Avansert søk

Enkelt søk

Bokmålsordboka 251 oppslagsord

også

adverb

Opphav

norrønt ok svá

Betydning og bruk

brukt for å vise at noe er på samme måte eller kommer i tillegg til noe annet;

jamfør òg

Eksempel

nei, kommer du også?
nå har vi også vært i Syden;
pokker også!
det var da også et slags svar!
nå får du enten komme eller også være uten mat

Artikkelside

torso

substantiv hankjønn

Uttale

tåˊrso eller toˊrso

Opphav

italiensk torso, gjennom latin thyrsus ‘stilk, stengel’; av gresk thyrsos

Betydning og bruk

skulptur uten armer og bein, ofte også uten hode
overkropp på menneske, tenkt uten hode og armer
Eksempel
- hele torsoen var dekket av tatoveringer
større verk eller arbeid som ikke er fullført

Artikkelside

sykkelvei, sykkelveg

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

mindre vei for syklister (og ofte også for fotgjengere) enten ved siden av kjørebanen eller for seg selv;

jamfør gangvei

Artikkelside

underbar

adjektiv

Opphav

fra tysk, jamfør også svensk underbar; jamfør under (

Betydning og bruk

veldig skjønn;

herlig, vidunderlig

Artikkelside

selv takk

Betydning og bruk

takk, det samme;

takk til deg også;

Se: selv, takk

Eksempel

takk for en hyggelig kveld! – Selv takk!

Artikkelside

den som er med på leken, får smake/tåle steken

Betydning og bruk

den som er med på noe, må også finne seg i konsekvensene;

Se: lek, stek

Artikkelside

når det regner på presten, så drypper det på klokkeren

Betydning og bruk

når en har suksess, kommer det også andre i nærheten til gode;

Se: klokker, prest, regne

Artikkelside

risikovillig kapital

Betydning og bruk

kapital (, 1) som investeres med utsikt til god avkastning eller andre fordeler, men også med en viss risiko for tap;

Se: kapital, risikovillig

Artikkelside

smule 1

substantiv hankjønn

Opphav

beslektet med mole

Betydning og bruk

liten del av noe som smuldres opp
Eksempel
- kaste smuler til fuglene
- - brødsmule
liten mengde;
grann
Eksempel
- samle opp smulene;
- her var det ikke snakk om smuler

Faste uttrykk

en smule
lite grann;
litt
være en smule misfornøyd;
overdrive en smule;
en smule kjedelig;
ha en smule penger
hver smitt og smule
absolutt alt;
hvert et grann
smuler er også brød
det som ser lite ut, kan også ha verdi;
lite er bedre enn ingenting

Artikkelside

mange

adjektiv

Betydning og bruk

jamfør mang en /

tallrike, atskillige, ikke så få
- det er mange skjær i sjøen – også: det er mange farer;
- hvor mange er dere?
- klokka er mange – det er sent;
- mange ganger om dagen
som substantiv:
- mange forlot møtet

Faste uttrykk

mange takk
brukt for å uttrykke stor takknemlighet

Artikkelside

Nynorskordboka 58 oppslagsord

også, ogso

adverb

Opphav

norrønt ok svá

Tyding og bruk

brukt for å vise at noko er på same måten eller kjem i tillegg til noko anna;

særleg brukt fremst i samanhengen det høyrer heime i;

jamfør òg

Døme

også her er det tale om slektskap;
også du kan kome;
dei skulle også reise

Artikkelside

torso

substantiv hankjønn

Uttale

tåˊrso eller toˊrso

Opphav

frå italiensk torso gjennom latin thyrsus ‘stilk, stengel’; av gresk thyrsos

Tyding og bruk

skulptur utan armar og bein, ofte også utan hovud;
bol (1
overkropp på menneske, tenkt utan hovud og armar
Døme
- heile torsoen var dekka av tatoveringar
større verk eller arbeid som ikkje er fullført

Artikkelside

smule 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med mole (

Tyding og bruk

liten del av noko som smuldrar opp;
bete (2, 3), mole (1
Døme
- det var berre smular i kakeboksen
- - brødsmule
lita mengd;
grann
Døme
- samle opp smulane;
- her gjeld det ikkje smular

Faste uttrykk

ein smule
lite grann;
litt
vere ein smule nervøs;
overdrive ein smule;
ein smule tvil;
ha ein smule ledig kapasitet
kvar smitt og smule
absolutt alt;
kvart eit grann
smular er også brød
det som er lite, kan også ha verdi;
lite er betre enn ingenting

