Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 37 oppslagsord

kediv

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom engelsk, frå tyrkisk; opphavleg frå persisk ‘fyrste’

Tyding og bruk

tittel på herskaren i Egypt 1867-1914
Artikkelside

mørkerets fyrste

Tyding og bruk

djevelen;
Artikkelside

første og beste

Tyding og bruk

som er det første ein finn utan omsyn til kvalitet;
Sjå: fyrste
Døme
  • han valde den første og beste sykkelen han kunne finne
Artikkelside

leve som fyrstar

Tyding og bruk

leve i luksus;
Sjå: fyrste
Artikkelside

med det første

Tyding og bruk

snart; førebels;
Sjå: fyrste
Artikkelside

emir

substantiv hankjønn

Opphav

av arabisk amir ‘fyrste’

Tyding og bruk

(tittel for) statsoverhovud i visse muslimske, særleg arabiske, land
Døme
  • emiren av Bahrain
Artikkelside

harem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av arabisk haram ‘det utilgjengelege, forbodne’

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold i muslimske land: del av bustad der kvinnene heldt til, og der framande menn ikkje hadde tilgjenge
  2. kvinnene som budde i eit harem (1);
    konene og konkubinene til ein fyrste eller rik mann
    Døme
    • sjeiken og haremet hans
  3. i overført tyding: gruppe av kvinner som beundrar og er tiltrekte av ein mann, og som gjerne har seksuelt samkvem med han
    Døme
    • vanlegvis hadde han eit heilt harem rundt seg
  4. i overført tyding: hoer som held seg til ein hann, og som hannen parar seg med
    Døme
    • hanen har eit lite harem på tre høner
Artikkelside

drabant

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå tsjekkisk

Tyding og bruk

  1. om eldre tilhøve: livvakt hos ein fyrste
  3. måne til ein planet;
Artikkelside

årmann

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ármaðr av árr ‘tenar’

Tyding og bruk

i eldre norsk mellomalder;
opphavleg: gardsforvaltar, gardsstyrar for fyrste eller stormann;
seinare: lokal ombodsmann for konge eller biskop i eit distrikt
Artikkelside

trone 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå gresk ‘stol’

Tyding og bruk

  1. gild, opphøgd stol som sete for høgtståande person, regjerande fyrste, pave eller liknande
    Døme
    • kongetrone;
    • stå for Guds trone – på dommedag
  2. (bilete på) stilling eller mynde som øvste fyrste i eit land
    Døme
    • ta over trona etter faren;
    • kome på trona

Faste uttrykk

  • sitje på trona
    regjere
Artikkelside
Side 2 av 4