Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
241 treff

Bokmålsordboka 213 oppslagsord

menasjeri

substantiv intetkjønn

Opphav

fra fransk, av ménage ‘husholdning’, av latin mansio ‘bosted’

Betydning og bruk

  1. samling av ville dyr som vises fram på forskjellige steder
  2. i overført betydning: brokete forsamling
Artikkelside

mangesysleri

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

det å drive med mange forskjellige aktiviteter
Eksempel
  • mange gårder er preget av mangesysleri
Artikkelside

mangesysler

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

person som driver med mange forskjellige aktiviteter
Eksempel
  • han er en mangesysler som driver med landbruk, skog og turisme
Artikkelside

polyhistor

substantiv hankjønn

Uttale

polihiˊstor, i flertall polihiˊstorer; polihistoˊrer

Opphav

av gresk histor ‘kyndig’; jamfør poly-

Betydning og bruk

person som er kyndig i mange forskjellige vitenskaper
Artikkelside

polymorfi

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

det at noe opptrer i forskjellige former;
Artikkelside

polymorf

adjektiv

Opphav

av gresk morphe ‘skikkelse’; jamfør poly-

Betydning og bruk

som opptrer i forskjellige former
Eksempel
  • polymorfe stoffer;
  • polymorfe dyrearter
Artikkelside

oljepumpe

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

pumpe til å pumpe opp olje med eller til å pumpe olje til de forskjellige delene i en motor med
Artikkelside

pjaster

substantiv hankjønn

Opphav

fra fransk og italiensk ‘plate’

Betydning og bruk

fellesbetegnelse for forskjellige mynter i eldre og nyere tid, særlig i Midtøsten
Artikkelside

hist og pist

Betydning og bruk

på flere forskjellige steder;
Se: hist, pist
Eksempel
  • hun leser litt hist og pist i boka
Artikkelside

ozonaldring

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

kjemisk angrep på forskjellige slags materialer fra ozonet i lufta
Artikkelside

Nynorskordboka 28 oppslagsord

blanda selskap

Tyding og bruk

lag eller selskap med svært forskjellige menneske;
Sjå: blande, blanda
Artikkelside

asymmetrisk krigføring

Tyding og bruk

krigføring der partane anten har veldig ulik kapasitet eller bruker vidt forskjellige metodar;
Artikkelside

høg 1

adjektiv

Opphav

norrønt hár, av mellomnorsk høg; påverknad frå austnordisk

Tyding og bruk

  1. som strekkjer seg langt oppover (i vertikal retning);
    som har stor høgd (1)
    Døme
    • eit høgt hus;
    • høge bølgjer;
    • ho er ca. 1,70 m høg;
    • han er høgare enn broren;
    • verdas høgaste fjell
    • brukt som adverb
      • hoppe høgt i vêret
  2. som er langt oppe, i stor vertikal avstand oppover (sett eller rekna frå eit visst nivå)
    Døme
    • eit høgt punkt
    • brukt som adverb
      • sveve høgt til vêrs;
      • sola står høgt på himmelen;
      • kor høgt ligg vatnet?
      • høgt oppe på veggen;
      • stå høgt på prioriteringslista
  3. som ligg langt oppe på ein tenkt eller eksisterande skala;
    som kan teljast eller nemnast med stort tal
    Døme
    • høge prisar;
    • nå ein høg alder;
    • ha høg feber;
    • stille høge krav;
    • ha høg kvalitet;
    • selje til høgaste pris;
    • eit høgt tal
    • brukt som adverb
      • ein høgt utvikla teknikk;
      • stå høgt hos nokon;
      • elske nokon høgt
  4. om lyd: som ligg langt oppe på toneskalaen;
    Døme
    • ein høg tone
  5. om lyd: sterk, kraftig
    Døme
    • høg musikk;
    • lese med høg røyst
    • brukt som adverb
      • lese høgt;
      • tal høgare!
  6. med rang eller posisjon over andre
    Døme
    • vere høg på det;
    • ha høg rang;
    • få eit høgt verv i ein organisasjon;
    • ha høgare interesser
  7. rusa av narkotisk stoff, særleg hallusinogen
    Døme
    • vere høg på hasj

