Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 174 oppslagsord

lic.philos.

forkorting

Uttale

lisfilåsˊs

Opphav

av latin philosophiae og lic.

Tyding og bruk

om eldre forhold: person som har teke ein lisensiatgrad i humanistiske fag, samfunns- eller naturfag
Artikkelside

lespe

lespa

verb

Opphav

jamfør engelsk lisp; lydord

Tyding og bruk

uttale s-lyden med tungespissen for langt fram mot tennene, slik at lyden blir mindre skarp
Artikkelside

abstinens

substantiv hankjønn

Uttale

abstinenˊs

Opphav

av latin abstinentia

Tyding og bruk

  1. fråhald frå tobakk, alkohol og liknande
  2. reaksjon på avhold frå rusmiddel ein er avhengig av
    Døme
    • ha symptom på abstinens
  3. i overført tyding: kjensle av sakn etter noko ein er van med
    Døme
    • han fekk abstinensar da sommarjobben var over
Artikkelside

noblesse

substantiv hokjønn

Uttale

noblesˋse; nåblesˊs

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

  1. adel (1), overklasse;
    dei fine i samfunnet
  2. det å vere nobel;
    edelt sinnelag;
    fornemskap
Artikkelside

luminescens

substantiv hankjønn

Uttale

luminessenˊs

Opphav

frå latin; jamfør lumen

Tyding og bruk

lysutvikling som ikkje kjem av høg temperatur i den tingen som lyser, til dømes fluorescens og fosforescens
Artikkelside

hollandés, hollandes

substantiv hankjønn

Uttale

ålandeˊs

Opphav

frå fransk ‘hollandsk’

Tyding og bruk

lys gul saus basert på eggeplomme, smør og sitronsaft
Artikkelside

hår

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hár

Tyding og bruk

  1. trådforma utvokster eller hudvedheng hos fleircella dyregrupper;
    særleg brukt om tynt strå av forhorna overhudsceller hos menneske og andre pattedyr
    Døme
    • han hadde ikkje mange håra att på hovudet
  2. samla hårvekst, særleg på hovudet
    Døme
    • ha raudt, tjukt hår;
    • få grått hår;
    • vaske og føne håret;
    • setje opp håret i ein topp
  3. i botanikk: trådliknande utvokster frå cellene i overhuda på planter

Faste uttrykk

  • eit hår i suppa
    noko som er ubehageleg eller passar dårleg
  • gje nokon grå hår
    vere årsak til at nokon opplever sorg eller irritasjon
  • henge i eit hår
    så vidt kunne bergast;
    henge i ein tynn tråd
  • ikkje eit hår betre
    ikkje det spor betre
  • ikkje krumme eit hår på hovudet til nokon
    ikkje skade nokon fysisk i det heile
  • ikkje skode hunden på håra
    ikkje døme nokon etter det ytre
  • lyfte seg sjølv etter håret
    setje seg sjølv i ein betre situasjon ved hjelp av eigne krefter
  • med hud og hår
    fullstendig
    • ulven slukte byttet med hud og hår;
    • han slukte historia med hud og hår
  • med hår på brystet
    mandig;
    sterk og barsk
    • laget treng ein spelar med hår på brystet
  • på hengande håret
    berre så vidt;
    med naud og neppe
  • på håret
    så vidt
    • det var på håret at vi rakk ferja
  • slå ut håret
    (etter engelsk let one’s hair down) slå seg laus og more seg
  • stryke med håra
    føye eller smiske med
    • det er best å stryke han med håra
Artikkelside

slå ut håret

Tyding og bruk

(etter engelsk let one’s hair down) slå seg laus og more seg;
Sjå: hår
Artikkelside

flau

adjektiv

Opphav

frå lågtysk ‘matt, veik’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • flau vin;
    • flau smak
  2. som skjemmest eller syner at nokon skjemmest;
    Døme
    • bli flau over noko;
    • ein flau unggut;
    • eit flautt smil
  3. som gjer ein skamfull;
    Døme
    • ei flau sak;
    • dette var flautt
  5. Døme
    • flau vits

Faste uttrykk

  • flau vind
    vind med styrke 0,3–1,5 m/s
Artikkelside

mutters

adverb

Opphav

av tysk Mutters- ‘mor(s)-’, i eldre tysk mutterseelenallein; jamfør keine Mutterseele ‘ikkje ei mors sjel’

Faste uttrykk

Artikkelside
Side 3 av 18