Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
65 treff

Nynorskordboka 65 oppslagsord

plante 2

planta

verb

Opphav

norrønt planta, gjennom lågtysk; frå latin plantare

Tyding og bruk

  1. setje ei plante med røtene i jord
    Døme
    • plante eit epletre;
    • dei plantar roser i bedet
  2. byggje opp eit område ved å setje ei stor mengd planter i jorda
    Døme
    • plante skog;
    • dei planta ein vinhage
  3. plassere noko fast og støtt
    Døme
    • plante neven i bordet;
    • han plantar begge beina i golvet;
    • Roald Amundsen planta det norske flagget på Sørpolen
  4. i løynd plassere noko eller nokon ein stad for å skade eller avsløre
    Døme
    • plante ein spion hos fienden;
    • det vart planta rykte om familien

Faste uttrykk

  • plante ut
    flytte planter frå veksthus eller vekstbenk til varig veksestad
Artikkelside

plante 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

av plante (2

Tyding og bruk

  1. levande organisme med rot, stengel eller stamme og blad;
    urt, busk eller tre
    Døme
    • skape trivsel for menneske, dyr og planter
  2. mindre plante (1, 1) med ikkje-trevoren stengel;
    urt;
    til skilnad frå tre (1, 1) og busk (1)
    Døme
    • sanke frø frå planter og tre
  3. ung vekst til å plante ut
  4. brukt skjemtande: avkom, pjokk, pode (1
    Døme
    • du er ei fin plante
Artikkelside

sjalottlauk, sjalottløk

substantiv hankjønn

Opphav

av latin ascalonia, opphavleg ‘lauk frå Ascalon’ (no: Ashkalon) i Israel

Tyding og bruk

lauk av planta Allium ascalonicum
Artikkelside

utplanta

adjektiv

Tyding og bruk

som er planta ut
Døme
  • utplanta sitkagran
Artikkelside

utløpar, utlaupar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. i botanikk: sideskot på plante, som kan slå rot
    Døme
    • planta breier seg med utløparar
  2. del som er gått ut frå ein større heilskap;
    Døme
    • skikken er ein utløpar av gammal offerkultus
Artikkelside

strunken

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • den strunkne planta
Artikkelside

tomat

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom spansk, frå det aztekiske språket nahuatl

Tyding og bruk

  1. raud frukt av planta tomat (2), brukt som grønsak
    Døme
    • smørbrød med egg og tomat;
    • ha tomatar i salaten;
    • dyrke tomatar i hagen
  2. eittårig plante i søtvierfamilien med hårete stengel og blad, gule blomstrar og den raude frukta tomat (1);
    Lycopersicon esculentum;
  3. Døme
    • makrell i tomat
Artikkelside

åre 2, år 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt æðr

Tyding og bruk

  1. kanal som leier blod eller lymfe i ein menneske- eller dyrekropp;
  2. i botanikk: kanal i plante som fører væske rundt til dei ulike delane av planta
  3. veg med mykje ferdsle
  4. Døme
    • ha ei poetisk åre
  5. kanal, holrom under jordoverflata som det kan flyta vatn gjennom;
    jamfør vassåre
  6. gang, kanal i fjell som er fylt med eit anna (og meir verdifullt) stoff enn omgjevnadene
  7. smal stripe med annan farge enn omgjevnadene i ei flate
    Døme
    • marmor med mørkare årer
  8. hol ribbe i insektveng
Artikkelside

sennesblad

substantiv inkjekjønn

Opphav

av spansk sena; opphavleg frå arabisk

Tyding og bruk

blad av den indiske planta Cassia angustifolia i erteblomfamilien, brukt til avføringsmiddel
Artikkelside

vegetativ

adjektiv

Opphav

frå mellomalderlatin; sjå vegetere

Tyding og bruk

  1. som høyrer til plantelivet;
    som gjeld næringa og voksteren til organismar
  2. som lever passivt, vegeterande

Faste uttrykk

  • vegetativ øksling/formeiring
    øksling ved knoppskyting, rotskot og liknande;
    til skilnad frå kjønna øksling
    • vegetativ øksling er det vanlige for denne planta;
    • ved vegetativ formeiring er avkommet identisk med morplanta
  • vegetative funksjonar
    funksjonar som ikkje direkte er underlagde medvitet og viljen, til dømes i hjartet og innvolane
Artikkelside