Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 35 oppslagsord

kanon 1

substantiv hankjønn

Uttale

kaˊnon

Opphav

frå gresk ‘(måle)stong, rettesnor’

Tyding og bruk

  1. regel, føresegn (i den katolske kyrkja)
  2. skrifter i Bibelen som er rekna for ekte og autoritative heilt frå oldkyrkja;
    til skilnad frå apokryf (1
  3. liste over helgenar
  4. fleirstemd song der alle stemmene har same melodi, men byrjar ulikt
  5. samling av (skjønn)litterære verk som er rekna for å vere dei beste gjennom tidene
    Døme
    • kanon for verdslitteraturen;
    • norsk litterær kanon
Artikkelside

kanon 2

substantiv hankjønn

Uttale

kanoˊn

Opphav

av italiensk cannone, opphavleg ‘stort røyr’, av canna ‘røyr’; samanheng med kanal

Tyding og bruk

  1. artillerivåpen som skyt med flat kulebane
    Døme
    • fyre av ein kanon
  2. apparat, maskin(del) som skyt ut noko
  3. hardt skot i ballspel
    Døme
    • skyte ein kanon
  4. toppfolk (til dømes i idrett eller politikk)
    Døme
    • vere ein av dei store kanonane

Faste uttrykk

  • laus kanon
    person som handlar på ein uføreseieleg måte
    • ein kan ikkje ha ein laus kanon som statsråd;
    • han er ein laus kanon på dekk som manglar impulskontroll
  • skyte sporv med kanonar
    bruke for sterke råder mot ein veik motstandar eller i ei lita sak
Artikkelside

kanon 3

adjektiv

Tyding og bruk

  1. svært bra
    Døme
    • stemninga var heilt kanon;
    • oi, oi, dette blir kanon!
  2. svært rusa av alkohol
    Døme
    • han har hug til å drikke seg kanon
  3. brukt som forsterkande adverb: svært
    Døme
    • drikke seg kanon full
Artikkelside

luftvernkanon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kanon brukt til forsvar mot luftangrep
Artikkelside

kulturkanon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

samling verk av til dømes musikk, litteratur, arkitektur eller liknande som blir rekna som særs viktige og verdifulle i ein kultur;
Artikkelside

laus kanon

Tyding og bruk

person som handlar på ein uføreseieleg måte;
Sjå: kanon
Døme
  • ein kan ikkje ha ein laus kanon som statsråd;
  • han er ein laus kanon på dekk som manglar impulskontroll
Artikkelside

falkonett

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

om eldre forhold: liten, lett kanon med relativt lite kaliber
Artikkelside

kanonløp 2, kanonlaup

substantiv inkjekjønn

Opphav

av kanon (3

Tyding og bruk

svært godt løp (2)
Døme
  • gjere eit kanonløp på 1500-meteren
Artikkelside

skyte sporv med kanonar

Tyding og bruk

bruke for sterke råder mot ein veik motstandar eller i ei lita sak;
Sjå: kanon
Artikkelside

kanonskot, kanonskott

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. skot frå kanon (2, 1)
  2. i idrett: hardt skot i ballspel;
Artikkelside
Side 1 av 4