Avansert søk

48 treff

Bokmålsordboka 24 oppslagsord

hustavle

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

etter tysk Haustafel

Betydning og bruk

samling av leveregler;
jamfør tavle (3)

tegnrute

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

rute, tavle eller skjerm der det gis opplysninger i form av lysende skrift eller figurer

tabulatur

substantiv hankjønn

Opphav

italiensk tavolatura; av latin tabula ‘tavle’

Betydning og bruk

om eldre forhold: toneskrift av bokstaver og tall

tabula

substantiv hankjønn

Opphav

latin ‘tavle’

Betydning og bruk

skrivetavle, i uttrykk som

Faste uttrykk

  • tabula gratulatoria
    liste over gratulanter og bidragsytere i et festskrift
  • tabula rasa
    (egentlig ‘glattskrapt skrivetavle’) noe som er ukjent, ubeskrevet blad; i filosofi: uttrykk for tanken om at sinnet ikke er påvirket av sanseinntrykk før fødselen

tablå

substantiv intetkjønn

Opphav

av fransk table ‘bord, plate’; jamfør tavle i betydning 2 av fransk tableau vivant

Betydning og bruk

  1. oppstilling av levende personer på scenen, med overraskende virkning eller for å framstille et maleri
  2. del av et skuespill

tabell

substantiv hankjønn

Opphav

diminutiv av latin tabula ‘tavle’

Betydning og bruk

skjematisk oversikt i loddrette rekker

steintavle

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

tavle av stein, særlig skifer

spjeld

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt spjald ‘skive, tavle’

Betydning og bruk

avstengnings- og reguleringsventil for luft, gass og lignende
Eksempel
  • peisspjeld;
  • luftspjeld (på en motor)

skilt

substantiv intetkjønn

Opphav

fra lavtysk; samme opprinnelse som skjold (2

Betydning og bruk

  1. plate, tavle med opplysning(er) eller reklame
    Eksempel
    • reklameskilt;
    • skilt over døra til en forretning;
    • veiskilt, trafikkskilt
    • metallplate som bæres som legitimasjon
      • politiskilt
  2. plate rundt nøkkelhull (og døråpner) på dør

sikringstavle

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

tavle (2) i sikringsboks

Nynorskordboka 24 oppslagsord

vegtavle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tavle som syner vegnettet i eit område

tidstavle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tavle, figur, tabell (over viktige (historiske) hendingar) som er ordna kronologisk
Døme
  • ei tidstavle over noregssoga

teiknrute

substantiv hokjønn

Opphav

laga for engelsk display, eigenleg ‘utstilling’

Tyding og bruk

tavle, skjerm eller liknande der det blir gjeve opplysningar i form av lysande skrift eller figurar

tavlerekning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å rekne på tavle i eit klasserom

tabulatur

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk av; latin tabula ‘tavle’

Tyding og bruk

om eldre forhold: toneskrift av bokstavar og tal i staden for notar

tablå

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk av table ‘bord’; jamfør tavle

Tyding og bruk

  1. oppstilling av levande personar på scena (med overraskande verknad)
  2. del av eit skodespel

tabell

substantiv hankjønn

Opphav

diminutiv av latin tabula ‘tavle’

Tyding og bruk

samanstilling av tal i rubrikkar med forklaring øvst i kolonnane eller i ei spalte framføre

steintavle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tavle av stein, særleg skifer

spjeld

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt spjald ‘skive, tavle’

Tyding og bruk

  1. plate (luke, skive) til å stengje for eller regulere gjennomstrøyming i kanal(opning)
    Døme
    • spjeldet over peisen
  2. skovl på ein kvernkall

skilt

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk; same opphav som skjold (2

Tyding og bruk

  1. plate, tavle med reklame eller opplysning(ar)
  2. plate rundt nøkkelhol og døropnar