Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 26 oppslagsord

drivkraft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kraft som held i gang eit maskineri
Døme
- nytte elektrisk drivkraft
det eller den som får noko til å skje eller får nokon til å handle på ein bestemt måte;
grunn til at ein gjer noko;
drivfjør (2), drivhjul (2);
motivasjon
Døme
- eg har ei stor indre drivkraft til å jobbe med det eg brenn for;
- han har vore drivkrafta i arbeidet

Artikkelside

lokomotiv

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom engelsk; frå latin , av locus ‘stad’ og motivus ‘som gjev rørsle’

Tyding og bruk

vogn med drivmaskin som kan dra jernbanevogner
Døme
- damplokomotiva vart erstatta av elektriske og dieseldrivne lokomotiv
i overført tyding: drivkraft i ei utvikling
Døme
- verksemda skal vere eit lokomotiv for eit nytt industrieventyr

Artikkelside

motiv

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin, av motivus ‘som set i rørsle, drivande’; samanheng med mosjon

Tyding og bruk

grunn til at ein gjer noko;
tildriv, drivkraft, føremål
Døme
- motiva for ei handling;
- motivet for eit brotsverk;
- handle ut frå edle motiv
i jus: grunngjeving for eit lovframlegg;
samla førearbeid til ei lov
emne for ein litterær tekst eller eit kunstverk
Døme
- bergtaking er eit vanleg motiv i folkevisene
det som er avbilda eller framstilt til dømes på eit fotografi, i eit målarstykke eller som skulptur
Døme
- eit godt motiv;
- målarstykke med motiv frå eldre bydelar
i musikk: kort tonerekkje;
minste melodiske eller rytmiske eining i ein komposisjon

Artikkelside

motorkraft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

drivkraft som ein motor yter

Døme

lyfte for hand eller med motorkraft;
båtar med stor motorkraft

Artikkelside

motor

substantiv hankjønn

Uttale

moˊtor, i fleirtal motoˊrar; moˊtorar

Opphav

frå latin ‘igangsetjar’, av movere ‘setje i rørsle’

Tyding og bruk

maskin som lagar om energi til mekanisk drivkraft
Døme
- motoren går;
- motoren stoppa;
- setje motoren i gang;
- ha kluss med motoren
- - bensinmotor
  - forbrenningsmotor
  - totaktsmotor
i overført tyding: nokon eller noko som er den drivande krafta i ein prosess, eit system eller liknande;
drivkraft (2);
jamfør primus motor
Døme
- ho var motoren i kvinnerørsla

Artikkelside

nerve

substantiv hankjønn

Opphav

av latin nervus, opphavleg ‘sene’

Tyding og bruk

streng eller bunt av strenger som går ut frå hjernen og ryggmergen og fører sanseinntrykk og rørsleimpulsar til og frå kroppen elles
Døme
- skade ein nerve
- - balansenerve
  - isjiasnerve
  - synsnerve
i botanikk: streng i eit blad som mellom anna leier vatn og næringsstoff
kjerne i noko;
hovudsak
Døme
- nerven i framlegget er kravet om jamstilling
drivkraft (2), styrke (1, 1);
lidenskap (1);
spenning (1, 3)
Døme
- det er nerve i romanen;
- det var nerve i spelet hans

Faste uttrykk

gå på nervane
irritere nokon sterkt
den høge musikken går meg på nervane
ha frynsete/tynnslitne nervar
vere nervøs, særleg etter ei påkjenning
ha nervar av stål
vere kald og roleg når ein blir utsett for påkjenningar
ha nervar
vere nervøs
ho hadde nervar før talen
ha sterke nervar
ikkje lide av nervøsitet
ikkje ha/eige nervar
vere kald og roleg
eg har vanlegvis ikkje nervar når eg står på scena;
ho åtte ikkje nervar
treffe ein nerve
treffe noko viktig
boka trefte ein nerve hjå lesarane

Artikkelside

dampbåt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fartøy med damp (2) som drivkraft

Artikkelside

lamellkopling

substantiv hokjønn

Opphav

av lamell

Tyding og bruk

kopling der drivkraft blir overført ved friksjon mellom tynne skiver, til dømes i kløtsj

Artikkelside

kraftoverføring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

overføring av kraft
Døme
- elektrisk kraftoverføring;
- kraftoverføringa frå motor til drivhjul
del av eit køyretøy som (produserer og) overfører drivkraft til hjula og driv køyretøyet framover;
drivlinje

Artikkelside

krumtapp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

veivaksling
i overført tyding: hovudperson, drivkraft
Døme
- ho er krumtappen bak dette tiltaket

Artikkelside

Side 1 av 3

Resultat per side: