Avansert søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

sivilisasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av sivilisere

Tyding og bruk

høgt utvikla samfunns- og kulturform
Døme
- sivilisasjonen vår er framfor alt bygd på kunnskap
i bunden form eintal: den siviliserte verda
Døme
- bu langt borte frå sivilisasjonen
utviklingssteg, kulturform
Døme
- dei primitive sivilisasjonane

kultur

substantiv hankjønn

Opphav

av latin cultura, av colere ‘dyrke’

Tyding og bruk

levevis og førestillingsverd for ei bestemt folkegruppe på eit bestemt tidspunkt;
sivilisasjon (3)
Døme
- bli kjend med framande kulturar;
- materiell kultur;
- amerikansk kultur
- - fosnakultur
  - mayakultur
  - reiskapskultur
menneskeleg framferd som uttrykk for miljø, oppseding og utdanning;
danning (3)
Døme
- ein mann med kultur;
- kunst og kultur er viktig for menneska;
- motsetninga mellom kultur og natur
haldningar, verdiar og normer som rår hos ei viss gruppe menneske eller i visse samanhengar
Døme
- eg møtte ein heit ny kultur i den nye bedriften;
- dei er kjend for den utagerande kulturen sin
- - bedriftskultur
  - drikkekultur
  - kafékultur
dyrking av jord, skog, planter eller vatn
Døme
- leggje land under kultur
- - akvakultur
  - agrikultur
reindyrking av organismar eller populasjon av reindyrka organismar;
væske bakteriar er dyrka i
- - bakteriekultur

Faste uttrykk

ha/vere kultur for
ha eller vere aksept for
hos oss er det kultur for samarbeid;
det var ikkje ein kultur for openheit der

barbarisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mangel på kultur og sivilisasjon;
barbari (1)
avvikande språkleg uttrykk, særleg om unødig innblanding av framandord i morsmålet eller ord frå morsmålet i eit framand språk

sivilisator

substantiv hankjønn

Uttale

i fl òg -toˊrar

Tyding og bruk

person som spreier sivilisasjon (1)

folkeskikk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sømeleg framferd;
hevdvunnen skikk, sed
Døme
- lære folkeskikk;
- god folkeskikk;
- folkeskikkar i andre land;
- du eig ikkje folkeskikk!
i bunden form eintal: sivilisasjon (2)
Døme
- returnere til folkeskikken

Faste uttrykk

utanfor folkeskikken
utanfor der folk bur;
avsides
bu utanfor folkeskikken

barbari

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

mangel på kultur og sivilisasjon
Døme
- leve i barbari
hjarteløyse, råskap
Døme
- brutalt barbari mot dyr