Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 27 oppslagsord

eldstad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tillaga stad, rom eller liknande til å gjere opp varme i, til dømes åre (3, grue (1, peis (1, omn
Døme
  • opne eldstader

peis 1

substantiv hankjønn

Opphav

av lågtysk pisel

Tyding og bruk

mura, open eldstad (med avtrekk til pipe)

pipe 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt pípa; frå latin

Tyding og bruk

  1. røyrforma musikkinstrument eller del av musikkinstrument
  2. røyrforma gjenstand med holrom
  3. mura kanal som fører røyk frå eldstad opp og ut over hustaket;
    del av skorstein som ragar over taket
    Døme
    • feie pipa
  4. reiskap til å røykje tobakk med
    Døme
    • kveikje pipa

Faste uttrykk

  • danse etter nokon si pipe
    gjere som nokon vil;
    følgje ordrane til nokon
    • eg nektar å danse etter deira pipe;
    • dei kjem ikkje til å danse etter nokon si pipe
  • pipa får ein annan lyd
    seie noko anna enn før;
    bli medgjerleg
  • stikke pipa i sekken
    bli mållaus;
    gje seg

eldhus

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt eldhús ‘hus med open eldstad’

Tyding og bruk

(ut)hus med eldstad, nytta til baking, vasking og liknande;

lad

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hlað; jamfør lade (2

Tyding og bruk

  1. oppbygd mengd av noko;
    Døme
    • eit stort lad med ved;
    • leggje tørrfisk i lad
  2. låg mur eller lågt steinlag, til dømes på sida av ein eldstad
  3. slags hovudplagg til brurebunad;
    til skilnad frå brurekrone

kleve

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt klefi, gjennom gammalengelsk, frå latin clibanus ‘eldstad’; av gresk klibanos ‘eldstad’

Tyding og bruk

om eldre forhold: lite rom;

kamin

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘ovn’

Tyding og bruk

open eldstad bygd inn i vegg;
peisliknande omn

foajé, foaje

substantiv hankjønn

Uttale

foajeˊ

Opphav

gjennom fransk foyer ‘eldstad’; frå latin focarium, opphavleg ‘oppvarma rom’

Tyding og bruk

  1. større rom innanfor inngangen i til dømes eit teater, ein kino eller eit hotell der folk kan opphalde seg
  2. rom bak scena for skodespelarane

gneistefangar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

nett av ståltråd eller anna deksel brukt til å fange opp gneistar (1, til dømes frå eldstad
Døme
  • ein gneistefangar i herda glas;
  • eksosrøyr skal ha gneistefangar

grytekrok

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

lang jernkrok til å hengje gryter og kjelar på over ein eldstad;