Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
109 treff

Bokmålsordboka 54 oppslagsord

kontrakt

substantiv hankjønn

Opphav

fra latin; jamfør kontrahere

Betydning og bruk

rettslig bindende avtale
Eksempel
  • inngå en kontrakt;
  • bryte kontrakten
Artikkelside

dagbot

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

bot som en må betale for hver dag som går over en frist før et pålegg er fulgt eller en kontrakt er oppfylt
Eksempel
  • forsinkelsen kostet verftet flere millioner i dagbøter
Artikkelside

skriftlig

adjektiv

Betydning og bruk

i skrevet form
Eksempel
  • en skriftlig uttalelse;
  • skriftlige prøver;
  • en skriftlig kontrakt
Artikkelside

resignere 2

verb

Uttale

reˊsignere

Opphav

av re- og signere; jamfør engelsk re-sign

Betydning og bruk

inngå ny kontrakt med
Eksempel
  • de resignerer stjernespillere;
  • de er i gang med å resignere kontraktene
Artikkelside

oppsigelse

substantiv hankjønn

oppsiing

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

det å heve eller si opp en avtale, en kontrakt eller lignende
Eksempel
  • fristen for oppsigelse er lik for begge parter i et arbeidsforhold;
  • bankinnskudd med tolv måneders oppsigelse;
  • oppsigelse av avisen må skje skriftlig
Artikkelside

oppsigelig

adjektiv

Uttale

åpˋsigelig; åpsiˊgelig

Betydning og bruk

som kan sies opp eller som en kan bli sagt opp fra
Eksempel
  • en oppsigelig kontrakt;
  • dette er en oppsigelig stilling
Artikkelside

oppheve

verb

Opphav

fra tysk

Betydning og bruk

sette ut av kraft;
ta bort;
gjøre slutt på
Eksempel
  • oppheve en kontrakt;
  • støtteordningen skal oppheves;
  • de har nå opphevet loven
  • brukt som adjektiv:
    • et opphevet skille
Artikkelside

proffkontrakt

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

kontrakt mellom en idrettsutøver og en proffklubb
Artikkelside

platekontrakt

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

kontrakt med et plateselskap om å spille inn en plate (3)
Artikkelside

nysignering

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

  1. det å skrive under en kontrakt som bekrefter kjøpet av en ny spiller til et lag
    Eksempel
    • treneren var svært fornøyd med nysigneringen av den nye spissen
  2. spiller som nylig har signert en kontrakt med en ny klubb
    Eksempel
    • nysigneringen er klar for kamp på lørdag
Artikkelside

Nynorskordboka 55 oppslagsord

kontrakt

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør kontrahere

Tyding og bruk

rettsleg bindande avtale
Døme
  • setje opp ein kontrakt;
  • bryte kontrakten
Artikkelside

prøvespelar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

spelar (2) som er i ein klubb på prøve
Døme
  • prøvespelaren fekk tilbod om kontrakt etter opphaldet i klubben
Artikkelside

på

preposisjon

Opphav

av norrønt upp á ‘opp på’

Tyding og bruk

  1. brukt om plassering mot eit underlag eller inntil noko
    Døme
    • maten står på bordet;
    • sitje på benken;
    • liggje på stranda;
    • lese på senga;
    • biletet heng på veggen;
    • stå på ei liste
  2. brukt om plassering i noko
    Døme
    • det er vatn på flaska;
    • ha pengar på lomma
  3. brukt ved nemning for lokalitet, område eller liknande
    Døme
    • bu på ein gard;
    • vere ute på sjøen
  4. brukt ved namn på øyar og dei fleste byane i innlandet
    Døme
    • vere heimehøyrande på Stord;
    • bu på Lillehammer
  5. brukt ved nemning av lokale, institusjon eller liknande
    Døme
    • gå på konsert;
    • vere på skulen;
    • dei er ute på byen
  6. brukt ved ord for kroppsdel
    Døme
    • kome seg på beina;
    • stå på hendene;
    • ha hår på brystet;
    • træ ein ring på fingeren
  7. brukt ved ord for transportmiddel
    Døme
    • setje seg på sykkelen;
    • gå på ski;
    • om bord på båten
  8. brukt for å vise tilknyting mellom del og heilskap
    Døme
    • taket på huset;
    • ulla på sauen;
    • enden på visa
  9. brukt ved nemningar for eigenskapar i forhold til noko anna
    Døme
    • breidda på vegen;
    • fargen på veggen;
    • storleiken på beløpet
  10. brukt i uttrykk som nemner relasjon, situasjon eller liknande
    Døme
    • gleda er på mi side;
    • ta noko på seg;
    • helse på nokon;
    • vente på noko;
    • få tid på seg;
    • kjenne noko på seg;
    • sove på saka;
    • vere ekspert på fleire område;
    • resultatet er på nivå med det i fjor
  11. brukt i tidsuttrykk
    Døme
    • midt på dagen;
    • på sine gamle dagar;
    • gjere noko på ein time;
    • hytta har ikkje vore i bruk på år og dag;
    • eg har ikkje vore der på mange år
  12. brukt for å indikere ei rekkje;
    Døme
    • tusen på tusen;
    • gong på gong
  13. brukt ved ord som nemner årsak, middel eller måte
    Døme
    • på eigen kostnad;
    • vere på jakt;
    • klare seg på eit vis;
    • ta fisk på garn;
    • skyte på langt hald;
    • truge nokon på livet;
    • køyre på høggir;
    • krevje husleige på forskot;
    • lese bøker på engelsk;
    • spele eit stykke på oppmoding frå publikum
  14. med omsyn til
    Døme
    • stor på vokster;
    • på godt og vondt
  15. med hjelp av
    Døme
    • motoren går på bensin;
    • konkurrere på kvalitet
  16. brukt ved talstorleikar
    Døme
    • ein fisk på to kilo;
    • ein sum på 1 000 kr;
    • ein periode på minimum ti år
  17. brukt ved fordeling
    Døme
    • det blir 200 kr på kvar
  18. brukt ved rørsle eller flytting av noko
    Døme
    • lyfte på hatten;
    • gløtte på døra
  19. om det å sanse eller vende seg til: i retning av noko eller nokon;
    mot
    Døme
    • rope på nokon;
    • sjå på tv;
    • han tittar på henne
  20. brukt som verbalpartikkel
    Døme
    • drive på med noko;
    • det fryser på;
    • det stod ikkje lenge på;
    • det tok hardt på;
    • vinden står på;
    • kan eg sitje på med deg?
    • slå på radioen
  21. brukt saman med verb i uttrykk med ‘seg’
    Døme
    • kle på seg;
    • la vente på seg;
    • han har lagt på seg
  22. brukt som adverb: i aktiv tilstand
    Døme
    • tv-en er på;
    • lyset står på

