Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 77 oppslagsord

nøyen

adjektiv

Opphav

av lågtysk nouwe ‘smal, nøyen’

Tyding og bruk

  1. nær, intim
    Døme
    • eit nøye samsvar
  2. nøyaktig, presis
    Døme
    • ei nøyen attgjeving
  3. grundig, inngåande, omhyggeleg
    Døme
    • ha nøyen kjennskap til noko;
    • ei nøyen utgreiing;
    • ei nøgnare analyse
    • brukt som adverb:
      • sjå nøgnare på noko
  4. pirkete, streng
    Døme
    • vere nøyen med noko;
    • vere nøyen på det
Artikkelside

nøye 2

adjektiv

Opphav

av nøyen

Tyding og bruk

  1. Døme
    • føre nøye rekneskap;
    • dei er så nøye på det
  2. brukt som adverb: grundig, nøyaktig, omhyggeleg, presist
    Døme
    • høyre nøye etter;
    • følgje rettleiinga nøye;
    • det veit eg ikkje så nøye;
    • ikkje ta det så nøye med noko
Artikkelside

nøyaktig

adjektiv

Opphav

av lågtysk noch(h)aftik, nochachtik ‘tilstrekkeleg’; samanheng med nøye (1

Tyding og bruk

  1. heilt korrekt;
    presis
    Døme
    • gje opp nøyaktig adresse;
    • ei nøyaktig etterlikning
  2. brukt som adverb: akkurat, nettopp
    Døme
    • klokka er nøyaktig fire;
    • nøyaktig like mykje
  3. grundig, omhyggeleg
    Døme
    • vere nøyaktig i arbeidet sitt;
    • nøyaktige granskingar
Artikkelside

leite med lys og lykt/lykte

Tyding og bruk

leite grundig;
Sjå: lykt
Artikkelside

lykt

substantiv hokjønn

Opphav

av lågtysk luchte; samanheng med lys (1

Tyding og bruk

behaldar med levande eller kunstig lys som skin ut gjennom glasruter eller liknande
Døme
  • tenne ei lykt

Faste uttrykk

  • leite med lys og lykt/lykte
    leite grundig
  • raud lykt
    • lykt med raudt glas som blir tend (ved inngangen til ein sal) når billettane til ei framsyning eller ein konsert er utselde
    • fullt hus (1)
      • stykket vart vist kveld etter kveld for raude lykter
Artikkelside

kunst

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

av lågtysk , opphavleg ‘det å kunne’

Tyding og bruk

  1. oppøvd evne;
    Døme
    • kunsten å gå på ski;
    • gjere kunstar på hesteryggen;
    • magiske kunstar
  2. uttrykk for eller medviten bruk av menneskeleg fantasi og skaparevne til å skape verk som påverkar mottakaren kjenslemessig, estetisk eller intellektuelt
    Døme
    • kunst og kultur;
    • norsk kunst;
    • ofre seg for kunsten
  3. produkt av kunstnarleg verksemd;
    Døme
    • ho har mykje kunst på veggene
  4. Døme
    • bruke alle slags kunstar for å kome unna
  5. brukt som føreledd i samansetningar: kunstig eller syntetisk framtilt produkt;
    til skilnad frå naturprodukt

Faste uttrykk

  • dei frie kunstane
    kunnskap som ein borgar i mellomalderen burde ha (grammatikk, dialektikk, logikk, retorikk, artmetikk, astronomi og musikk);
    allmenndanning
  • det er ingen kunst
    det er ikkje eit problem;
    det er ikkje vanskeleg
    • det er ingen kunst å lage gode vaflar;
    • å stå på ski er ingen kunst;
    • å gå på hender? Det er jo ingen kunst!
  • etter alle kunstens reglar
    etter god skikk for det som skal gjerast;
    svært grundig
Artikkelside

etter alle kunstens reglar

Tyding og bruk

etter god skikk for det som skal gjerast;
svært grundig;
Sjå: kunst, regel
Artikkelside

lausleg

adjektiv

Opphav

norrønt lausligr

Tyding og bruk

lite grundig, overflatisk
Døme
  • ei lausleg skisse
  • brukt som adverb:
    • sjå lausleg på noko
Artikkelside

kroppsvask

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vask av kroppen
Døme
  • ta ein grundig kroppsvask
Artikkelside

gjennomsøkje, gjennomsøke

gjennomsøkja, gjennomsøka

verb

Tyding og bruk

undersøkje grundig;
leite gjennom
Døme
  • huset vart gjennomsøkt frå kjellar til loft
Artikkelside
Side 2 av 8