Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 108 oppslagsord

grundig

adjektiv

Opphav

av grunn (

Tyding og bruk

omhyggjeleg, djuptgåande, nøye

Døme

vere grundig i arbeidet sitt;
verksemda sette i gong ein grundig gjennomgang av produksjonen

brukt som adverb
- arbeide grundig;
- ta grundig feil;
- arbeidet er overtydande og grundig gjort

Artikkelside

laus

adjektiv

Opphav

norrønt lauss; same opphav som tysk los

Tyding og bruk

som ikkje er bunden eller festa til noko;
som har losna eller kan løysast lett
Døme
- rive seg laus;
- hunden er laus;
- ein sofa med lause puter;
- sjuåringen har fleire lause tenner;
- sleppe laus hestane
- brukt som adverb:
  ha håret laust;
  latteren sit laust
som ikkje er samla til eit heile;
i enkelte delar
Døme
- lause delar av huset kan ramle ned;
- skrive ned ord og uttrykk på lause lappar
som ikkje er fast oppbygd, ikkje kompakt eller tett;
porøs, grisen, lite solid
Døme
- ein laus knute;
- laus grus;
- ein laus deig;
- eit laust handtrykk
- brukt som adverb:
  eit laust vove stoff
som ikkje er grundig;
upåliteleg
Døme
- eit laust overslag;
- laust snakk;
- lause rykte;
- ei lausere tilknyting
utan forpliktingar
Døme
- vere laus og ledig;
- eit laust kjærleiksforhold
uhindra, ustyrleg
Døme
- det gjekk på helsa laus

Faste uttrykk

bere laus/laust
byrje
no ber det laus/laust med uvêr
brake laus/laust
- ta til med dundrande lyd
  applausen braka laus/laust;
  uvêret braka laus/laust
- ta til med futt og fart
  turistsesongen brakar laus/laust om ein månad
bryte laus/laust
begynne brått og veldig
uvêret braut laus/laust
gyve laus på
- ta fatt på
- gjere åtak på nokon
gå laus på
- gjere åtak på
  dei gjekk laus på ein parkert bil
- byrje med;
  ta fatt på
  skal vi gå laus på oppgåva?
ha ein skrue laus
vere litt skrullete
i laus vekt
om vare: som ikkje er pakka og vegen på førehand
selje grønsaker i laus vekt;
prisen på matpoteter i laus vekt
i lause lufta
- fritt ut i lufta
  ho såg ut i lause lufta;
  han slo i lause lufta med paraplyen
- utan tilknyting til noko
  påstandane heng i lause lusfta
laus i fisken
veik, slapp
laus i snippen
uhøgtideleg, laussleppt
han var morosam og høveleg laus i snippen
lause fuglar
personar som har falle utanfor i samfunnet og som ikkje har nokon plass å bu
bygget er ein tilhaldsstad for byens lause fuglar
laust og fast
likt og ulikt
snakke om laust og fast
slå seg laus
retteleg more seg

Artikkelside

ettertrykkjeleg, ettertrykkeleg

adjektiv

Tyding og bruk

kraftig, grundig

Døme

dei hadde fleire ettertrykkjelege krav

brukt som adverb:
- setje nokon ettertrykkjeleg på plass;
- slå ettertrykkjeleg fast

Artikkelside

studie

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk og fransk; same opphav som studium

Tyding og bruk

førearbeid til (ein del av) eit kunstverk;
utkast
Døme
- ein studie til statuen
stutt vitskapleg undersøking eller avhandling
Døme
- lage ein studie over nye lånord i norsk
grundig og detaljert framstilling
Døme
- filmen er ein studie i råskap

Artikkelside

utførleg

adjektiv

Opphav

etter tysk

Tyding og bruk

detaljert, grundig;

omstendeleg (1)

Døme

ei utførleg framstilling

brukt som adverb:
- svare utførleg

Artikkelside

kunst

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

av lågtysk , opphavleg ‘det å kunne’

Tyding og bruk

oppøvd evne;
dugleik
Døme
- kunsten å gå på ski;
- gjere kunstar på hesteryggen;
- magiske kunstar
- - ingeniørkunst
  - kokekunst
  - legekunst
uttrykk for eller medviten bruk av menneskeleg fantasi og skaparevne til å skape verk som påverkar mottakaren kjenslemessig, estetisk eller intellektuelt
Døme
- kunst og kultur;
- norsk kunst;
- ofre seg for kunsten
- - diktekunst
  - målarkunst
  - tonekunst
produkt av kunstnarleg verksemd;
kunstverk (1)
Døme
- ho har mykje kunst på veggene
- - brukskunst
triks;
list (2
Døme
- bruke alle slags kunstar for å kome unna
brukt som føreledd i samansetningar: kunstig eller syntetisk framtilt produkt;
til skilnad frå naturprodukt
- - kunstgras
  - kunstis
  - kunstsilke

Faste uttrykk

dei frie kunstane
kunnskap som ein borgar i mellomalderen burde ha (grammatikk, dialektikk, logikk, retorikk, aritmetikk, astronomi og musikk);
allmenndanning
det er ingen kunst
det er ikkje eit problem;
det er ikkje vanskeleg
det er ingen kunst å lage gode vaflar;
å stå på ski er ingen kunst;
å gå på hender? Det er jo ingen kunst!
etter alle kunstens reglar
etter god skikk for det som skal gjerast;
svært grundig