brukt til å konservere matvarer i
  2. saft som blir trekt ut av kjøt eller fisk som ligg i salt
Artikkelside

lake 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt laki

Tyding og bruk

ferskvassfisk i torskefamilien;
Lota lota
Artikkelside

lake 3

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  2. lat og duglaus kar;
    larv, tufs
    Døme
    • din lake!
    • ein lake til kar
Artikkelside

kvit som eit laken

Tyding og bruk

svært bleik;
Sjå: kvit, laken
Døme
  • han vart kvit som eit laken i andletet
Artikkelside

sengeklede, sengklede

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

klede (laken, putevar, dynetrekk og liknande) til ei seng
Artikkelside

kvit

adjektiv

Opphav

norrønt hvítr

Tyding og bruk

  1. med same farge som nyfallen snø (eit fargeinntrykk som kjem fram når mest alt lyset blir kasta attende)
    Døme
    • kvit skjorte;
    • teikne på kvitt papir;
    • det kvite huset;
    • smile med kvite tenner;
    • ete fiskebollar i kvit saus til middag
  2. om hår og skjegg: kvit (1) av elde
    Døme
    • bli heilt kvit i håret
  3. om person: med unormalt lys hudfarge, til dømes på grunn av sinnsrørsle eller hardt strev
    Døme
    • vere kvit av sinne;
    • vere kvit og bleik av inneliv
  4. om person: med lys hudfarge
    Døme
    • ei kvit kvinne i 50-åra
    • brukt som substantiv
      • det økonomiske gapet mellom kvite og svarte i USA
  5. brukt som substantiv: sjakkspelar med kvite brikker
    Døme
    • kvit vinn med remis;
    • springaren til kvit vart sett ut av spel
  6. om eldre forhold, brukt som substantiv: antirevolusjonær, antikommunistisk (etter den kongelege franske lilja)
    Døme
    • kampen mellom dei raude og dei kvite

Faste uttrykk

  • det kvite i auga
    den kvite senehinna i auga
    • ho var så sint at vi berre såg det kvite i auga
  • gå kvit
    om sjø eller bølgjer: ha skumtoppar
    • sjøen går kvit
  • heise det kvite flagget
    overgje seg
  • kvit brur
    brur kledd i kvitt
    • ho skal stå kvit brur
  • kvit elefant
    noko dyrt og unyttig
  • kvit fisk
    fisk som er kvit i kjøtet, til dømes torsk og sei
  • kvit jul
    jul med snø
  • kvit lygn
    lygn for å spare nokon for ei lei sanning;
    naudlygn
  • kvit magi
    hekseri og trolldom som ikkje skader andre
  • kvit månad
    månad utan alkoholbruk
  • kvit slavehandel
    handel med personar med kvit hudfarge, særleg kvinner, som blir selde som billig arbeidskraft eller til prostitusjon
  • kvit som eit laken
    svært bleik
    • han vart kvit som eit laken i andletet
  • kvitt brød
  • kvitt flagg
  • kvitt gull
    legering av gull, kopar, sink og nikkel som er mykje brukt i smykke
  • kvitt kjøt
    kjøt frå fjørfe, særleg kylling og kalkun
    • forbruket av kvitt kjøt har auka
  • på det kvite lerretet
    på filmduken, ved filmen
  • skyte ein kvit pinn etter
    gje opp som tapt;
    gje opp vona om
Artikkelside

flanellaken, flanell-laken, flanellslaken

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

laken av flanell
Artikkelside

tsjador

substantiv hankjønn

Opphav

frå urdu og persisk ‘laken, slør’

Tyding og bruk

mørkt kledeplagg som muslimske kvinner bruker til å dekkje hovudet og overkroppen med
Artikkelside

underplagg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. kledeplagg som er underklede
Artikkelside
Side 1 av 2