Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 46 oppslagsord

Parkinsons sjukdom

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den engelske legen James Parkinson, 1755–1824

Tyding og bruk

sjukdom som kjem av endringar i hjernen, og som mellom anna syner seg i skjelvingar og muskelstivleik
Artikkelside

mote seg opp

Tyding og bruk

ta mot til seg;
Sjå: mote
Døme
  • mote seg opp til å gå til legen
Artikkelside

mote 3

mota

verb

Opphav

av mot (1

Faste uttrykk

  • mote opp
    gje nokon mot;
    kveikje (2);
    jamfør oppmode
  • mote seg opp
    ta mot til seg
    • mote seg opp til å gå til legen
Artikkelside

ordinere

ordinera

verb

Opphav

av latin ordinare, av ordo ‘orden’

Tyding og bruk

  1. vigsle til prest eller biskop
  2. gje pålegg om, skrive ut ein kur eller eit legemiddel
    Døme
    • legen ordinerte diett
Artikkelside

nervepåkjenning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

psykisk belastning
Døme
  • det var ei nervepåkjenning å vente på prøvesvara frå legen
Artikkelside

melde 3

melda

verb

Opphav

frå lågtysk ‘forråde’

Tyding og bruk

  1. seie frå om ei ulovleg handling til styresmaktene, særleg politiet
    Døme
    • melde saka til lensmannen;
    • bli meld for ærekrenking
  2. gje til kjenne;
    gje beskjed om, varsle;
    kunngjere, rapportere
    Døme
    • kven kan eg melde?
    • melde brann;
    • melde forfall;
    • det er meldt regn;
    • avisene melder om nye kampar ved fronten;
    • har du noko nytt å melde ?
  3. Døme
    • kan du melde meg når du er komen heim?
  4. i kortspel: gje til kjenne (det spelet ein trur ein har kort til)
    Døme
    • melde to spar;
    • melde pass;
    • det er din tur til å melde
  5. gje ei (skriftleg) vurdering av;
    omtale offentleg
    Døme
    • melde nye bøker;
    • han melde plata i avisa

Faste uttrykk

  • med respekt å melde
    om eg så må seie;
    orsak uttrykket;
    sant å seie
    • dette er, med respekt å melde, berre tøv
  • melde frå
    varsle
    • dei melde frå om brannen
  • melde inn
    registrere som medlem
    • melde seg inn i eit lag;
    • dei melde klubben inn i forbundet
  • melde opp
    registrere for eksamen eller anna prøve
    • melde seg opp til eksamen;
    • det er trafikkskulane som melder opp elevar til oppkøyring
  • melde på
    registrere som deltakar
    • ho melde seg på franskurset;
    • skiforbundet har meldt han på til løpet
  • melde seg
    • (møte opp og) kunngjere at ein er interessert i eller klar til noko
      • melde seg i resepsjonen når ein kjem til legen;
      • melde seg til teneste;
      • det har meldt seg ni søkjarar
    • vise seg, kome
      • vanskane melder seg;
      • sjukdomen melde seg alt i barndomen
  • melde ut
    • seie opp medlemskap
      • ho melde seg ut av partiet;
      • dei vil melde landet ut av EU
    • ikkje lenger vere ein del av
      • du kan ikkje melde deg ut av samfunnet
Artikkelside

melde seg

Tyding og bruk

Sjå: melde
  1. (møte opp og) kunngjere at ein er interessert i eller klar til noko
    Døme
    • melde seg i resepsjonen når ein kjem til legen;
    • melde seg til teneste;
    • det har meldt seg ni søkjarar
  2. vise seg, kome
    Døme
    • vanskane melder seg;
    • sjukdomen melde seg alt i barndomen
Artikkelside

montessoriskule, montessoriskole

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den italienske legen og pedagogen Maria Montessori, 1870–1952

Tyding og bruk

barneskule der ein stimulerer den frivillige aktiviteten til barna, mens læraren held seg i bakgrunnen
Artikkelside

hoffmannsdrope

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den tyske legen og kjemikaren F. Hoffmann, 1660–1742

Tyding og bruk

i fleirtal, om eldre forhold: blanding av eter og sprit som vart nytta som husråd mot kvalme, uvit og liknande
Artikkelside

iatrogen

adjektiv

Opphav

sjå -gen (2

Tyding og bruk

som legen er årsaka til

Faste uttrykk

  • iatrogen sjukdom
    sjukdom som kjem av feil medikamentell eller operativ behandling
Artikkelside
Side 2 av 5