Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 31 oppslagsord

utbrytarkonge

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som er ein meister til å bryte seg ut frå fengsel eller liknande
Artikkelside

tittel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt titull; frå latin titulus, eigenleg ‘innskrift, påskrift’

Tyding og bruk

  1. namn eller overskrift som kort gjev eller symboliserer innhaldet av ei tekst (bok, hefte, skrift, del av utgreiing, (avis)artikkel og liknande)
    Døme
    • boktittel
  2. nemning for den stillinga eller rangen ein person har
    Døme
    • grevetittel;
    • ein fin tittel
    • i idrett: nemning for meister innanfor ei idrettsgrein
      • forsvare (EM-)tittelen frå i fjor
Artikkelside

tittelforsvarar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i idrett: person som er meister (4) og konkurerrer for å halde på ein tittel (2)
Døme
  • tittelforsvarar i boksing
Artikkelside

smed

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt smiðr

Tyding og bruk

  1. handverkar i metallarbeid
    Døme
    • grovsmed;
    • gullsmed;
    • passe på som ein smed – passe svært nøye på
  2. person som lagar noko;
    Døme
    • rimsmed;
    • ho er god smed i alt – ho er flink til alt

Faste uttrykk

  • hendt både til tres og til smeds
    vere flink både med tre- og metallarbeid
Artikkelside

rabbi

substantiv hankjønn

Opphav

hebraisk ‘min meister’

Tyding og bruk

tittel til jødisk skriftlærd
Artikkelside

murmeister

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

handverkar som er meister (2) i murarfaget
Artikkelside

fø, føde 3

føda

verb

Opphav

norrønt fǿða

Tyding og bruk

  1. gje, skaffe mat til;
    fôre;
    forsørgje
    Døme
    • fø ein godt;
    • fø seg sjølv;
    • garden kan fø fem kyr;
    • fø på ein familie
  2. om kvinne (eller meir sjeldan hodyr): setje til verda
    Døme
    • fø eit barn;
    • ormen før levande ungar;
    • ho fødde i går;
    • fø utan smerte;
    • ho er fødd i 1950;
    • vere fødd blind;
    • fru Ås, fødd Olsen;
    • ingen er fødd meister
    • brukt som adjektiv
      • han er den fødde gjøglar
  3. Døme
    • tida før nye tankar

Faste uttrykk

  • bli fødd på ny
    bli (åndeleg) atterfødd
  • bli fødd
    kome til verda
  • fø fram
    ale eller fostre opp
    • fø fram ein kalv;
    • ho fødde fram ein son
  • fø opp
    ale eller fostre opp
    • fø opp 70 kje;
    • fø opp ungar
  • ikkje fødd i går
    slett ikkje urøynd;
    ikkje lett å lure
Artikkelside

filigran

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin filum ‘tråd’ og granum ‘korn’

Tyding og bruk

smykke, utsmykking eller liknande av gull- eller sølvtrådar som er fletta eller vridde i spesielle mønster
Døme
  • ho var ein meister i å lage filigran
Artikkelside

champion

substantiv hankjønn

Uttale

sjamˊpiån; (t)sjæmˊpiån

Opphav

gjennom engelsk, frå seinlatin campio ‘person som kjempar på ein arena’; av latin campus ‘mark’

Tyding og bruk

  1. meister (4) i visse sportsgreiner (til dømes trav)
  2. dyr som har fått beste plassering i konkurranse
Artikkelside

brannmeister

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sjef for brannkorps (1);
overordna i brannvesenet, brannstellet;
jamfør meister (3)
Artikkelside
Side 3 av 4