Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 225 oppslagsord

booster

substantiv hankjønn

Uttale

buˊster

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

  1. maskin som forsterkar eller regulerer trykk eller spenning;
  2. dose med påfyll av vaksine for å auke effekten
Artikkelside

program

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk prographein ‘kunngjere skriftleg på førehand’

Tyding og bruk

  1. plan for ei verksemd, eit tiltak eller liknande
    Døme
    • turen gjekk etter programmet
  2. (hefte med) oversyn over ei tilskiping, ei teaterframsyning, ein konsert, radio- eller fjernsynssendingar eller liknande
    Døme
    • har du kjøpt program?
  3. Døme
    • ta filmen av programmet
  4. sending i radio, fjernsyn eller på nett (1, 6)
    Døme
    • eit program om Hulda Garborg
  5. retningslinjer for ein organisasjon, eit politisk parti eller liknande
    Døme
    • partiets program
  6. sett av instruksjonar for ein teknisk prosess
  7. innstilling på automat eller maskin som gjer at noko blir utført på ein viss måte
    Døme
    • vaskemaskina har program for til dømes ullvask

Faste uttrykk

  • ha på programmet
    ha planar om
    • kva har du på programmet i kveld?
  • setje på programmet
    ta med på liste over gjeremål
  • stå på programmet
    vere planlagt;
    stå for tur
Artikkelside

printer

substantiv hankjønn

Uttale

prinˊter

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

maskin som skriv ut tekst, figurar eller bilete frå ein datamaskin;
Artikkelside

produksjonskapasitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

yteevne til ein maskin, eit føretak eller liknande
Artikkelside

plenklippar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

maskin til å klippe plen med;
Artikkelside

plint

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘teglstein’

Tyding og bruk

  1. kvadratisk plate til underlag for søyle, statue og liknande
  2. sokkel til underlag for maskin, apparat eller liknande
Artikkelside

donkey

substantiv hankjønn

Uttale

dånˊki

Opphav

av engelsk donkey (engine) ‘esel(maskin)'

Tyding og bruk

Artikkelside

lubrikator

substantiv hankjønn

Uttale

lubrikaˊtor, i fleirtal lubrikaˊtorar eller lubrikatoˊrar

Opphav

av latin lubricus ‘glatt, glidande’

Tyding og bruk

automatisk smørjeapparat i ein motor eller maskin
Artikkelside

menneske

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom dansk, frå gammalfrisisk manniska, menneska, jamfør norrønt manneskja og mennskr ‘menneskeleg’, samanheng med mann; jamfør menneskje

Tyding og bruk

  1. skapning, vesen med opprett gonge, høg intelligens og evne til å tale;
    til skilnad frå dyr og plante
    Døme
    • det moderne mennesket;
    • menneske og dyr;
    • Gud og menneske
  2. individ, person
    Døme
    • eit godt menneske;
    • eit vakse menneske;
    • ein by med 380 000 menneske;
    • det var ikkje eit menneske å sjå;
    • ha noko godt i huset i tilfelle det skulle kome eit menneske
  3. individ med tanke på menneskelege eigenskapar;
    til skilnad frå maskin (1)
    Døme
    • ho er da berre eit menneske
  4. individ med tanke på menneskeverd
    Døme
    • han er da eit menneske, han òg
  5. i tiltale og omtale (ofte nedsetjande)
    Døme
    • kom inn da, menneske!
    • kva er det du gjer, menneske!
    • stakkars menneske;
    • eg kjenner ikkje desse menneska

Faste uttrykk

  • aldri bli menneske att
    etter ei ulukke: vere fysisk eller psykisk nedbroten
  • nytt og betre menneske
    positivt forandra;
    utkvilt
    • kjenne seg som eit nytt og betre menneske
Artikkelside

patron 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå fransk; same opphav som patron (2

Tyding og bruk

  1. hylse med prosjektil og sprengladning til bruk i handskytevåpen
  2. utbytbar behaldar til væske eller pulver, brukt i reiskap, maskin eller liknande
  3. hylse som held fast eit arbeidsstykke i dreiebenk eller liknande
Artikkelside
Side 2 av 23