Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
174 treff

Bokmålsordboka 24 oppslagsord

Nynorskordboka 150 oppslagsord

murstein

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. stein som kan brukast til muring;
    Døme
    • eit bygg i raud murstein
  2. i overført tyding: stor og tjukk bok
    Døme
    • ein murstein på om lag 700 sider
Artikkelside

nanisme

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk nanos ‘dverg’

Tyding og bruk

ekstrem grad av liten kroppsvekst (høgd under om lag 145 cm for menn og 135 cm for kvinner)
Artikkelside

einstroken oktav

Tyding og bruk

oktav (2) som startar om lag midt på pianoet og som inneheld kammertonen;
Artikkelside

einstroken

adjektiv

Opphav

frå tysk ‘som har éin strek (over eller etter noteteiknet)'; av ein (2 og stryke med forelda tyding ‘forsyne med ein strek’

Tyding og bruk

om tone: som ligg innanfor einstroken oktav

Faste uttrykk

Artikkelside

magnum

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin , av magnus ‘stor’

Tyding og bruk

(vin)flaske som rommar om lag 1 ½ liter
Artikkelside

liggje, ligge

liggja, ligga

verb

Opphav

norrønt liggja

Tyding og bruk

  1. om person eller dyr: vere i meir eller mindre vassrett stilling
    Døme
    • liggje både på magen og på sida;
    • ho låg utstrekt;
    • hunden låg på graset
    • brukt som adjektiv
      • liggjande stilling
  2. vere på ein viss plass, ofte over tid;
    vere i ei viss stilling
    Døme
    • boka ligg på bordet;
    • pengane ligg i skuffa;
    • byen ligg på nordsida;
    • huset ligg fint til;
    • prisen ligg på om lag 100 kr;
    • liggje lågt i terrenget;
    • reinhaldsverket ligg under kommunen;
    • skipet ligg i land
  3. i overført tyding: vere naturleg, forståeleg;
    hengje saman med;
    Døme
    • det ligg nær å tru det;
    • årsaka ligg i dei låge strømprisane
  4. kvile i seng, halde senga
    Døme
    • liggje til sengs;
    • liggje og fryse;
    • liggje sjuk med feber
  5. vere utbreidd over, dekkje
    Døme
    • snøen låg meterhøg;
    • det låg rim på marka
  6. vere i ein viss tilstand
    Døme
    • liggje på latsida;
    • liggje i bløyt;
    • liggje brakk;
    • golvet låg fullt av klede;
    • liggje vêrfast;
    • liggje på lur;
    • liggje i trening;
    • liggje i tingingar

Faste uttrykk

  • liggje an
    vere plassert (i høve til andre);
    stille seg, teikne, ha utsikt (til)
    • liggje dårleg an;
    • det norske laget låg godt an etter første etappe
  • liggje att
    vere att, vere gløymd
  • liggje etter
    ikkje halde følgje
  • liggje for døden
    vere døyande;
    liggje på dødsleiet
    • liggje for døden i ei veke;
    • det året han låg for døden
  • liggje for
    passe til evnene og interessene til nokon
    • grammatikk ligg ikkje for dei
  • liggje føre
    vere til stades;
    finnast (1), eksistere (1)
    • materialet ligg endeleg føre i bokform;
    • det ligg ikkje føre konkrete planar for gjennomføringa
  • liggje i
    tyde, implisere
    • kva ligg det i den utsegna?
  • liggje med
    ha samleie med
  • liggje nede
    stå stille, ikkje vere i gang
    • straumnettet ligg nede
  • liggje noko under
    vere skjult eller hemmeleg
    • her ligg det noko under
  • liggje over
    • om person: overnatte
    • om fartøy: halle på sida
  • liggje på likstrå
    liggje på seng fram til gravferda
  • liggje på likstrå
    liggje på seng fram til gravferda
  • liggje til grunn
    vere årsak til eller grunnlag for
    • visjonane som ligg til grunn for satsinga
  • liggje til rette/rettes
    høve, passe bra
    • forholda ligg godt til rette for effektivt arbeid no
  • liggje til
    høyre til
    • det ligg til familien å vere snobbete
  • liggje under for
    vere avhengig av
    • han låg under for alkoholen
Artikkelside

matiné, matine

substantiv hankjønn

Uttale

matineˊ

Opphav

av fransk , opphavleg ‘føremiddag’, av matin ‘morgon’

Tyding og bruk

konsert, teaterframsyning eller liknande om lag midt på dagen;
til skilnad frå soaré og nattiné
Artikkelside

anslagsvis

adjektiv

Tyding og bruk

om lag, rundt rekna;
jamfør anslag (5)
Døme
  • den anslagsvise avstanden
  • brukt som adverb
    • eit årleg tap på anslagsvis fem millionar kroner
Artikkelside

-leitt

adjektiv

Opphav

norrønt -leitr, av líta ‘sjå’

Tyding og bruk

som har om lag den fargen i eller det skapet på andletet som førsteleddet seier;
i ord som langleitt og raudleitt
Artikkelside

lodd 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk lot ‘bly, vekt’

Tyding og bruk

  1. metallklump med ei viss vekt, brukt til å vege med
    Døme
    • setje eit lodd på vekta
  2. tung metallklump festa i enden av ei snor og brukt til å måle vassdjupn, til å fastsetje vertikal stilling eller til å drive urverk
  3. gammal vekteining, om lag lik 15 gram
    Døme
    • 1 lodd = ¹⁄₃₂ pund

Faste uttrykk

Artikkelside
Side 5 av 15