Avansert søk

29 treff

Bokmålsordboka 12 oppslagsord

ustabil

adjektiv

Betydning og bruk

ikke stabil, skiftende, ustadig
Eksempel
  • ustabilt vær;
  • ustabile forhold;
  • et ustabilt fotballag;
  • ustabil arbeidskraft;
  • ustabil likevekt

labil

adjektiv

Opphav

fra senlatin; av latin labi ‘gli, falle’

Betydning og bruk

  1. som lett endrer seg;
    Eksempel
    • labile velgergrupper
  2. om person: som lett kommer i psykisk ubalanse

Faste uttrykk

  • labil likevekt
    i fysikk: likevekt der støttepunktet ligger lavere enn tyngdepunktet

flyte

verb

Opphav

norrønt fljóta

Betydning og bruk

  1. bæres av en væske, ikke synke
    Eksempel
    • tre flyter;
    • liket fløt opp
  2. Eksempel
    • flyte over;
    • flyte med blod
  3. gli lett;
    ha flyt
    Eksempel
    • trafikken flyter
  4. bre seg utover, ligge strødd
    Eksempel
    • flyte utover;
    • rommet fløt med aviser
  5. være ustabil, forandre seg
    Eksempel
    • alt flyter

Faste uttrykk

  • flyte med melk og honning
    om land: være rikt og preget av overflod (etter 2. Mos 3,17)
  • flyte på
    berge seg ved hjelp av
    • han flyter på sjarmen
  • flyte sammen
    gli over i hverandre;
    gå i ett
    • dagene flyter sammen

sveve

verb

Opphav

fra lavtysk

Betydning og bruk

  1. gli i lufta;
    Eksempel
    • en hauk svever høyt oppe;
    • hopperen svevde nedover bakken
  2. befinne seg oppe i lufta
    Eksempel
    • sveve fritt i rommet;
    • ute i horisonten svevde lette sommerskyer
  3. bevege seg lett
    Eksempel
    • de dansende svever forbi
  4. befinne seg i en usikker eller ustabil tilstand;
    jamfør svevende
    Eksempel
    • sveve mellom liv og død;
    • sveve i en villfarelse;
    • han svever i livsfare

ubestandig

adjektiv

Betydning og bruk

  1. som ikke er bestandig (1)
    Eksempel
    • ubestandige kjemiske stoffer
  2. Eksempel
    • lykken kan være ubestandig

astat

substantiv intetkjønn

Uttale

astaˊt

Opphav

av gresk astatos ‘flyktig, ustabil’

Betydning og bruk

svært radioaktivt grunnstoff (1) med atomnummer 85;
kjemisk symbol At

fjorårssesong

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

sesong i fjor
Eksempel
  • landslaget hadde en ustabil fjorårssesong

labilitet

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

det å være labil;
ustabil tilstand

meson

substantiv intetkjønn

Opphav

av gresk mesos ‘i midten’

Betydning og bruk

ustabil, kortlivet elementærpartikkel som er tyngre enn et elektron, men lettere enn et proton;
jamfør myon

ruglete 2, ruglet 2

adjektiv

Opphav

av rugle (2

Betydning og bruk

  1. ustø, vaklende
    Eksempel
    • en ruglete stol
  2. ustabil, omskiftelig
    Eksempel
    • et ruglete aksjemarked

Nynorskordboka 17 oppslagsord

ustabil

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje stabil
Døme
  • ustabilt vêr;
  • ustabile tilhøve;
  • eit ustabilt fotballag;
  • ustabil arbeidskraft

labil

adjektiv

Opphav

frå seinlatin; av latin labi ‘gli, falle’

Tyding og bruk

  1. som lett endrar seg;
    Døme
    • labile veljargrupper
  2. om person: som lett kjem i psykisk ubalanse

Faste uttrykk

  • labil jamvekt
    i fysikk: jamvekt der støttepunktet ligg lågare enn tyngdepunktet

flyte 1

flyta

verb

Opphav

norrønt fljóta

Tyding og bruk

  1. halde seg oppå ei væske, ikkje søkke eller stå fast
    Døme
    • tre flyt;
    • flyte på flesket;
    • flyte opp til overflata
  2. Døme
    • flyte over kanten;
    • det flaut med blod
  3. gli lett, ha flyt
    Døme
    • trafikken flyt godt;
    • praten flyt lett;
    • diskusjonen flaut ut
  4. breie seg (utover);
    liggje strødd
    Døme
    • håret flaut utover;
    • papira ligg og flyt;
    • rommet flaut med aviser
  5. vere ustabil, skiftande
    Døme
    • alt flyt

Faste uttrykk

  • flyte med mjølk og honning
    om land: vere rikt og prega av overflod (etter 2. Mos. 3,17)
  • flyte på
    greie seg med hjelp av
    • han flyt på rutinen
  • flyte saman
    gli over i kvarandre;
    gå i eitt
    • fortid og notid flyt saman

sveve

sveva

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. gli i lufta;
    Døme
    • fuglane svever over tretoppane;
    • hopparen svevde nedover bakken
  2. vere oppe i lufta
    Døme
    • sveve fritt i rommet
  3. fare lett
    Døme
    • dei dansande svevde over golvet
  4. vere i ein uviss eller ustabil tilstand;
    jamfør svevande
    Døme
    • sveve i livsfare

myon

substantiv inkjekjønn

Opphav

kortform av my (2 og meson

Tyding og bruk

ustabil elementærpartikkel som er eit lepton og har elektrisk ladning på ein positiv eller ein negativ elementærladning;
tungt elektron

instabil

adjektiv

Opphav

jamfør in- og stabil

Tyding og bruk

astat

substantiv inkjekjønn

Uttale

astaˊt

Opphav

av gresk astatos ‘flyktig, ustabil’

Tyding og bruk

svært radioaktivt grunnstoff (1) med atomnummer 85;
kjemisk symbol At

ustø

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje stø;
ustødig, vaklande, skjelvande, vinglete;
Døme
  • bordet er, står ustøtt;
  • gå på ustøe føter, med ustøe steg;
  • vere ustø på foten, på handa;
  • ustø grunn;
  • ustø kurs;
  • vere ustø i rettskrivinga;
  • vere ustø på seg sjølv

ustadig

adjektiv

Tyding og bruk

skiftande, uroleg, lunefull, ustabil
Døme
  • ustadig person, sinn, vêr

uroleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som stadig flyttar eller ledar seg (når ein ikkje skal)
    Døme
    • stå, sitje uroleg;
    • ha eit uroleg blikk
  2. som forstyrrar og bråkar
    Døme
    • urolege elevar
  3. skiftande, ustadig, ustabil
    Døme
    • urolege vêrforhold;
    • uroleg sjø;
    • uroleg søvn;
    • sove uroleg
  4. om stad: utsett for mykje ferdsle og forstyrring;
    i folketrua: som er plaga av tussefolk
  5. merkt av mykje ufred og gjæring
    Døme
    • eit uroleg hjørne av verda;
    • urolege tider
  6. ottefull, sutfull, utrygg
    Døme
    • vere uroleg for, over noko(n);
    • uroleg til sinns