Artikkelside

som sagt, så gjort

Tyding og bruk

slik det vart planlagt eller avtalt, vart det også utført, ofte raskt og effektivt;

Sjå: seie

Artikkelside

seie

seia

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt segja

Tyding og bruk

uttrykkje med ord eller tale;
ytre (3, uttale (1, 1)
Døme
- ho seier at det regnar;
- vil du seie noko?
- han sa god natt;
- ho har ikkje sagt eit ord i heile dag
fortelje;
melde (3, 2), varsle (1)
Døme
- folk seier han drikk;
- ikkje sei det til nokon;
- dei seier at det spøkjer her;
- kan du seie at eg kjem for seint i dag?
uttrykkje (2);
bety
Døme
- kva vil kunstnaren seie med dette verket?
- dette sa meg ingenting
gje ei personleg fråsegn;
hevde, meine
Døme
- kva seier du til dette?
- eg kan ikkje seie eg liker det;
- kva vil folk seie?
avtale (2, 1), fastsetje
Døme
- så seier vi 1500 kr for arbeidet;
- lat oss seie det slik
gje lyd;
sende ut lyd
Døme
- bang, sa geværet;
- grisen seier nøff
spå;
varsle
Døme
- det gjekk som han sa;
- var det ikkje det eg sa!
- det er ikkje godt å seie kva ho meiner

Faste uttrykk

det vil seie
med andre ord;
det inneber;
forkorta dvs.
eg kan ikkje, det vil seie at du må dra;
vil det seie at du er usamd?
du kan så seie
det har du rett i
for å seie det med
for å sitere
for å seie det med Ibsen: «Evig eies kun det tapte!»
ha noko å seie
ha innverknad, vere viktig
alder har ikkje noko å seie i denne samanhengen;
det er ho som har noko å seie i denne bygda
lettare sagt enn gjort
vanskelegare å gjere enn det ser ut til
å skrive ei bok er lettare sagt enn gjort
seie av
fortelje, melde;
varsle noko
du får seie av når du vil gå
seie fram
presentere eit dikt, ein bøn eller liknande utanåt;
deklamere (1)
seie fram eit dikt
seie frå
gje beskjed om;
fortelje til nokon
har du sagt frå om møtet i morgon?
eg seier frå når eg går
seie frå seg
gje (munnleg) avkall på
eg seier frå meg stillinga mi som ordførar
seie føre
rettleie, lære;
instruere
ho sa føre korleis dei skulle gjere oppgåva
seie ja
vere samd, godkjenne
seie opp
- avsetje ein arbeidstakar frå ei stilling
  verksemda måtte seie opp halvparten av arbeidstakarane
- gje beskjed om at ein avsluttar eit arbeidsforhold
  eg har sagt opp jobben min
- avslutte eller avbestille eit abonnement, ein kontrakt eller liknande
  ho sa opp avisa
seie på
innvende mot;
kritisere, utsetje på
kvaliteten var det ingenting å seie på;
ho hadde lite å seie på innsatsen;
denne oppgåva var det mykje å seie på!
seie til
gje beskjed om;
fortelje, melde;
seie frå
du må seie til kor du går
som sagt
brukt for å referere til eller oppsummere noko som har blitt sagt tidlegare
som sagt kan vi tene mykje pengar på denne måten;
eg har, som sagt, nett flytta
som sagt, så gjort
slik det vart planlagt eller avtalt, vart det også utført, ofte raskt og effektivt
stutt/kort sagt
i samandrag;
med få ord
stutt sagt er det ein dårleg idé;
vi må kort sagt bry oss meir om kvarandre
så å seie
nesten;
bortimot
snøen er så å seie heilt borte

