Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 17 oppslagsord

tvungen

adjektiv

Opphav

eigenleg perfektum partisipp av tvinge (2

Tyding og bruk

  1. lovfesta, påboden, obligatorisk; motsett frivillig (1)
    Døme
    • tvungen skulegang, verneplikt, mekling, lønsnemnd
  2. Døme
    • ein tvungen latter;
    • smile, gå, røre seg på ein tvungen måte
Artikkelside

rømme 2

rømma

verb

Opphav

norrønt rýma ‘gjere romslegare, rydde, flytte’; samanheng med rom (3 og rom (4

Tyding og bruk

  1. forlate ein stad (frivillig eller tvungen);
    flytte ut av;
    trekkje seg bort frå
    Døme
    • rømme byen
  2. Døme
    • rømme frå fengselet;
    • ho rømde heimanfrå
  3. gje rom til, ha plass til;
    vere fylt av;
  4. gjere rom (3, 4) eller plass;
    vide ut
Artikkelside

pliktteneste, plikttenest

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tvungen teneste etter endt utdanning, til dømes i Forsvaret eller politiet
Døme
  • plikttenest i Luftforsvaret
Artikkelside

ta parti

Tyding og bruk

velje standpunkt;
vere samd med ein av partane;
Sjå: parti
Døme
  • han vart tvungen til å ta parti;
  • ho tek parti for dei undertrykte i samfunnet;
  • dei tek parti med oss
Artikkelside

parti

substantiv inkjekjønn

Opphav

av fransk partir ‘dele’, frå latin; samanheng med part

Tyding og bruk

  1. del av ein heilskap;
    avgrensa område
    Døme
    • eit smalt parti på ein bakketopp;
    • eit vakkert parti langs den gamle postvegen
  2. del av litterært verk eller musikkstykke
    Døme
    • musikkstykket har lyriske parti
  3. varemengd
    Døme
    • eit parti billige skjorter
  4. gruppe av personar med sams interesser eller gjeremål
    Døme
    • politisk parti
  5. omgang i spel
    Døme
    • eit parti sjakk
  6. Døme
    • gjere eit godt parti;
    • ho er eit godt parti

Faste uttrykk

  • rått parti
    konkurranse der den eine parten er utan sjanse til å vinne
  • ta parti
    velje standpunkt;
    vere samd med ein av partane
    • han vart tvungen til å ta parti;
    • ho tek parti for dei undertrykte i samfunnet;
    • dei tek parti med oss
  • vere på parti med
    ha felles interesser med;
    stø
    • ho er på parti med dei unge
Artikkelside

mekling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å mekle (1), til dømes i arbeidstvistar
    Døme
    • tvungen mekling;
    • frivillig mekling;
    • dei kravde meklinga avbroten
  2. det å formidle kjøp og sal av verdipapir, eigedom eller liknande;
    jamfør mekle (2)
    Døme
    • mekling av verdipapir
Artikkelside

obligatorisk

adjektiv

Opphav

frå latin; jamfør obligat

Tyding og bruk

  1. ikkje valfri;
    tvungen;
    til skilnad frå fakultativ
    Døme
    • obligatorisk frammøte;
    • obligatoriske skulefag
  2. som ein må få med seg;
    uunngåeleg
    Døme
    • dagleg avislesing er obligatorisk
Artikkelside

lønsnemnd, lønnsnemnd

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

offentleg nemnd som skal avgjere arbeidstvistar som ikkje blir løyste ved mekling
Døme
  • frivillig lønsnemnd;
  • tvungen lønsnemnd
Artikkelside

krampaktig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som i krampe;
    Døme
    • halde seg krampaktig fast
  2. om uttrykk, framferd og liknande: unaturleg;
    Døme
    • eit krampaktig smil
Artikkelside

fornye seg

Tyding og bruk

gje seg sjølv ein ny utsjånad, eit nytt innhald eller preg;
Sjå: fornye
Døme
  • fornye seg hjå frisøren;
  • miste evna til å fornye seg;
  • bli tvungen til å fornye seg
Artikkelside
Side 1 av 2