Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 58 oppslagsord

placebo, plasebo

substantiv inkjekjønn

Uttale

plaseˊbo

Opphav

av latin placere ‘tekkjast’

Tyding og bruk

noko, til dømes ei sukkerpille, som ein tek inn i den tru at det er verksam medisin, men som ikkje inneheld legemiddel;
Artikkelside

opium

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

gjennom latin; frå gresk , av opos ‘plantesaft’

Tyding og bruk

  1. inntørka mjølkesaft frå umogne kapslar av opiumvalmue, brukt som legemiddel eller rusmiddel
  2. i overført tyding: sløvande middel
    Døme
    • Karl Marx meinte at religion er opium for folket
Artikkelside

opiat

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin; jamfør opium

Tyding og bruk

legemiddel eller narkotikum som inneheld eller er laga av opium (1)
Artikkelside

ordinere

ordinera

verb

Opphav

av latin ordinare, av ordo ‘orden’

Tyding og bruk

  1. vigsle til prest eller biskop
  2. gje pålegg om, skrive ut ein kur eller eit legemiddel
    Døme
    • legen ordinerte diett
Artikkelside

kumulere

kumulera

verb

Opphav

av latin cumulare, av cumulus ‘hop, dyngje’

Tyding og bruk

  1. eldre nemning for å gje personstemme eller stemmetillegg
    Døme
    • kumulere dei ti første kandidatane
  2. om legemiddel og liknande: hope seg opp i organismen raskare enn det blir brote ned og gje forgifting
  3. i jus: slå to eller fleire tvistemål saman til éi sak
Artikkelside

generisk

adjektiv

Opphav

av fransk générique

Tyding og bruk

  1. som er eller høyrer til ei art (2)
  2. som gjeld alle medlemmer av ei gruppe eller ein kategori;
    generell, allmenn
    Døme
    • generisk marknadsføring;
    • generisk og upersonleg kommunikasjon
  3. som ikkje har eit visst produktnamn eller varemerke
    Døme
    • generiske legemiddel
  4. om åndsverk: som manglar særpreg
    Døme
    • generisk pop

Faste uttrykk

Artikkelside

dose 1

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk dosis ‘gåve, porsjon’

Tyding og bruk

  1. mengd av eit legemiddel som skal brukast i éin gong
    Døme
    • ta store dosar med medisin;
    • auke dosen
  2. porsjon (av noko)
    Døme
    • få røntgen i små dosar;
    • få inn lærdomen i små dosar
Artikkelside

insulin

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin insula ‘øy’, fordi stoffet blir laga i dei langerhanske øyane i bukspyttkjertelen

Tyding og bruk

  1. hormon som er med og regulerer stoffskiftet i kroppen
Artikkelside

homøopati, homeopati

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk homoios ‘lik’ og pathos ‘liding’

Tyding og bruk

metode som går ut på at ein sjukdom skal kurerast med legemiddel som framkallar liknande symptom som dei sjukdomen har (og som blir gjevne sterkt fortynna i små dosar)
Artikkelside

narremedisin

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

preparat som liknar eit legemiddel, men som ikkje inneheld medisinsk verksame stoff, oftast brukt for å teste effekten av eit legemiddel;
Døme
  • i dette forsøket fekk halvparten ekte medisin og halvparten narremedisin
Artikkelside
Side 2 av 6