Artikkelside

dra, drage

draga

verb

Opphav

norrønt draga

Tyding og bruk

trekkje (1), føre frå ein stad til ein annan;
rykkje (til seg)
Døme
- dra vogna;
- dra nokon i erma;
- dra nokon i håret;
- dra gardina for;
- dra gardina frå;
- dra garn;
- dra sei;
- dra skit inn i stova;
- dra ut ei tann;
- dra opp til uvêr;
- hale og dra;
- dra attende eit framlegg;
- dra tilbake ein hær;
- gardinene var dregne for;
- dra lodd;
- dra lut
hale, slepe (noko tungt);
dragse
Døme
- dra på bagasje
fare lausleg over med handa;
stryke
Døme
- dra handa over andletet
ta våpen ut av slira (og truge med)
Døme
- dra kniven;
- dra sverdet
risse, markere
Døme
- dra ein strek;
- dra ei grense;
- dra opp retningslinjer;
- dra samanlikningar
gjere lenger;
strekkje (2, tøye
røre på muskel for å uttrykkje kjensle
Døme
- dra på akslene;
- dra på smilebandet
verke tillokkande (på);
samle
Døme
- byen dreg;
- dra fulle hus
gjere haltande rørsle
Døme
- dra føtene etter seg
drive (3, 6)
Døme
- motoren dreg saga;
- dra slipesteinen
i idrett: leie, føre (i ei gruppe på fleire)
Døme
- Kvalheim drog feltet halve løpet
subtrahere, trekkje (12)
Døme
- dra 3 frå 5
suge, trekkje (til seg)
Døme
- dra anden;
- dra pusten;
- magneten dreg jernet til seg;
- omnen dreg godt;
- skoa dreg vatn;
- skoa dreg fukt
vinne, samle
Døme
- dra lærdom;
- dra nytte av;
- dra renter;
- dra smør av kyrne
utleie, rekne (ut)
Døme
- dra kjensel på;
- dra konklusjonar;
- dra slutningar;
- dra ut kvadratrota;
- dra i tvil
mone, forslå
Døme
- mengda dreg;
- jamnen dreg
reise (3, fare (2
Døme
- dra bort;
- dra ut;
- dra på tur;
- dra sin veg;
- dra i krigen

Faste uttrykk

dra etter seg
- føre (noko) med seg
- ha som verknad
dra fram
gjere kjend, poengtere (moment)
dra frå
gjere avstand større
dra frå konkurrentane
dra i hop
- i overført tyding: semjast, samarbeide
  dei dreg godt i hop
- samle; skye over
dra i langdrag
vare lenge
saka drog i langdrag
dra inn
- blande inn (moment til dømes)
- oppheve, avskipe, beslagleggje
dra innover seg
utsetje seg for, få
dra innpå
gjere avstand mindre
dra innpå hovudfeltet
dra lasset
gjere det meste av arbeidet
han måtte dra lasset aleine
dra nytte av
bruke til nytte for seg
dra oppi åra
eldast
dra over
skye over
dra over med
bere over med, tolerere
dra på
skunde seg
dra på det
snakke seint, vere sein med å svare
dra på åra
eldast
dra seg
- dovne seg
  han låg og drog seg
- auke, vekse
dra seg attende
bryte sambandet med omgangskrins eller liknande
dra seg bort
flytte seg;
kreke seg
han drog seg bort til glaset
dra seg fram
flytte seg;
kreke seg
han drog seg fram til døra
dra seg til
- gå mot eit høgdepunkt;
  bli alvor
  kampen vil dra seg til også om tredjeplassen
- kome seg, friskne
dra seg unna
bryte sambandet med omgangskrins eller liknande
dra seg ut
avslutte arbeid, innsats eller liknande;
ikkje lenger delta i
dra seg ut av krigen;
dra seg ut av selskapslivet
dra sin siste sukk
døy (1)
dra til
- slå (nokon), gje eit slag
  han drog til henne
- stramme
  ho drog til tauet
dra til ansvar
gjere (nokon) ansvarleg
dra ut
- vare lenge
- hale ut
  dra ut tida
dra veksel på
ha fordel av;
tene på
ein vil dra vekslar på det datafaglege miljøet
kome dragande med
fortelje, presentere (noko uønskt)
kome dragande med ei historie;
kome dragande med kritikk
liggje og dra seg
late seg
dei låg og drog seg til lunsj

Artikkelside

yngre

adjektiv

Opphav

komparativ av ung; jamfør yngst

Tyding og bruk

av lågare alder
Døme
- du er to år yngre enn meg;
- den yngre generasjonen
ikkje gammal;
nokså ung
Døme
- ei yngre kvinne;
- la yngre krefter sleppe til
- brukt som substantiv:
  dei yngre var også med
som utgjer i ein tidleg fase i livet
Døme
- eg spela fotball i mine yngre dagar

Faste uttrykk

den yngre
brukt etter namn: den yngste av to med same namn (ofte far og son);
forkorta d.y.
Kristian Elster den yngre

Artikkelside

turbo

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kortord for turboladning

Døme

no er det vanleg med turbo både for bensin- og dieselmotorar;
kople inn turboen – også overf: setje opp farten

Artikkelside

verd 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt verǫld, av verr ‘mann’ og ǫld ‘alder’