Faste uttrykk

  • ha noko på nokon
    skulde nokon for noko ugunstig eller ulovleg
    • politiet har noko på han
  • likne på
    sjå ut som
    • han liknar på mor si
  • på fote
    i orden, i tilfredsstillande tilstand
    • få noko på fote;
    • hjelpe nokon på fote;
    • kome seg på fote att
  • på førehand
    i førevegen;
    føreåt, tidlegare
    • skrive kontrakt på førehand;
    • eg fekk ingen informasjon på førehand
  • på grunn av
    som følgje av;
    forkorta pga.
    • brua er stengd på grunn av uvêret
  • på kryss og tvers
    i alle retningar
    • dei søkte gjennom området på kryss og tvers
  • på langs
    i lengderetninga
    • skjere loffen på langs;
    • på langs og på tvers
  • på skeive
    på skakke, på skrå
    • kassene står på skeive
  • på tverke
    ulagleg, bakvendt
    • dette kjem på tverke for meg;
    • alt går på tverke i dag
  • stå på
    • gå føre seg;
      hende
      • kva er det som står på her?
      • krangelen stod ikkje lenge på
    • henge i;
      jobbe hardt
      • elevane har verkeleg stått på i dag
  • vere på han
    vere i aktivitet
    • han er tidleg på han
  • vere på
    med trykksterkt ‘på’: vere vaken og engasjert
    • for å lukkast må ein alltid vere på
Artikkelside

dagbot

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

bot som ein må betale for kvar dag som går over ein frist før eit pålegg er følgt eller ein kontrakt er oppfylt
Døme
  • dei som ikkje har gjort jobben, får dagbøter
Artikkelside

resignere 2

resignera

verb

Uttale

reˊsignere

Opphav

av re- og signere; jamfør engelsk re-sign

Tyding og bruk

inngå ny kontrakt med
Døme
  • dei har klart å resignere viktige spelarar
Artikkelside

oppseiing

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å seie opp eller heve ei avtale, ein kontrakt eller liknande
Døme
  • fristen for oppseiing er lik for begge partane i eit arbeidsforhold;
  • bankinnskot med tolv månaders oppseiing;
  • oppseiing av tidsskriftet må gjerast skriftleg
Artikkelside

heve, hevje

heva, hevja

verb

Opphav

norrønt hefja, truleg av tysk heben; jamfør dansk hæve

Tyding og bruk

  1. setje høgare;
    lyfte
    Døme
    • heve glaset;
    • heve taktstokken;
    • heve taket;
    • heve blikket
  2. gjere betre;
    styrke, auke
    Døme
    • heve nivået
    • brukt som adjektiv:
      • få ein hevd levestandard
  3. få utbetalt
    Døme
    • heve løn;
    • heve ein sum i banken
  4. gjere slutt på;
    oppheve, annullere, bryte
    Døme
    • heve ein kontrakt;
    • heve trulovinga;
    • heve møtet

Faste uttrykk

  • heve augebryna
    syne skeptisk undring
  • heve seg over
    ikkje bry seg om
    • han hevde seg over folkesnakket
  • heve seg
    stige
    • deigen hever seg;
    • brystet hevde seg;
    • landet har hevt seg etter istida;
    • dei høge toppane hever seg over slettelandet
  • heve stemma
    snakke høgare
  • heve taffelet
    ende måltidet
  • kjenne seg hevd over
    • kjenne seg betre enn
      • han kjende seg hevd over mengda
    • meine at reglar, normer og liknande ikkje gjeld ein sjølv
      • dei kjende seg hevde over lov og styresmakter
  • med hevd hovud
    stolt, sjølvmedviten
  • på tå hev
    • på tærne
      • stå på tå hev
    • i skjerpa, vaken tilstand
      • spelararne var på tå hev frå kampstart
  • vere hevd over
    • vere upåverka av
      • ho er hevd over kritikk;
      • dei er hevde over slike løyer
    • ikkje vere til å ta feil av
      • dette er hevt over all tvil
Artikkelside

proffkontrakt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kontrakt mellom ein idrettsutøvar og ein proffklubb
Artikkelside

platekontrakt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kontrakt med eit plateselskap om å spele inn ei plate (3)
Artikkelside

nysignering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å skrive under ein kontrakt som stadfestar kjøpet av ein ny spelar til eit lag
    Døme
    • trenaren var godt nøgd med nysigneringa av den nye spelaren
  2. spelar som nyleg har signert ein kontrakt med ein ny klubb
    Døme
    • fire nysigneringar er klare for spel i klubben
Artikkelside
Side 1 av 6