Faste uttrykk

  • gå nokon/noko ein høg gang
    kunne måle seg med eller overgå noko eller nokon
    • dei gjekk sine forgjengarar ein høg gang;
    • skipet gjekk verdas flottaste cruiseskip ein høg gang
  • ha høge skuldrer
    vere overspent og stressa
  • ha høge tankar om noko/nokon
    tru godt om og ha store forventingar til noko eller nokon
  • høg og låg
    folk frå forskjellige sosiale lag
    • eit samfunn med kort avstand mellom høg og låg
  • høg og mørk
    • høgvaksen og mørkhåra
      • ein høg og mørk kjekkas
    • sjølvsikker og pågåande
      • det er lett å vere høg og mørk når ein sit i opposisjon
  • høg på pæra
    overlegen, sjølvsikker
  • høgare makter
    guddomlege, overjordiske makter
  • høgare utdanning
    utdanning utover vidaregåande skule
  • høgt og lågt
    overalt
    • ho leita høgt og lågt etter boka
  • høgt oppe og langt nede
    med skiftande sinnsstemning
  • høgt på strå
    med høg sosial stilling
  • høgt spel
    spel med stor innsats;
    dristig spel
  • høgt under taket
    • med stor avstand frå golv til tak
      • det er høgt under taket i matsalen
    • prega av toleranse
      • i dette miljøet er det høgt under taket
  • i høg grad
    på alle måtar
    • gjendikting er dikting i høg grad
  • ikkje vere høg i hatten
    kjenne seg underlegen, vere redd
  • på høg tid
    på tide;
    i siste liten
  • setje noko/nokon høgt
    setje pris på noko eller nokon;
    verdsetje
    • dette er verdiar som han set svært høgt;
    • ho sette mor og far høgt
  • setje seg på sin høge hest
    te seg på ein overlegen, hoven måte
Artikkelside

her

adverb

Opphav

norrønt hér

Tyding og bruk

  1. på denne staden;
    til skilnad frå der
    Døme
    • stå her!
    • kom her!
    • her er det fint å vere;
    • her i landet;
    • her heime;
    • her inne;
    • denne her er best;
    • her sluttar soga;
    • eg ser vidt her eg står;
    • eg kan ikkje svare her og no
  2. på dette feltet
    Døme
    • her har dei vore til stor nytte;
    • spørsmålet her er korleis vi kan løyse saka
  3. brukt etter pronomen eller determinativ for å framheve nokon eller noko som alt er kjent;
    jamfør herre (2
    Døme
    • ho her dama i nabohuset;
    • dette her arveoppgjeret;
    • den her gongen gjekk det gale
  4. brukt som formelt subjekt: det (3, 1)
    Døme
    • her er vent i bygda
  5. brukt om tid: no (2, nettopp (2)
    Døme
    • her i dag;
    • her ein dagen

Faste uttrykk

  • her og der
    på spreidde stader
  • hist og her
    på fleire forskjellige stader;
    her og der
    • kroppen verkjer hist og her
  • … meg her og … meg der
    brukt som hånleg eller nedlatande kommentar til noko som nettopp er nemnt
    • prosjekt meg her og prosjekt meg der
Artikkelside

hist

adverb

Opphav

av dansk; jamfør bokmål hisset

Faste uttrykk

  • hist og her
    på fleire forskjellige stader;
    her og der
    • kroppen verkjer hist og her
  • hist og pist
    på fleire forskjellige stader;
    her og der
    • eit område med litt udyrka mark hist og pist
Artikkelside

pist 3

adverb

Faste uttrykk

  • hist og pist
    på fleire forskjellige stader;
    her og der
    • eit område med litt udyrka mark hist og pist
Artikkelside

diversifisere

diversifisera

verb

Tyding og bruk

spreie risiko ved å investere i forskjellige marknader, bransjar eller produkt
Døme
  • det er viktig å diversifisere dersom du bruker mykje pengar på aksjar
Artikkelside

dobbelarbeid, dobbeltarbeid

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. arbeid knytt til to forskjellige oppgåver, til dømes lønt arbeid og arbeid i heimen
  2. arbeid som må gjerast to gonger
Artikkelside

blanda

adjektiv

Opphav

av blande (2

Tyding og bruk

  1. som består av forskjellige folk eller ingrediensar
    Døme
    • blanda salat;
    • blanda aldersgrupper
  2. i overført tyding: mangearta, samansett
    Døme
    • blanda kjensler;
    • skrifter med blanda innhald

Faste uttrykk

  • blanda drops
    blanding av litt av kvart
    • open klasse er blanda drops med folkemusikk og gammaldansmusikk;
    • treningskampane så langt har vore blanda drops
  • blanda kor
    kor av kvinne- og mannsrøyster;
    blandakor
  • blanda selskap
    lag eller selskap med svært forskjellige menneske
  • blanda tal
    tal satt saman av eit heilt tal og ein brøk
Artikkelside

fruktslag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sort, type (1, 1) av frukt
Døme
  • mange forskjellige fruktslag
Artikkelside
Side 2 av 22