Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 6 oppslagsord

styrbord 1

substantiv ubøyeleg

Opphav

norrønt stjórnborði, eigenleg ‘skipsbord der styreåra er’

Tyding og bruk

høgre side på eit fartøy sett attanfrå, motsett babord (1
Døme
  • svinge mot styrbord;
  • ha vinden inn frå styrbord
Artikkelside

styrbord 2

adjektiv

Tyding og bruk

høgre (3 av eit fartøy sett frå akterenden;
motsett babord (2
Døme
  • på styrbord side
  • som adverb
    • dreie roret hardt styrbord
Artikkelside

bord 2

substantiv inkjekjønn

Uttale

boˊr

Opphav

norrønt borð

Tyding og bruk

  1. møbel med vassrett plate eller skive og understell av bein eller bukkar
    Døme
    • bord og stol;
    • dekkje bordet;
    • dekkje på bordet;
    • ta av bordet;
    • tinge bord på restaurant
  2. skoren trelast av visse dimensjonar;
  3. fjøl eller planke i båtkledning
  4. side eller kant på fartøy; jamfør babord (1 og styrbord (1

Faste uttrykk

  • bank i bordet
    (sagt samstundes som ein bankar på noko av tre) motverke at ei optimistisk ytring utfordrar overnaturlege makter slik at hellet snur
    • alt har, bank i bordet, gått problemfritt;
    • eg skulle banka i bordet då eg sa det
  • bordet fangar
    • utspela kort må liggje
    • overført tyding: ei handling eller utsegn kan ikkje kallast tilbake og er bindande;
      gjort er gjort
  • dele bord og seng
    leve saman, vere gift (med nokon)
  • det er ikkje mitt bord
    det er ikkje mitt ansvarsområde
  • få på bordet
    • overført tyding: bli presentert for arbeidsoppgåve
      • administrasjonen fekk saka på bordet
    • overført tyding: få fram i lyset
      • få alle fakta på bordet
  • gjere reint bord
    • ete alt som er sett fram
    • reinske opp;
      kvitte seg med alt
    • i konkurransar og liknande: vinne alt som er mogleg å vinne
  • gå frå borde
    • gå i land frå fartøy
      • gå frå borde
    • i overført tyding: slutte i leiande stilling
  • kaste over bord
    òg overført tyding: kvitte seg med
  • kome til dekt bord
    kome til arbeid eller liknande der alt er gjort ferdig på førehand;
    få alt lagt til rette for seg
  • leggje korta på bordet
    tilstå, fortelje alt
  • leggje roret i borde
    leggje lengst ut til sida
  • leggje roret til bords
    leggje lengst ut til sida
  • liggje bord om bord
    liggje side om side
    • fartøya låg bord om bord
  • over bordet
    (avgjere, avtale noko) direkte, der og da
  • over bord
    ut i sjøen frå båt
    • mann over bord!
  • slå i bordet
    vere streng og syne at ein vil ha igjennom viljen sin
  • til bords
    • bort til eit bord der ein et eit måltid
      • gå til bords;
      • setje seg til bords
    • ved sida av under eit (formelt) måltid
      • ha verten til bords
  • under bordet
    (ekstra og) utan at ytinga er openlys og lovleg;
    i løynd
    • mange seljarar ønskjer å få betalt under bordet for å unngå skatt
Artikkelside

babord 2, bakbord

adjektiv

Tyding og bruk

som er på venstre (3 side av eit fartøy sett frå akterenden;
Døme
  • på babord side;
  • babord bruvinge
  • brukt som adverb:
    • dreie roret hardt babord
Artikkelside

baug

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som bog

Tyding og bruk

  1. fremste del på eit skip
    Døme
    • båten rende baugen inn i kaia
  2. den eine av sidene på ein baug (1)
    Døme
    • på styrbord baug

Faste uttrykk

  • på alle baugar og kantar
    overalt
    • han ville sikre seg på alle baugar og kantar
  • skot for baugen
    åtvaring;
    vekkjar
    • få eit skot for baugen;
    • dette vil vere eit skot for baugen for arbeide vårt
Artikkelside

babord 1, bakbord 1

substantiv ubøyeleg

Opphav

norrønt bakborð, opphavleg ‘skipsbordet bak ryggen på den som fører styreåra’

Tyding og bruk

venstre side på eit fartøy sett attanfrå;
Døme
  • ha vinden inn frå babord;
  • svinge mot babord;
  • babords lanterne;
  • babords vakt
Artikkelside