Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
42 treff

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

Nynorskordboka 39 oppslagsord

lagnadsbunden

adjektiv

Tyding og bruk

bunden av lagnaden;
som ikkje kan vere annleis;
Døme
  • lagnadsbundne handlingar
Artikkelside

litt

determinativ kvantor

Opphav

norrønt lítt, samandrege av lítit ‘lite’

Tyding og bruk

  1. ikkje mykje, noko, ein del
    Døme
    • drikke litt vatn;
    • litt pengar
    • ofte substantivisk:
      • dei fekk berre litt av arven;
      • han er litt av ein snobb – ofte: ein stor snobb;
      • litt etter litt, litt etter kvart, litt om senn – smått om senn, gradvis
  2. adverb:
    Døme
    • litt annleis;
    • litt for mykje;
    • vent litt! – vent ei lita stund!
    • litt før, etter;
    • for litt sidan

Faste uttrykk

  • litt av kvart
    mangt slag;
    litt av alt
    • dei har litt av kvart å setje seg inn i
  • om litt
    om ei lita stund
Artikkelside

ettertid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tidsrom etter samtida eller notida;
tid frå no (eller da) av;
tid etterpå
Døme
  • no i ettertid ser vi annleis på det;
  • vi må tenkje på ettertida

Faste uttrykk

  • for ettertida
    for tida etter denne;
    heretter
    • det blir ei oppgåve for ettertida;
    • dette må vi berge for ettertida
Artikkelside

etterpåklokskap

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

innsikt i ettertid om kva som burde vore sagt eller gjort
Døme
  • kritikken er berre etterpåklokskap;
  • i lyset av etterpåklokskapen burde vi handla annleis
Artikkelside

ja 2

interjeksjon

Opphav

norrønt já

Tyding og bruk

  1. brukt som samtykkjande eller stadfestande svarord
    Døme
    • kjem du? Ja;
    • ja takk;
    • Marta? Ja, her er eg;
    • ja, det er sikkert
  2. brukt ved stadfesting av noko ein sjølv seier
    Døme
    • dette vil eg gjere annleis. Ja, så menn vil eg det;
    • vinne, ja, det skal vi!
  3. brukt sist i setninga for å streke under si eiga utsegn
    Døme
    • no går det bra, ja!
    • riktig, ja!
    • var det verkeleg du som hadde gjort det? Det var eg, ja;
    • det er sant, ja
  4. brukt for å uttrykkje tvil
    Døme
    • ja, kven veit;
    • ja, måtte du eigenleg det?
    • ja, nei, sanneleg om eg veit
  5. brukt når ein (utolmodig) vedgår noko eller går med på noko
    Døme
    • ja, ja, ja, eg kjem no;
    • ja da, ja da, la oss gjere som du vil
  6. brukt når ein konstaterer noko som ein berre må finne seg i
    Døme
    • ja ja, så får vi vel gå, da
  7. brukt for å innleie og framheve ei utsegn
    Døme
    • ja, dette skulle vere noko for deg;
    • ja, her er det skjedd store endringar!
    • ja, du kan berre prøve!
  8. brukt for å uttrykkje at ein avsluttar noko
    Døme
    • ja, det var no det;
    • ja, så får du ha det, da
  9. brukt for å uttrykkje at ein slår fast eller held fast på noko
    Døme
    • ja, no skal det verkeleg bli godt med mat;
    • dei ter seg som rein pøbel. Ja, eg seier pøbel
  10. brukt for å slå fast ei kjensgjerning
    Døme
    • akk ja, no er snart sommaren gått i år òg;
    • å ja, du slår òg!
  11. brukt mellom to ledd for å få fram ei stiging i intensitet
    Døme
    • han er sparsam, ja reint gjerrig

Faste uttrykk

  • seie ja og amen
    gå med på noko (utan atterhald)
    • til dette kan eg berre seie ja og amen
  • seie ja og ha
    ikkje (vilje) gje noko tydeleg svar;
    jamfør jaha
  • takke ja
    ta imot
    • takke ja til tilbodet;
    • eg vart invitert og takka ja
Artikkelside

forandre seg

Tyding og bruk

bli annleis enn før;
Sjå: forandre
Døme
  • du har forandra deg mykje dei siste åra;
  • tidene forandrar seg
Artikkelside

sale om

Tyding og bruk

òg: gjere noko annleis, skifte taktikk;
Sjå: sale
Artikkelside

tenkje ut av boksen

Tyding og bruk

tenkje annleis;
vere open for andre alternativ;
Sjå: boks
Artikkelside

transponerande instrument

Tyding og bruk

instrument som kling annleis enn notert og som derfor har ei stemme som må transponerast;
Artikkelside

anna slag

Tyding og bruk

andre greier;
annleis;
Sjå: slag
Døme
  • det var anna slag å fare på fiske enn dei hadde trudd
Artikkelside
Side 2 av 4