Tyding og bruk

alt som eksisterer i verdsrommet;
kosmos, univers (1)
Døme
- kanskje det finst andre verder;
- vere redd for at verda skal gå under
særleg i bunden form eintal: jordkloten som tilhaldsstad for menneske, dyr og planter
Døme
- alle land i verda;
- folk frå heile verda;
- frå alle kantar av verda;
- den vestlege verda;
- kome seg fram her i verda
- brukt i genitiv, også i forma verdsens:
  verdas største idrettsarrangement;
  til verdsens ende
alle menneske sett som ei eining;
menneskeslekt
Døme
- ei heil verd i sorg;
- ei heil verd ynskjer fred
område utanfor heimstaden, til dømes i andre land eller verdsdelar
Døme
- reise ut i verda;
- den store, vide verda
fellesskap innanfor visse felt
Døme
- den akademiske verda
- - forretningsverd
samfunn av dyr eller vekster
Døme
- i verda til slangane
- - dyreverd
  - planteverd
tilvære av fysisk eller psykisk art
Døme
- ta verda som ho kjem;
- vi rekk ikkje alt her i verda;
- leve i to ulike verder;
- som å kome til ei anna verd;
- den indre verda av kjensler
tenkt område;
konstruert tilvære
Døme
- leve i si eiga verd
- - draumeverd
  - fantasiverd
brukt i utrop for å uttrykkje undring
Døme
- du verda!
- kva i all verda er det du gjer?
stor mengd
Døme
- ei verd av opplevingar

Faste uttrykk

aldri i verda
ikkje for nokon pris
selje garden – aldri i verda!
av ei anna verd
utanom det vanlege
ha ei stemmeprakt av ei anna verd
den fjerde verda
(restar av) urfolkesetnad med særeigne livs- og kulturformer som (ofte) er truga av meir moderne samfunnsformer
den gamle verda
fellesnemning for dei verdsdelane som oldtidas europearar kjende til: Europa, Asia og Afrika;
til skilnad frå den nye verda
den nye verda
dei delane av verda som ikkje var kjende for europearane før dei store oppdagingane på 1500-talet, oftast brukt om Amerika
den tredje verda
utviklingsland
for alt i verda
for nokon pris
eg gjer det ikkje for alt i verda
forlate verda
døy
før i verda
på eit tidlegare tidspunkt;
i gamle dagar;
før i tida
få ut av verda
bli ferdig med;
fjerne
vi må få denne saka ut av verda
i all verdas rike
brukt forsterkande
kva i all verdas rike skal vi med dette?
kome til verda
bli fødd
han kom til verda i 1994
setje barn til verda
få barn;
fø
trekkje seg tilbake frå verda
søkje einsemd
dette er ein stad ein kan trekkje seg tilbake får verda
utakk er verdas løn
du får inga takk for det gode du gjer
verda er ikkje stor
sagt ved uventa møte mellom folk
verda står ikkje til påske
brukt skjemtande om at ein er overraska
fint vêr i dag igjen ! Verda står ikkje til påske!
har ho rydda rommet sitt? No står ikkje verda til påske
verdas undergang
- det at verda, jorda og menneskeslekta blir utsletta
  spå verdas undergang;
  ein film om verdas undergang
- brukt for å overdrive dei negative verknadene av eit omstende
  det er ikkje verdas undergang å vere litt åleine;
  men det er no ikkje verdas undergang om vi må vente litt

Artikkelside

steik 2

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sterk varme, særleg frå sola;
jamfør solsteik
det å steikje (1) eller bli steikt

Faste uttrykk

den som er med på leiken, får smake/tole steiken
den som er med på noko, må også finne seg i konsekvensane

Artikkelside

Resultater per side:

Avansert søk

Bokmålsordboka 251 oppslagsord

også

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

torso

Uttale

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

sykkelvei, sykkelveg

Betydning og bruk

underbar

Opphav

Betydning og bruk

selv takk

Betydning og bruk

Eksempel

den som er med på leken, får smake/tåle steken

Betydning og bruk

når det regner på presten, så drypper det på klokkeren

Betydning og bruk

risikovillig kapital

Betydning og bruk

smule 1I

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

Faste uttrykk

mange

Betydning og bruk

Faste uttrykk

Nynorskordboka 58 oppslagsord

også, ogso

Opphav

Tyding og bruk

Døme

torso

Uttale

Opphav

Tyding og bruk

Døme

smule 1I

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Faste uttrykk

som sagt, så gjort

Tyding og bruk

seie

seia

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

dra, drage

draga

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

smule 1

smule 1

verd 1

steik 2