Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 21 oppslagsord

ex cathedra

adverb

Uttale

eks kateˊdra

Opphav

frå latin ‘frå lærestolen’

Tyding og bruk

om fråsegn frå paven i lærespørsmål: med feilfri autoritet
Døme
  • tale ex cathedra
Artikkelside

bibel

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk biblia, fleirtal av biblion ‘lita bok’

Tyding og bruk

  1. i bunden form eintal: samling av skriftene i Det gamle og Det nye testamentet
    Døme
    • eit skriftord frå Bibelen
  2. eksemplar eller utgåve av Bibelen
    Døme
    • kjøpe ein ny bibel;
    • lese i bibelen;
    • den første nynorske bibelen frå 1921
  3. bok eller skrift som blir oppfatta som ein absolutt autoritet
    Døme
    • Aasens Norsk Ordbog er bibelen for mange nynorskbrukarar
Artikkelside

banne i kyrkja

Tyding og bruk

seie imot eller spotte ein autoritet eller noko heilagt;
Sjå: banne
Døme
  • å seie dette høgt er å banne i kyrkja
Artikkelside

ærverdigheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

ærevyrdnad, ærverdigskap, vyrdsemd;
Artikkelside

definisjonsmakt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

autoritet eller evne til å definere omgrep, kvalitetskriterium, hendingar eller liknande
Døme
  • dei som sit med definisjonsmakta;
  • media har mykje definisjonsmakt;
  • nokre få personar har skaffa seg mykje definisjonsmakt
Artikkelside

autoritetsperson

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person med autoritet (1)
Artikkelside

tenestemakt, tenestmakt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

establishment

substantiv inkjekjønn

Uttale

estæbˊlisjment

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

nemning for dei institusjonane, klassene og kreftene som står for autoritet, tradisjon og status quo i eit samfunn
Døme
  • mange meiner avstanden mellom det politiske establishementet og folk flest er altfor stor
Artikkelside

dekretere

dekretera

verb

Uttale

dekreteˊre

Tyding og bruk

påby eller avgjere med autoritet;
Artikkelside

banne

banna

verb

Opphav

norrønt banna, opphavleg ‘lyse i bann’; av bann

Tyding og bruk

uttrykkje sterke kjensler gjennom tabuord, ofte ord knytte til religion, kjønn osv.;
Døme
  • banne og sverje;
  • han bannar for mykje

Faste uttrykk

  • banne i kyrkja
    seie imot eller spotte ein autoritet eller noko heilagt
    • å seie dette høgt er å banne i kyrkja
  • banne på
    vere viss på
    • det kan du banne på
Artikkelside
Side 2 av 3