Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
132 treff

Nynorskordboka 132 oppslagsord

genitiv

substantiv hankjønn

Opphav

av latin (casus) genitivus; av genus

Tyding og bruk

kasus (1 for eit substantiv eller substantivisk uttrykk som uttrykkjer eigeforhold eller tilhøyrsle;
Døme
  • preposisjonen styrer genitiv
Artikkelside

totoms

adjektiv

Opphav

genitiv av tomme (1

Tyding og bruk

som er to tommar (1 lang, tjukk eller brei
Døme
  • totoms spikar
Artikkelside

tonn

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå engelsk; same opphav som tønne

Tyding og bruk

  1. måleining for masse = 1000 kilogram;
    symbol t
    Døme
    • skulpturen vog fleire tonn
  2. brukt i genitiv: tyngda eller lasteevna til eit fartøy
    Døme
    • ti tonns akseltrykk;
    • 15-tonns lastebåt
  3. stor mengd
    Døme
    • han åt eit tonn komle til middag
  4. om eldre forhold: registertonn
Artikkelside

førstegrads, fyrstegrads

adjektiv

Opphav

genitiv av førstegrad

Tyding og bruk

  1. som er av første grad eller nivå i ein rangstige
    Døme
    • førstegrads frostskadar
  2. i matematikk: som er av første potens
    Døme
    • likninga er førstegrads

Faste uttrykk

  • førstegrads forbrenning
    mildaste form for forbrenningsskade;
    førstegradsforbrenning
    • han fekk ei førstegrads forbrenning
Artikkelside

stakkars

adjektiv

Opphav

genitiv av stakkar

Tyding og bruk

brukt i omtale eller tiltale for å uttrykkje medkjensle;
Døme
  • ein stakkars gammal mann;
  • stakkars deg;
  • stakkars liten;
  • ho er eit stakkars fjols;
  • ein stakkars liten husmannsplass
Artikkelside

time 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt tími ‘tid, gong’

Tyding og bruk

  1. tidseining på 60 minutt
    Døme
    • togturen tek 2 timar;
    • timane gjekk;
    • ho kjem om ein time;
    • tene 165 kr timen;
    • det regna i time etter time
  2. brukt i genitiv for å vise varigheit:
    Døme
    • åtte timars arbeidsdag;
    • reisen tek ein times tid;
    • få seg eit par timars søvn
  3. undervisningsøkt, oftast på 40 eller 45 minutt
    Døme
    • få fri siste timen;
    • bråke i timen
  4. ubestemt tidsrom;
    Døme
    • i vakne timar om natta;
    • hennar lykkelegaste time
  5. avtale (1, 2) der ein mottek ei teneste eller behandling
    Døme
    • tinge time hos frisøren;
    • eg har time hos legen kl. to

Faste uttrykk

  • dei små timane
    timane etter midnatt
    • byen stilna av mot dei små timane
  • ein times tid
    om lag ein klokketime
    • eg blir borte ein times tid
  • i ellevte time
    i siste augeblink;
    i siste liten
    • dei snudde i ellevte time
  • i tolvte time
    i siste liten, svært seint
  • på timen
    straks
  • sove i timen
    gå glipp av eller oversjå noko sentralt
    • lovforslaget syner at regjeringa har sove i timen
  • time for time
    • medan tida går
      • håpet svinn time for time
    • med hyppige oppdateringar;
      tett (9)
      • rapportere om utviklinga time for time
  • time ut og time inn
    i mange timar
    • øve time ut og time inn
Artikkelside

slags

adjektiv

Opphav

opphavleg genitiv av slag (2

Tyding og bruk

  1. som er av eit visst slag (2
    Døme
    • det er ein slags bil;
    • du skal ha mange slags takk;
    • eit slags påfunn;
    • dei fekk tolv slags kaker;
    • han er aldri ute i den slags vêr
  2. som knapt eller med naud kan seiast å vere av gjeldande type
    Døme
    • ei slags snikring;
    • han er ein slags skodespelar, men jobbar mest som kelnar

Faste uttrykk

  • all slags
    som femner om fleire variantar enn ein kan rekne opp;
    allslags
    • han var redd alle slags ormar;
    • alle slags kaker
  • kva for slags
    kva for ein type
    • kva for slags dekk bruker du?
  • kva slags
    kva for ein type
    • kva slags ost liker du best?
  • mange slags
    av eller med fleire ulike slag
    • på mange slags vis;
    • mange slags frukt er til sals
Artikkelside

steinsens

adverb

Opphav

gammal genitiv av stein (1

Tyding og bruk

  1. fullstendig, heilt
    Døme
    • sitje steinsens roleg
  2. brukt som adjektiv: einaste (2), kløyva
    Døme
    • ikkje seie eit steinsens ord
Artikkelside

furu, fure 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt fura, genitiv, dativ og akkusativ furu

Tyding og bruk

  1. eviggrønt bartre i furufamilien med fleirårige lange nåler som sit i grupper på to, tre eller fem;
    Pinus sylvestris
    Døme
    • ei stor furu;
    • kjenne lukta av furu
  2. materiale av furu (1)
    Døme
    • eit bord i furu;
    • døra er laga av furu
Artikkelside

fandens

adjektiv

Opphav

opphavleg genitiv av fanden (1

Tyding og bruk

Artikkelside